Uzman Tüm idareci ve ustabaşlarının yasal düzenlemeler ile şirket politika ve kuralları çerçevesinde kendi sorumluluk ve yetkilerini bildiklerinden emin olmanız gerekir.
İş Sağlığı ve Güvenliği Sorumluluklar ve Haklar
İçindekiler
İş Sağlığı ve Güvenliği Kapsamında İşverenlere Yönelik Teşvikler
İSG çerçevesindeki önemli görevler örnek olarak şunları içerir:
- Üretim ve yapılan işin sağlıklı ve güvenli olacak şekilde planlaması
- Yüksek İSG standartlarını karşılayan malzeme, makine ve aletlerin satın alınması ve uygun dokümantasyonun alınması (ör. kimyasallar için malzeme güvenlik bilgi formları)
- Çalışanların karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirilmesi, doğru ve güvenli çalışma metotları üzerine eğitilmesi, bunlara uyulmasının sağlanması ve denetlenmesi
- Günlük üretim faaliyetlerinin ve çalışma ortamının sağlıklı ve güvenli olacak şekilde denetlenmesi
- Tesislerin, makine ve araç gereçlerin güvenli koşullarda olmasını sağlamak için bakım ve onarım yapılması ve bunların kayıtlarının tutulması
- İş kazalarının (ramak kalalar da dâhil tüm iş kazalarının) listesinin tutulması ve raporlarının hazırlanması
- Temel iş sağlığı hizmetlerinin verilmesini, iş sağlığı kayıtlarının mesleki ilkelere ve yasal mevzuata uygun tutulmasını ve etik ve gizlilik ilkelerine uygun saklanmasının sağlanması [Örn: Çalışanların sağlık gözetiminin yapılmasını ve sağlık gözetimi kayıtlarının tutulmasının sağlanması (başta işe giriş ve aralıklı kontrol muayeneleri)]
- Yasal bildirimi zorunlu olan iş kazaları, meslek hastalıkları ve diğer hastalıkların ilgili yerlere bildiriminin yapılması.
İSG Organizasyonunun işleyişiyle ilgili tüm çalışmalar izlenmeli, bu çalışmaların gizliliği için koşullar sağlanmalıdır ve İSG profesyonelleri mesleki bağımsızlık ilkelerine ve mesleki etik kurallara uygun çalışmalarını sağlamalıdır.
Çalışanların Sorumlulukları ve Hakları
Çalışanlar yaptıkları işlerin sağlık ve güvenlik risklerinin farkında olmalı ve aynı zamanda doğru ve güvenli çalışma yöntemleri hakkında eğitim görmelidir. Bu güvenli çalışma yöntemlerini uygulamak her çalışanın görevidir. Bunlara ek olarak çalışanların kendi sağlık ve güvenliklerinin yanı sıra iş arkadaşlarının da sağlığını ve güvenliğini sağlaması çalışanların hak ve ödevleri arasında yer almaktadır. Bunu da örnek olarak aşağıdakileri yaparak sağlayabilirler:
Sağlık gözetimi kapsamında yükümlülükler nelerdir, muayeneler hangi periyotlar ile yapılmalıdır?
- Makineleri, üretimde kullanılan diğer araçları, kişisel koruyucu donanımları ve güvenlik cihazlarını doğru şekilde kullanmak
- Ciddi ve acil bir tehlike arz eden bir çalışma ortamı ve koruma önlemlerinde görülen herhangi bir eksiklik ile ilgili bildirimde bulunmak
- Sağlık ve güvenliğin korunması amacıyla ortaya konan şartlara uyulması ve işverenin çalışma ortamı ve koşullarının güvenli ve risklerden arındırılmış olmasını sağlamasına olanak vermek konusunda işbirliği yapmak
- Talimatlara uymak
- İSGB çalışmalarını desteklemek, sağlık muayeneleri, bilgilendirme ve eğitim programlarına katılmak ve gerektiğinde işbirliği yapmak
- Kazaya ramak kalaları ve kazaları üstlerine rapor etmek
- Hastalık belirtileri ortaya çıktığında işyeri hekimini veya sağlık gözetiminden sorumlu kişiyi bilgilendirerek gerekli teşhis ve tedavinin yapılmasını sağlamak
- Tehlikeleri üstlerine rapor etmek
- Uygulamada mümkünse, tehlikeleri ortadan kaldırmak
Çalışanlar ve temsilcileri, işyerinde sağlık gözetiminin yerine getirilmesine ilişkin organizasyonlarda karar verme sürecinde yer alırlar, öncelikle sağlık gözetiminde yürütülecek hizmetlerin amaç ve yöntemleri konusunda, daha sonra da sağlık gözetimi sonucunda elde edilen verilerin kullanılması ile ilgili bilgilendirilirler. Sağlık muayenelerinin sonuçlarıyla ilgili olarak hatalı veya hataya yol açabilecek bilgiye itiraz hakkına sahiptir.
İSG Organizasyonu
Yönetim ve bölüm müdürleri işyerinde İSG’nden sorumludur. 50`den fazla çalışanı olan işletmelerde kendi bünyesinde (İSG hizmetleri işyeri içinde kurulmuş olan İSGB veya işyeri dışındaki OSGB veya TSM tarafından da verilebilir), çalışan sayısı 50`nin altında olan işletmeler dışarıdan hizmet almak yoluyla, yönetim ve üretim organizasyonuna yardımcı olmak amacı ile bir İSG organizasyonu oluşturmalıdır. Bu İSG organizasyonu, işyerini sağlıklı ve güvenli bir ortam haline getirerek çalışanların sağlığını korumak ve geliştirmek amacıyla, işyeri içinde kurulmuş olan (İSGB) veya işyeri dışındaki bir kuruluş tarafından (OSGB) sağlanan tıbbi ve teknik hizmetler bütünüdür. Şirketin İSG organizasyonu şunları içerebilir:
İş Kazası Kapsamına Giren Durumlar
- İSG Kurulu
- Çalışanların İSG temsilcileri
- İSG profesyonelleri
- İş sağlığı ve güvenliği hizmeti veren birimler (İSGB, TSM, OSGB vb.) .
İSG profesyonelleri, görevlerini yerine getirirken tam profesyonel bağımsızlığa sahip olması gereken uzmanlardır. Görevleri için gerekli olan yeterliği edinip sürdürmeli ve işlerini doğru uygulamayla ve profesyonel etik kurallara uygun biçimde yürütmelerini sağlayacak koşulları talep etmelidirler. Sağlık birimi, yürütülecek her türlü sağlık gözetimi faaliyetleri ile ilgili olarak çalışanları bilgilendirmek ve rızasını almak zorundadır.
İSG Organizasyonu çalışma bulgularını periyodik olarak istatistiksel teknikler kullanarak değerlendirmeli, yorumlamalı ve üst yönetime raporlamalıdır.
Önemli
- Bütün çalışanların görev tanımlarını yapın, sorumluluk, hesap verebilirlik ve haklarını belirleyin.
- Yasal yükümlülüklerin güncel kayıtlarını tutun.
- Yöneticilerin ve amirlerin İSG faaliyetlerine kaynak ayırabilmelerini sağlayın
- Yönetici ve amirlere, psikososyal ve fiziksel iş ortamını devamlı olarak izleyebilmeleri için sorumluluk ve yetki verin
- İşletme içinde ya da dışarıdan hizmet alımı yoluyla İSG hizmetlerini organize edin.
- İSG organizasyonu için görev ve sorumlulukları belirleyin (iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi, diğer sağlık personeli vb.)
İş Kazası Kapsamı ve Bildirim Süreleri
Korumak Tedavi Etmekten Daha Ucuzdur
Ülkemizde yüzbinin üzerinde meslek hastalığı yakalamamız gerekirken, Sosyal Güvenlik Kurumu istatistiklerine yansıyan rakamlar her yıl maalesef birkaç yüzü geçememektedir. Türkiye İstatistik Kurumu, ülkemizde yılda dokuzyüz binin üzerinde meslek hastalığı ve işle ilgili hastalık ve yaralanma olduğunu ifade etmektedir. SGK rakamlarının düşüklüğü biraz da istatistik yöntemi hatasından kaynaklanmaktadır ama yine de meslek hastalıklarımızı tanıma konusunda başarılı olduğumuz söylenemez. Yani, hem çalışanlarımızı meslek hastalıklarından koruyamıyor, hem de meslek hastalıklarını saptayamıyoruz.
Toplumun hemen her kesimini derinden etkileyen bu önemli sorunun sosyal ve yasal boyutlarıyla birlikte ele alınıp, çözümlenmesi gerekir. Meslek hastalıklarını tanımak ve önlemek sosyal devletin ve tüm ilgililerin vicdani bir sorumluluğudur. Çalışanın sağlıklı olma hakkına saygının gereğidir. Tanınmayan meslek hastalığı, haksız kazanç nedenidir, genel sağlık sigortasına ve topluma yüktür. Bildirimi zorunlu olan meslek hastalıkları, yasal tanı almadıkça, meslek hastalığı sayılmazlar.
Meslek hastalıklarını tanımanın ilk şartı, hastanın mesleğiyle ilgili sorgulamadır. Bu da “Ne iş yapıyorsunuz ?” sorusuyla başlar. İş sağlığı disiplininin babası sayılan İtalyan hekim Bernardino Ramazzini (1633-1714)’nin şu veciz sözleri, bugün maalesef hala geçerliliğini korumaktadır; “Hayret ve tereddüt ediyorum. Acaba, ilaç ve sinameki kokan muayenehane ve eczanelerde oturan bu azametli ve şık görüntülü doktorların burnuna işyerlerindeki pis kokulu şeyleri mi soksam, yoksa onları bu çukurları görmeye mi davet etsem?”
İş Güvenliği Hayatımızın Bir Parçası Olsun
Aslında sadece işyerimizde değil, hayatın her alanında güvenlik anlayışımızın geliştirilmesine dair kültürümüzden çok güzel örnekler bulmak mümkündür. Tehlikeli hızla çalışmanın, acele etmenin, kestirmeden gitmenin iyi bir şey olmadığını atasözümüz ne güzel ifade eder; “Acele giden, ecele gider”. Yapılacak olan işi yeteri kadar öğrenmeden, bilmeden işe başlamak, üstelik sormaktan çekinmek, utanmak bir başka hatalı davranış örneğidir. Kültürümüzde bunun da veciz bir karşılığı var; “Bilmemek ayıp değil, öğrenmemek ayıp”. İşyeri temizliğine özen göstermemek de önemli davranış kusurlarından biridir. Oysa temizlik, kalite ve verimliliğin olduğu kadar, iş güvenliğinin de göstergesidir.
Aklın, bilimin ve yasanın emrettiği güvenlik önlemlerini ihmal etmek, iş kazalarında sık karşılaşılan bir başka güvensiz davranıştır. Oysa, “Eşeğini sağlam kazığa bağla, sonra Allah’a emanet et” atasözümüzü bilmeyenimiz yoktur. İş ortamında “Bana bir şey olmaz..” demeden önce, çok iyi düşünmek gerekir. Her mesaiFazla mesai; 4857 sayılı İş Kanununa göre, haftalık 45 saati aşan çalışmaları ifade etmektedir. Denkleştirme esasının uygulandığı haller... More başlangıcında, o gün yapacağımız işleri kısaca kafamızda planlayıp, bu planı uygulamanın bile iş güvenliği açısından koruyucu bir değeri vardır
