Laboratuvarlarda İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemleri

Laboratuvarlarda İş Sağlığı Güvenliği Önlemleri, İşyerleri arasında tehlike statüsü sıralamasında en tehlikeli yerler arasında gösterilir. Laboratuvarlarda İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili alınacak önlemler hayati önem taşımaktadır. Özellikle sağlık hizmetlerinin verildiği büyük tesislerde ve analiz yapılan işletmelerde çalışanların iş güvenliğinin titizlikle ele alınması gerekmektedir.

Laboratuvarlarda İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemleri

Laboratuvar çalışmalarında karşılaşılabilecek tehlikeler; yanıklar, kesikler, yangınlar, patlamalar, zehirlenmeler, alerji ve enfeksiyonlar, göz yaralanmaları, uzun süre oturma-ayakta çalışma ve tekrarlayan hareketlere bağlı rahatsızlıklar olup önleyici çalışmalar ile kontrol altında tutulmalıdır.

Koruyucu Ekipman ve Donanımların Kullanılması

• Mikrobiyolojik veya kimyasal analizlerin güvenli bir şekilde, kullanıcıya ve ortama zarar vermeden yapılmasına olanak tanıyan davlumbaz sistemleri (çeker ocaklar) kullanılması önerilir.
• Kimyasal maddelerin deri veya giysilere sıçraması, göze temas etmesi durumlarında kullanıma hazır bir şekilde güvenlik ve göz duşlarının bulundurulması gerekmektedir.
• Ortamdaki riskler engellenemiyor ve toplu koruma önlemleriyle azaltılamıyorsa, personele; işe ve mevzuata uygun şekilde kişisel koruyucu donanım temin edilmelidir. Bu kıyafetler tanımlı riski önleyecek nitelikte olmalıdır.

İş Kazaları Analizi

Kimyasal Risk Faktörleri ve Önlemleri

• Genel olarak laboratuvarlarda insan sağlığına zararlı tehlikeli kimyasal maddelerle çalışılmaktadır. Laboratuvarda kullanılan her kimyasal maddenin Malzeme Güvenlik Bilgi Formunun bulundurulması yasal bir zorunluluktur.
• Tehlikeli kimyasalların bulunduğu tüm kaplar kimyasalın tam olarak ismini, tehlike sınıfını, son kullanma ve üretim tarihlerini içerecek şekilde etiketlenmelidir.
• Kimyasal tipine ve tehlike sınıfına göre depolanma alanları ve dolaplar belirlenmelidir.
• Kimyasal saklamada uygun, onayı alınmış dolaplar kullanılmalıdır, kilitli metal saklama dolapları kullanılmalıdır.
• Kimyasallar güneş ışığından uzak, serin, kuru ve iyi havalandırılan alanlarda depolanmalıdır.
• Parlayıcı ve patlayıcı maddeler, asitler ve bazlar bir arada depolanmamalıdır.
• Patlayıcı kimyasallar patlayıcı depolarında muhafaza edilmelidir.
• Toksik maddeler diğer tehlike sınıflarından ayrı tutulmalıdır ve soğuk, iyi havalandırılan bir yerde ışık ve ısıdan uzak olacak şekilde muhafaza edilmelidir.
• Oksitleyiciler, yanıcı ve parlayıcılardan uzak tutulmalıdır.
• Korozif kimyasallar daha alçak raflarda tutulmalıdır.

Biyolojik Risk Faktörleri ve Önlemleri

• Biyolojik risk faktörleri, virüs, bakteri, mantar ya da parazitler gibi biyolojik ajanlar olup vücuda soluma, göz ve deriye temas yoluyla girebilir.
• Tıbbi laboratuvarlarda tüm çalışanların doku örnekleri alınırken, depolanırken ve incelenirken olası tehlikelerden nasıl korunmaları gerektiğini bilmesi gerekmektedir.
• El hijyeni ile çalışılarak olumsuz koşullar en aza indirilmelidir.
• Çalışanlar, hem kendilerini hem de çalışma alanındaki diğer arkadaşlarını istenmeyen maddelerin ve mikroorganizmaların bulaşmasına ya da bulaştırmamasına dikkat etmelidir.
• Laboratuvarlarda 5 endikasyon (el hijyeni)kuralına uyulmalıdır;
  Laboratuvara girişte
  Klinik materyal bulaştığında
  Eldiveni çıkardıktan sonra
  Laboratuvar yüzeylerine direk temastan sonra
  Laboratuvardan çıkarken…

Ergonomik Risk Faktörleri ve Önlemleri

• Mikroskopla çalışırken uygun yükseklikte çalışılmalı, dirsekler mümkün olduğunca vücuda yakın tutulmalıdır.
• Pipetle çekme gibi tekrarlayan hareketlere her 20 dakikada bir ara verilmelidir.
• Uzun süre ayakta çalışılması gereken görevlerde ayaklık ya da sandalye takviyesi yapılmalıdır.
• Çalışma tezgahlarının ya da sandalyelerin ayarlanabilme özelliği olmalıdır.
• Malzeme taşıma işlemleri bilinçli kaldırma ve taşıma kurallarına uygun olarak beli zorlamadan yapılmalıdır.

Laboratuvarda Yangın

• Laboratuvarlarda kalıcı hasar ve ölüm oranları alevlenebilir maddeler sebebiyle yükselmektedir. Çalışanların olası bir yangına karşı gerekli eğitimi almış olmaları sağlanmalıdır.
• Laboratuvardaki yangın söndürme aletlerinin yeri planda belirtilmeli, tüm laboratuvar çalışanları tarafından bilinmelidir. Periyodik kontrolleri takip edilmelidir.
• Bir acil durum planı yapılmış olmalı, plan yazılı olarak iş ortamında bulundurulmalı, acil çıkış kapılarının yerini gösteren işaretler duvarlara asılmalıdır.

Yangın ve Yangın Sınıfları

Tehlikeli Atıklar ve Atık Yönetimi

• Laboratuvarın faaliyet gösterdiği konulara göre ortaya çıkan atıklar doğrudan alıcı ortama verilmemelidir.
• Tehlikeli kimyasal atıklar ise kesinlikle kanalizasyon sistemine boşaltılmaz, doğrudan havaya verilmez, düşük sıcaklıklarda yakılmaz, evsel atıklarla karıştırılmaz ve depolanarak bertaraf edilmezler.

Temel Güvenlik Kuralları

Laboratuvarlarda Güvenlik Önlemleri

• Farklı laboratuvarlarda, yapılan iş ne olursa olsun, laboratuvar ortamında çalışırken uyulması gereken ortak disiplin kuralları laboratuvar personeline benimsetilmelidir.
• Laboratuvarda sigara içilmemelidir.
• Yiyecek içecek tüketilmemeli ve bulundurulmamalıdır.
• Laboratuvarda çatlak ve kırık cam eşyalar kullanılmamalıdır.
• Laboratuvarda çalışılırken ağız yoluyla sıvı çekilmemelidir.
• Laboratuvarda bulunan hiç bir kimyasal madde koklanmamalı veya tadılmamalıdır.
• Laboratuvarda çalışırken tüm güvenlik kurallarına uymalı ve uygun laboratuvar kıyafeti giyilmelidir. Amaca uygun kişisel koruyucu donanım (eldivenler, maskeler, göz/yüz koruyucular, işitme koruyucu, çalışma giysisi, özel giysi) kullanılmalıdır.
• Çalışma esnasında saçlar uzun ise mutlaka toplanmalıdır.
• Laboratuvar dışına laboratuvarda kullanılan önlük, eldiven, vb. ile çıkılmamalıdır.
• Laboratuvara, laboratuvar çalışanları dışında giriş çıkış yasak olmalıdır.
• Deri yoluyla hastalıkların bulaşma riskinden dolayı laboratuvar ortamında çalışırken açık yaralar mutlaka yara bandı ile kapatılmalıdır.
• Laboratuvar kapıları güvenlik açısından her zaman kapalı tutulmalıdır.

Yazının tüm hakları www.nedenisguvenligi.com‘a ve yazara aittir. Telif hakları kanunu gereğince kopyalanamaz ve/veya farklı bir yerde kullanılamaz. Ancak alıntı yapıldığında link ve adres verilmek zorundadır.