Madencilikte Mesleki Deri Hastalıkları

Madencilikte mesleki deri hastalıkları arasında en çok karşılaşılan:

• Kontakt dermatit veya egzama
• Kontakt ürtiker
• Akne ve folikülit,
• Deri kanserleri bulunmaktadır.

Madencilik Sektörü Meslek Hastalıkları

Madencilikte Mesleki Deri Hastalıkları

Deri hastalığının meslekle ilintili olup olmadığını anlamak, hastalığın hem prognozu hem de tedavi planlamasında önemlidir.

Teşhis

Anamnezde meslek öncesi dermatoz öyküsü yoksa aşağıdaki bilgilerin öğrenilmesi gerekir:

• Klinik görünüm kontakt dermatit ile uyumlu mu?
• Mesleği dolayısıyla kişi irritan veya alerjik potansiyeli olduğu bilinen maddelerle temas ediyor mu?
• Lezyonların anatomik lokalizasyonu şüpheli madde ile temas edilen yere uyuyor mu?
• Lezyonların başlangıç yeri neresidir?
• Temas ile lezyonların başlangıcı arasında süre uyumlu mu?
• Meslek dışı temas edilen maddelerin dermatit sebebi olmadığı kesin mi?
• Kuşkulanılan madde ile temas kesilince dermatit düzeliyor mu ve yeniden o maddeyle temas dermatiti alevlendiriyor mu?
• Yama testi veya provokasyon testlerinde lezyonlardan sorumlu olabilecek bir madde saptanmış mı?
• Test sonucunda kişinin yalnız pozitif reaksiyon verdiği kimyasal maddeler değil, bu madde ile çapraz alerji gösterebilecek diğer maddelerden kaçınmış mı?
• Koruyucu önlemler alınmış mı?
• İşyerinde çalışan diğer insanlarda benzer yakınmalar var mı?

Meslek öncesi dermatoz tanımlayan olgularda;

• İş ortamından uzaklaştığında iyileşen ve çalışırken alevlenen deri hastalığı mı?
• Meslek öncesi var olan dermatit meslek sırasında şiddetlendiğinde yeni lezyonlar oluşuyor mu?
• Yeni lezyonlar oluşmadığı halde önceden var olan lezyonlar belirgin derecede şiddetlenmiş mi?

Kömür madencileri pek çok iş kolundaki çalışanlarla karşılaştırıldığında kimyasal iritanlara daha az maruz kalırlar; ancak mekanize çalışmanın artmasıyla bu tehlike daha büyük önem taşır hale gelmiştir. Mekanik martöpikörler, kesiciler ve delme makinesi kullanan madenciler makine yağları ile sıkça temas halindeyken bakım onarım kısmında çalışanlarsa yakıtlarla temas halindedirler. Martopikör ve kaya delme makinelerinden çıkan maddeler ciltte kontaminasyona neden olabilir.

Kompresörlerin kontrol ve bakımları ile doğru kompresör yağlarının kullanımıyla zararın azaltılabileceği unutulmamalıdır. Yağlama sistemlerinde, kaya delme makineleri için özel üretilen yağların kullanılması çok önemlidir. Bu tür ürünlerin hijyenle ve solunum yolları ile ilgili riskleri asgariye indirdiği belirlenmiştir.

Pek çok madencinin derisinde rastlanan mavi-siyah lekeler, tedavi edilmemiş ya da yeterince temizlenmemiş yaralarda biriken kömür tozunun ince parçacıklarından kaynaklanmaktadır. Eller üzerinde nasır yaygındır, metakarpal (tarak) kemiklerin uç kısımlarında ve elde tutulan ekipmanların devamlı sürtündüğü başparmağın iç kısmında görülür. Lastik çizmeler, ayak bileğinin ön ve arka kısımlarındaki derinin kalınlaşmasına yol açabilir. Diğer bir grup sorun da deri abrazyonuna bağlı gelişen enfeksiyonlardır.

Derideki abrazyon, bakterilerin vücuda girmesine neden olur, çoğalmaları için uygun bir ortam sağlar. Enfekte olmuş abrazyonlara madende çalışanlar arasında çok rastlanır. Stafilokok ve streptokoklara bağlı olarak çeşitli piyodermiler gelişebilir. Madenlerdeki nem ve sıcaklık bakteri enfeksiyonlarının oluşmasını kolaylaştırır (derin madenlerde sıcaklık ve nem çok yüksek olabilmektedir).

İnşaat Sektöründe Meslek Hastalıkları

Hem doğal nedenlerden hem de tozu bastırmak için kullanılan sudan dolayı oluşan nemli koşullarda, ellerde deri maserasyonu olması çok yaygındır, yüzey suyunun içindeki kimyasal bileşenler bu durumu daha da kötüleştirebilir.

Egzama bazı tozlar nedeniyle oluşabilir ve vücudun herhangi bir yerinde, özellikle topraklı kıyafetin deriyle sürtündüğü alanlarda görülebilir. Tozun kulağa girdiği durumlarda kulakta da oluşabilir. Hijyen büyük önem taşımaktadır ve bu tehlikenin var olduğu durumlarda kulak koruyucunun doğru seçilmesi gerekmektedir.

Meslek kaynaklı deri hastalıklarının çoğu, tehlikeli ajanlarla sık temas halindeki organlar olan el ve kollarda meydana gelir. Madencilikte, özellikle de kömür madenlerinde, mesleki dermatit bacaklarda ve gövdede gelişebilir.

Deri kanseri açıkta çalışanlarda ultraviyole ışınlardan kaynaklanabilir (örneğin güneş ışığı).

Önlemler

• Olanak varsa, soruna yol açan madde yerine daha güvenli bir madde kullanılmalıdır. Ancak, dermatitin nedeni tozsa, bu çözüm madencilikte her zaman mümkün olmayabilir.
• Eldivenler çalışanlara koruma sağlamakla birlikte bir risk de teşkil ederler. Kullanılan eldivenler yapılan işe uygun olmalı (belirli tehlike türlerine en uygun eldivenler için eldiven üreticilerinden ve rehberlerden yararlanılmalıdır) ve uygun şekilde kullanılmalıdır. Hasarlı eldivenlerin kullanılması sahte bir güvenlik duygusu verir. Sızdırmaz eldivenler, terli ve nemli bir ortamın oluşmasına yol açabilen geçirgen olmayan bir bariyer oluşturarak kullanıcının aslında elinin nemlenmesine neden olur. Su geçirmez lastik ya da plastik eldivenlerin altına pamuk eldivenler giyilmesi ya da içi pamuk kaplama eldivenler kullanılmasıyla bu sorunun önüne bir ölçüde geçilebilir.
• Eldivenleri giyip çıkarırken içine kirletici madde kaçması engellenmelidir.
• İşte temiz kıyafetlerle çalışılması, yağ veya kimyasal bulaşmış giysilerin işten hemen sonra değiştirilmesi gereklidir. Gazyağı, ispirto veya terebentinle ellerin veya cildin temizlenmesi önlenmelidir.
• Soğuk ve sıcak suyun bulunduğu, sabunla elleri yıkama ve kurulama olanağının bulunduğu uygun yerler, çalışanların işlerini bitirdikten sonra, yeme-içmeden önce, tuvaletten sonra ve her ihtiyaç duyduklarında ellerini yıkayabilmeleri açısından çok önemlidir.
• Suya ulaşmanın güç olduğu yerlerde deri dezenfektanları elleri kirletici maddelerden arındırırlar (en etkili ancak en az kuvvetli temizleyici kullanılmalıdır). Derinin irritan ve alerjen maddelerden arındırılması için derhal suyla durulamak veya hafif bir sabunla yıkamak genellikle yeterli olur
• Düzenli olarak nemlendirici krem kullanılması cildin nemli ve yumuşak tutularak dermatitin önüne geçilmesini sağlar. Deriyi yumuşatan kremler, derinin nemini korumak amacıyla işte ve işten sonra kullanılabilir. Ancak, kimyasal maddeler her zaman deriye sızabileceğinden ‘bariyer kremler’ tam koruma sağlayamayabilir