Neden İş Güvenliği Logo
İş Sağlığı ve Güvenliği

Tozlu Ortamlarda Çalışmalarda İş Güvenliği

Tozlu Ortamlarda Çalışmalarda İş Güvenliği
Tamircin Burada

Tozlu ortamlarda çalışmalarda iş güvenliği, 05.11.2013 tarih ve 28812 sayılı Tozla Mücadele Yönetmeliği kapsamında belirtilmiştir.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, işyerlerinde tozdan kaynaklı ortaya çıkabilecek risklerin önlenebilmesi amacıyla iş sağlığı ve güvenliği yönünden tozla mücadele yönetmeliğini çıkartarak bu işlerde çalışanların tozun etkilerinden korunmalarını sağlamak için alınması gerekli tedbirlere dair usul ve esasları düzenledi. Buna göre, işveren, her türlü tozun meydana geldiği işyerlerinde çalışanların toz maruziyetini önlemek ve çalışanların toz ile ilgili tehlikelerden korunması için gerekli tüm koruyucu ve önleyici tedbirleri almakla yükümlü oluyor.

Tozlu Ortamlarda Çalışmalarda İş Güvenliği

TOZ NEDİR?

Toz; cisimlerin parçalanması, kırılması ve ezilmesi sırasında oluşan tane büyüklüğü 100µ’dan daha küçük, hava içinde asılı kalabilen veya zamanla çökelen parçacıkların genel adıdır. Tozla Mücadele Yönetmeliği’ne göre, toz; iş yeri ortam havasına yayılan veya yayılma potansiyeli olan parçacıklar olarak tanımlanmaktadır.


Risk değerlendirmesi kimler tarafından yapılır?


Çalışma ortamında oluşan tozlar sağlığa zararlı veya patlayıcı olabilir. Tozlar kendi içerisinde aşağıdaki gibi sınıflandırılmaktadır:

• İnert tozlar (jips, kireçtaşı)

• Solunum sistemine zararlı tozlar (kuvars, tridimit, kristobalit)

• Kanserojen tozlar (arsenik, asbest, berilyum, kromatlar)

• Toksik tozlar, (kurşun, radyum, toryum, vanadyum, krom, nikel, civa, kadmiyum, antimuan, manganez, tungsten, gümüş)

• Radyoaktif tozlar (uranyum, toryum, seryum ve zirkon bileşikleri, trityum)

• Patlayıcı tozlar (kömür, metalik tozlar, piritli mineraller, organik tozlar) Çalışma ortamındaki risklerin değerlendirilmesi açısından tozlar; sağlığa zararlı tozlar ve patlayıcı tozlar olmak üzere iki ayrı sınıfa ayrılabilir

Sağlığa Zararlı Tozlar

İş yerlerinde çeşitli işlemler sonucu oluşan ve havada askıya geçen tozları uzun süre soluyan işçilerde çeşitli akciğer hastalıkları görülebilmektedir. Tozların neden olduğu bu tür meslek hastalıklarının tümüne birden pnömokonyoz ya da akciğer toz hastalığı adı verilir. Pnömokonyoz, hastalığa neden olan tozun cinsine göre adlandırılmaktadır.

• En az %50’sinin aerodinamik çapı 80 – 100 µm’nin altında kalan, trokal ve alveollere ulaşan tozları da içeren, maruz kalındığında ise tüm solunum sistemini etkileyen tozlar. (Ağız ve burun yoluyla alınan, havada asılı kalan tüm parçacıkların kütlesi şeklinde de tanımlanmaktadır.)

• En az %50’sinin aerodinamik çapı 10 µm’nin altında kalan, alveollere ulaşan tozları da içeren, maruz kalındığında alt solunum yollarını etkileyen ve akciğere kadar ulaşabilen trokal tozlar

Patlayıcı Tozlar

Toz patlamasının olabilmesi için havada askıya geçmiş bir toz bulutunun ateşleyici bir kaynakla temasa geçmesi gerekir. Tozların patlayabilirlik özellikleri, İngiliz Sağlık ve Güvenlik Kurumu (Health and Safety Executive) tarafından geliştirilen 20 litre küre deneyi ile belirlenebilmektedir. Deney sonucunda elde edilen Kst değeri (deney sırasında ulaşılabilen en yüksek basınç oranı) o tozun patlayabilirlik derecesini göstermektedir.

Kömür tozu patlamaları: Kömür tozu patlamalarını genellikle metan gazı patlaması tetiklemektedir. Ateşlenen ilk toz bulutu birden bire bir ısı enerjisi açığa çıkarır. Kömür tozu taneciklerinin yanması ile oluşan yüksek sıcaklıktaki gazlar, genleşerek yeni bir toz bulutu oluşturur. Böylece ilk toz bulutunda ki yanma reaksiyonu yeni bir toz bulutuna iletilir ve daha da güçlenen bir darbe etkisiyle üçüncü bulutu oluşturur. Böylece olay süreklilik kazanarak toz patlaması gelişir. Kömür tozunun patlayabilirliğini etkileyen faktörler aşağıda sıralanmıştır:

Uçucu madde içeriği: Uçucu madde içeriği ne kadar çoksa, kömür tozu o kadar kolay tutuşur.

Tane boyut dağılımı: Tozun tane boyutu küçüldükçe patlayabilirlik özelliği artmaktadır.

Tozun miktarı: %25 uçucu madde içeren kömür tozlarının havada asılı konsantrasyonu 100-200 gr/m3 ise tehlikeli, 300-400 gr/m3 ise çok tehlikeli kabul edilmektedir.


İş Güvenliği Samimiyet Testi

Bu süreli bir testtir. Soru başına 60 saniye verilir. Hazırsanız başlayalım!

60
0%

Fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik haline Sağlık denir.

İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri
Doğru! Yanlış!

VİDEO: Hasta yada yaralı kişiye, hastalanması yada yaralanmasından hemen sonra doktor gelinceye kadar hayatını kurtarmak için zamanında ve yerinde yapılan müdahaleye İlk yardım denir.

Doğru! Yanlış!

VİDEO: Yangını söndürürken rüzgarı önümüze alarak söndürmeliyiz.

Doğru! Yanlış!

Yangını söndürürken MUTLAKA rüzgarı ARKAMIZA alarak söndürmeliyiz...

Bir yangının çıkması için; yanıcı madde, oksijen ve ısının birlikte olması yeterlidir.

Yangın ve Yangın Sınıfları
Doğru! Yanlış!

Doğru

Videoda izlediğimiz bu olay bir kaza anıdır...

Doğru! Yanlış!

Hasara neden olabilecek ama neden olmamış bir olay için kullanılan terim RAMAK KALA / KAZAYA RAMAK KALA olayıdır. Dolayısıyla videoda yaşanan olay kazaya neden olmamış, ancak tedbir alınmazsa kazanın kaçınılmaz olduğunu anlatan RAMAK KALA olayıdır.

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 4857 Sayılı İş Kanunu'dur.

4857 Sayılı İş Kanunu
Doğru! Yanlış!

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 6331 Sayılı Kanun'dur. 4857 Sayılı Kanun İŞ KANUNU'dur.

Çalışanın kaygan bir zeminde kayıp düşme İHTİMALİNE TEHLİKE denir?

Hata Ağacı Analizi (FTA)
Doğru! Yanlış!

TEHLİKE nin tanımı; İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelidir. RİSK ise; Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalidir. Dolayısıyla Çalışanın kaygan bir zeminde kayıp düşme İHTİMALİNE RİSK denir.

Zorunluluk-Emredici/Mutlak uyulması gerekliliğini ifade eden güvenlik işaretlerinin rengi MAVİ dir.

Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği
Doğru! Yanlış!

Doğru... Ayrıca, üçgen biçiminde SARI renk işaretler UYARI İŞARETLERİ, daire biçiminde KIRMIZI renk işaretler YASAKLAYICI İŞARETLERİ, YEŞİL ise, İLK YARDIM VE ACİL ÇIKIŞ işaretlerini ifade eder.

Kusurlu durumların ortadan kaldırılmasında öncelikli tercihimiz her zaman Kişisel Koruyucu Donanım kullanmaktır.

İşyerlerinde Güvenlik Önlemleri
Doğru! Yanlış!

Öncelikli tercihimiz her zaman riskin kaynağında yok edilmesi ya da izole edilmesidir. KKD en son tercihimiz olmalıdır.

İşin yapılışı sırasında, çeşitli sebeplerden kaynaklanan sağlığa zarar verebilecek şartlardan korunmak amacıyla yapılan sistemli ve planlı çalışmalara İş Sağlığı ve Güvenliği denir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri
Doğru! Yanlış!

Aşağıda izlediğiniz video insan psikolojisinin en derin yarası MOBBİNG tanımına girer.

Doğru! Yanlış!

Türkçe karşılık olarak işyerinde psikolojik taciz, işyerinde psikolojik-terör, işyerinde psikolojik-şiddet, işyerinde duygusal taciz, işyerinde moral taciz, işyerinde manevi taciz, duygusal şiddet, işyerinde zorbalık, yıldırma ve işyerinde yıldırmaya yönelik psikolojik saldırı anlamlarına da gelir.

Sponsor

Çağrı Tasarım

95 Db.'e kadar kulak koruyucuların takılması zorunlu değildir.

Akustik, Ses ve Gürültü
Doğru! Yanlış!

85 dB ve üzerinde kulak koruyucu takmak zorunludur. Unutmayın, Gürültüye bağlı işitme kaybı zor fark edilir, kalıcıdır ve tedavisi mümkün değildir…

İş Sağlığı ve Güvenliği Samimiyet Testi
Maalesef İş Sağlığı ve Güvenliğinde HİÇ SAMİMİ değilsiniz...

Tozlu Ortamlarda Çalışmalarda İş Güvenliği 1

İŞ KAZALARININ % 98’İNİN NEDENİ İNSAN’dır... AMACIMIZ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİ EN AZINDAN TEMEL EĞİTİM OLARAK BİLİNÇLENDİRMEK. LÜTFEN EĞİTİMLER SAYFAMIZI ZİYARET EDİNİZ.
LÜTFEN BİRAZ DAHA GAYRET!..

Ödül Kazananların Listesi

Çalışmanın savaştan üç kat daha tehlikeli olduğunu, içki, uyuşturucu veya savaşlardan daha fazla insan öldüğünü lütfen unutmayın. SAMİMİYET TESTİ'ni paylaşarak İSG kültürünün gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.
TEBRİKLER... İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ SAMİMİYET TESTİNİ GEÇTİNİZ.

Süpersiniz

SÜPERSİNİZ... LÜTFEN UNUTMAYIN; İnsanoğlunun en tehlikeli savunma mekanizması BANA BİR ŞEY OLMAZ düşüncesidir. Lütfen bu düşünceden uzak durun... SAMİMİYET TESTİ'ni paylaşarak İSG kültürünün gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.

Sonuçlarınızı paylaşın:


Nem ve kül içeriği: Nem ve kül içeriği kömür tozunun yanmaz malzeme içeriğini oluşturur. Işıma yoluyla yayılan ısıyı tutarak ve kömür tozu taneciklerine siper görevi yaparak patlamanın gelişmesini engeller.

Parlayıcı gazlar: Ortamda çok az miktarda dahi metan, etan, propan vb. parlayıcı gaz bulunması durumunda bile tozun patlatabilirliği artmaktadır. Ateşleme kaynağı: Toz patlamalarını tetikleyen en önemli kaynak, metan patlamalarıdır. Yanlış patlayıcı madde kullanımı da patlamalara sebep olabilmektedir.

Gıda sektöründe toz patlamaları: Gıda endüstrisindeki şeker tozu, un, süt tozu, krema tozu, neskafe tozu patlamaları ciddi endüstriyel kazalara neden olmaktadır. Gıda sektöründe görülen birçok toz türü St 1 (zayıf patlayıcı) sınıfına girmektedir.

Player title

İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

İşveren, her türlü tozun meydana geldiği işyerlerinde çalışanların toz maruziyetini önlemek ve çalışanların toz ile ilgili tehlikelerden korunması için gerekli tüm koruyucu ve önleyici tedbirleri almakla yükümlü olacak. İşveren, ayrıca tozdan kaynaklanan maruziyeti önleyecek. İkame yöntemi uygulanarak, toz oluşumuna neden olabilecek tehlikeli madde yerine çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden tehlikesiz veya daha az tehlikeli olan maddeler kullanılacak. Riski kaynağında önlemek üzere; uygun iş organizasyonunun yapılmasını ve toplu koruma yöntemlerini uygulayacak. Toz çıkışını önlemek için uygun mühendislik yöntemlerini kullanacak.

İşyerlerinin çalışma şekline ve çalışanların yaptıkları işe göre, ihtiyaç duyulan yeterli temiz hava bulunacak. Alınan önlemlerin yeterli olmadığı durumlarda çalışanlara tozun niteliğine uygun kişisel koruyucu donanımları verilecek ve kullanılacak. Alınan önlemlerin etkinliğini ve sürekliliğini sağlamak üzere yeterli kontrol, denetim ve gözetim yapılacak. İşyerlerinde oluşan atıkların, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili mevzuatına uygun olarak bertaraf edilmesini sağlayacak.


Genel İş Sağlığı ve Güvenliği Kuralları


Tozlu Ortamlarda Çalışmalarda İş Güvenliği

TOZLU İŞLERDE RİSK DEĞERLENDİRMESİ

Tozlu işlerde yapılacak risk değerlendirmesinde aşağıda belirtilen hususlar özellikle dikkate alınır:

1. Ortamda bulunan tozun çeşidi

2. Ortamda bulunan tozun sağlık ve güvenlik yönünden tehlike ve zararları

3. Maruziyetin düzeyi, süresi ve sıklığı

4. İlgili yönetmeliğin mesleki maruziyet sınır değerleri

5. Toz ölçüm sonuçları

6. Alınması gereken önleyici tedbirleri

7. Varsa daha önce yapılmış olan sağlık gözetimlerinin sonuçları

TOZLA MÜCADELE KOMİSYONU

İSGGM Genel Müdürü veya Genel Müdürün görevlendireceği bir Genel Müdür Yardımcısı Başkanlığı’nda; Sağlık Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından birer temsilci ile İş Teftiş Kurulu Başkanlığından iş sağlığı ve güvenliği yönünden teftiş yapmaya yetkili bir iş müfettişi, SGK’den bir temsilci, Genel Müdürlükten bir hekim ile bir mühendis veya bir iş sağlığı ve güvenliği uzmanı, en çok üyesi olan çalışan ve işveren konfederasyonlarından birer temsilci ve Bakanlıkça uygun görülecek tozla mücadele ve toza bağlı meslek hastalıkları konularında çalışmaları bulunan üniversitelerin tıp ve mühendislik fakültelerinden birer öğretim üyesinin katılımıyla bir komisyon kurulacak.


İş Ayakkabılarında Genel Standartlar


TOZ ÖLÇÜMLERİ ÖN YETERLİK VEYA YETERLİK BELGESİ VERİLEN LABORATUVARLARCA YAPILACAK

İşveren, her türlü tozun meydana geldiği işyerlerinde Resmî Gazete’de yayımlanan İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizi Yapan Laboratuvarlar Hakkında Yönetmelik hükümleri saklı kalmak kaydıyla; risk değerlendirmesi sonucuna göre belirlenen periyodik aralıklarla toz ölçümleri yapılacak, işyerinde çalışanların toz maruziyetinin bulunduğu koşullarda herhangi bir değişiklik olduğunda bu ölçümler tekrarlanacak, ölçüm sonuçları, mesleki maruziyet sınır değerleri dikkate alınarak değerlendirilecek. İşyerinde yapılacak denetimler için toz ölçümlerinin Genel Müdürlükçe ön yeterlik veya yeterlik belgesi verilen laboratuvarlarca yapılmasını sağlanacak. Bu madde 20 Ağutos 2015 tarihinde yürürlüğe girdi.

OSGB Hizmetleri

MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ

Tozlar için mesleki maruziyet sınır değerleri, değerlerin üstünde olamayacak. Tozlu işyerlerinde toz oluşumunun önlenmesi, tozun çalışma ortamına yayılmadan kaynağında yok edilmesi veya tozun bastırılması gibi diğer yöntemler ile toz yoğunluğu değerlerin altına düşürülmesi için çalışmalar yapılacak. Bu çalışmalar sonucunda toz ölçümü yenilenir ve toz yoğunluğunun uyulması gereken değerde olduğu veya altına düştüğü tespit edildiğinde çalışma izni verilecek.

AKCİĞER RADYOGRAFİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Bu Yönetmelik kapsamına giren işyerlerinde, işyeri hekimince belirlenen sıklıkta ILO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografileri Sınıflandırılmasına uygun standartlarda akciğer radyografileri çekilecek. Bu Yönetmelik kapsamına giren asbest ve türleri, kuvars içeren tozların bulunabileceği işyerlerinde; risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçları ile çalışanların sağlık durumları dikkate alınacak hangi sıklıkta standart akciğer radyografilerinin çekileceği işyeri hekimince belirlenecek. Asbest ve türleri, kuvars içeren tozların bulunabileceği işyerlerinde çalışanların standart akciğer radyografileri okuyucu tarafından ILO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografi Sınıflandırılmasına göre değerlendirilecek.

Farklılık gösteren değerlendirme sonuçları, okuyucular tarafından birlikte değerlendirilecek nihai sonuçlar işverene yazılı olarak bildirilecek. Okuyucu listeleri, İSGGM veya İSGÜM’ün internet sayfasından temin edilebilinecek. Asbest ve türleri, kuvars içeren tozlar hariç diğer tozların bulunduğu işyerlerinde çalışanların ILO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografi Sınıflandırılmasına uygun standartlarda akciğer radyografisi işyeri hekimi tarafından maruz kalınan tozun özellikleri de dikkate alınarak değerlendirilecek. İhtiyaç duyulması halinde ileri tetkik ve değerlendirme için, okuyucuya gönderilebilecek.


İnşaatlarda Alınacak Asgari Güvenlik Önlemleri


ILO Uluslararası Pnömokonyoz Değerlendirme Kategorisi Çizelgesi’ne göre okuyucuların nihai değerlendirme sonuçlarına ilişkin raporunu alan işveren; kategori 0 olarak değerlendirilenlerin; aralıklı muayenelerle takibini yapacak, kategori 1 ve üzeri olarak değerlendirilenlerin; SGK tarafından yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularına sevkini sağlanacak, meslek hastalıkları tıbbi tanısında yetkili sağlık kuruluşu, düzenlediği raporların birer örneğini ilgili işverene gönderecek. İşveren, meslek hastalıkları tanısında yetkili sağlık kuruluşunun çalışanla ilgili düzenlediği raporda belirtilen çalışma koşullarını sağlayacak.

İşveren, işyerinde çalışanların yaptıkları iş, çalışma süresi, toz ölçüm sonuçları ile kişisel sağlık dosyalarının kayıtlarını ilgili mevzuatta ayrıca belirlenmemişse çalışanın işten ayrılma tarihinden itibaren on beş yıl süreyle saklayacak. İşyeri ortamındaki tozlardan kaynaklanan hastalıkların yükümlülük süresi bu süreyi aşan işyerlerinde, evrakların saklanması hastalıkların yükümlülük süresine göre uzayacak. Çalışanın işyerinden ayrılarak başka bir işyerinde çalışmaya başlaması halinde, yeni işveren çalışanın kişisel sağlık dosyasını ve diğer kayıtları isteyecek, önceki işveren de dosyanın bir örneğini onaylayarak gönderecek. Çalışanlar kendilerine ait kayıtların bir örneğini alabilecek. Çalışanlar ve/veya çalışan temsilcileri de kayıtlar hakkında isimsiz olarak genel bilgileri alabilecek.

Yazının ve videonun tüm hakları www.nedenisguvenligi.com‘a aittir. Telif hakları kanunu gereğince kopyalanamaz ve/veya farklı bir yerde kullanılamaz. Ancak alıntı yapıldığında link ve adres verilmek zorundadır.

OSGB Web Tasarımları

İlgili Yayınlar

6Yorumlar

  • İş Güvenliği Uzmanı , Şubat 19, 2018 @ 4:47 pm

    Emekleriniz için teşekkürler. Daha güzel yazılarda görüşmek üzere…

  • Nadir Gülenç , Şubat 24, 2018 @ 12:26 am

    Bir konuda yardıma ihtiyacımız var; Firmada tozlu ortamda çalışan personele doktor tarafından tozlu ortamda çalışması uygun değildir ancak özel toz maskeleri ile çalışabilir diyen bir rapor verildi, bizde riske atmamak için personeli başka bir göreve aldık, fakat personel risklerin farkındayım toz maskesi kullanarak aynı bölümde çalışmak istiyorum diyerek bize imzalı bir dilekçe verdi. şimdi biz bu personeli aynı bölümde çalıştırsak maske de taktığı halde ilerde bir sorun olduğunda verdiği dilekçe kanıt olarak sunulabilir mi?

  • İş Güvenliği Uzmanı , Şubat 25, 2018 @ 12:35 am

    Yazıyı Beren Hanım yazmış, cevabı kendisi de verebilir. Ancak bildiğimiz kadarıyla, işçinin rıza gösterdiğini belirtir verdiği dilekçenin fazla bir anlamı olmaz diye düşünüyorum. Konu tıbbi bir konudur ve kendisi ya da İSG uzmanı bu konuda eğitim almamış olduğunundan yeterli olmayacağı kanaatindeyim. İleride yaşanacak bir sıkıntının önüne geçmek açısından yerinin değiştirilmesinde fayda vardır.

  • Semih Kılıçaslan , Ekim 2, 2019 @ 4:25 pm

    Talaşlı ortamlarda personelimize nasıl koruma sağlayabiliriz. Tavsiye edebileceğiniz maske var mı? Mevcut durumda … maskesi kullaniyoruz. Ancak personelimiz memnun kalmadı. Maske içerisinden geçme yapıyor.

  • Murat Akay , Ekim 13, 2019 @ 9:22 pm

    Silika eğitimini izlemenizi öneririm. Linki: https://nedenisguvenligi.com/isg-egitimi-silika-tozlari-ve-korunma/

  • Tuğra Uzun , Aralık 16, 2020 @ 4:47 pm

    merhaba ben performans ödevimde sizin yazmış olduğunuz yazıyı kullandım ve linkini koydum teşekkür ederim

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Araç çubuğuna atla