Yangın ve Yangın Sınıfları

Yangın ve Yangın Sınıfları ile ilgili çok fazla haber mevcut. İncelediğimiz kadarıyla da çoğu birbirlerinden alıntı yapılarak yazılmış yanlış yazılar. Unutulmamalıdır ki; Yangın önemli bir vukuattır ve yanlış bilgilendirmek suçtur…

Yangın ve Yangın Sınıfları

Yangın sınıfları, Avrupa Normlarında EN 2’de aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır. Ülkemizde de TS EN 2 ve TS EN 2/A1 Türk Standartlarına göre aşağıdaki şekilde tarif edilmiştir;

TS EN 2 ve TS EN 2/A1’e göre Yangın Sınıflarının Tarifi;

---

İş Güvenliği Uzmanı Yangın Eğitimi Verebilir mi?

---

Sınıf A: Yanmanın, normal olarak parlak korların oluşumuyla yürüdüğü, genellikle organik esaslı katı madde yangınları,

Sınıf B: Sıvılar veya sıvılaşabilir katılar ile ilgili yangınlar,

Sınıf C: Gaz yangınları,

Sınıf D: Metal yangınları,

Sınıf F: Pişirme gereçlerindeki pişirme ortamı (bitkisel veya hayvansal sıvı ve katı yağlar) yangınları.

A Sınıfı Yangınlar;

Organik kökenli ( Katı ) madde yangınları. Bu malzemeler genellikle karbon bileşikleri olan organik yapıda malzemelerdir ve yanmaları sonucunda karlaşma ve kül meydana gelir.

— Ahşap, Kömür, Kâğıt, Ot, Selüloz
— Kauçuk, Tekstil Ürünleri, Plastik v.s.

A SINIFI Yangınlar, soğutucu etki yaratan maddeler ile müdahale edilmek sureti ile soğutularak söndürülür.

 

B Sınıfı Yangınlar;

Sıvı yanıcı madde ( Akaryakıt ) yangınları.

Su ile karışanlar ile karışmayanlar olmak üzere iki sınıfa ayrılır.

— Benzin, Benzol, Mazot, Fuel-Oil, Madeni Yağlar,
– Vernik, Boya, Tiner, Alkol, Parafin, Aseton, Asfalt, Tutkal v.s.

B Sınıfı Yangınlar, yanan madde ile oksijen teması kesilerek ( Boğmak ) sureti ile söndürülür.

C Sınıfı Yangınlar;

Gaz halindeki yanıcı madde yangınları.
Yanıcı gaz ve basınç altında sıvılaştırılmış gaz haldeki maddelerin yangınlarıdır.
— Doğal ve Üretilmiş Gazlar, Metan, Hidrojen, Asetilen
— LPG, Propan Doğal Gaz

C Sınıfı Yangınlar, genel kural olarak, gaz yangınlarında, yangın kaynağı kesilerek ve soğutma işlemi yapılarak söndürülür.

 

D Sınıfı Yangınlar;

Hafif Metal Yangınları

— Titanyum, Magnezyum, Alüminyum,
— Uranyum, Fosfor, Sodyum

D Sınıf Yangınlar, özel amaçla üretilmiş D sınıfı Kuru Toz ile söndürülür.

 

---

İş Sağlığı ve Güvenliği Kapsamında İşverenlere Yönelik Teşvikler

---

F Sınıfı Yangınlar;

Yağ Tavası Yangınları

F Sınıfı yangınlar Bitkisel ve hayvansal pişirme yağlarının yangınlarını kapsar.

Sulu Kimyasal söndürücüler ya da toz söndürücüler ile söndürülür.

ÖNEMLİ: ” ASLA SU İLE SÖNDÜRMEYİNİZ. AKSİ HALDE PARLAMA VE PATLAMA OLUR.”

---

Bir birim su :

126 ºC de 1827 kat genleşir.
226 ºC de 2298 kat genleşir.
326 ºC de 2760 kat genleşir.
426 ºC de 3230 kat genleşir.
526 ºC de 3690 kat genleşir.

---

Öteleme süresince iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri kamu kurumlarında nasıl sağlanır?

---

Bu da yangının müthiş şekilde parlamasına ve patlamasına neden olur.

Yanıcı Malzemeye Göre Yangın Tüpü Seçimi

Yangının ilk safhalarında verimli bir müdahalenin yerine getirilebilmesi için o bölümde çıkması muhtemel yangın tipine uygun söndürücü seçilmesi gerekmektedir. Bu bakımdan öncelikle yangın sınıflarının belirlenmesi gerekmektedir. Beş adet yangın tipi mevcuttur. Bunlar;

A sınıfı yangınlar: Kâğıt, ahşap, kumaş, kâğıt gibi katı madde yangınları.

B sınıfı yangınlar: Akaryakıt, solvent, tiner gibi yanıcı ve parlayıcı sıvı yangınları

C sınıfı yangınlar: Metan propan, LPG gibi yanıcı ve parlayıcı gaz yangınları

D sınıfı yangınlar: Magnezyum, sodyum, alüminyum gibi metal yangınları

E sınıfı yangınlar: Elektrik yangınları

Bu tip yangınların söndürme maddesi olarak su, köpük, ABC toz, BC toz, D tozlu CO2, Halon gazı gibi maddeler kullanılmaktadır.

Su

Su yangındaki ısıyı ortadan kaldırarak soğutma şeklindeki söndürme yöntemidir. A tipi yangınlarda kullanılması gerekmektedir.

Köpük

Basınçlı su, deterjan ve hava karışımı ile elde edilmektedir. Yanan yüzeyi kaplayarak hava akışını önlemektedir. Böylelikle yangının hem oksijen ile hem de buhar ile bağlantısını keserek, yangın söndürme yoluna gidilmektedir. Köpük ağırlıklı olarak B tipi sıvı yangınlara müdahalede kullanılmaktadır. A tipi yangınlar için de kullanılabilmektedir. Köpük suyla reaksiyona giren yanıcı kimyasallar için uygulanmamalıdır.

Kuru Kimyevi Tozlar

BC tozlar özellikle B ve C grubuna giren yangınlar başta olmak üzere A ve D grubu yangınlarında da kullanılabilmektedir. Bu tip tozlar yanıcı sıvılar arasına girerek reaksiyonun devamlılığını etkilemektedir.

ABC tozlar da kimyasal reaksiyondan ayırma, boğma şekliyle yangını söndürmektedir. Dikkat edilmesi gereken nokta ABC tip tozlu portatif yangın söndürme tüplerinin sıcak ortamlarda bulundurulmaması gerekmektedir.

Karbondioksit

Karbondioksitli yangın söndürücüler B, C ve E sınıfı yangınlar için kullanılmaktadır. CO₂’li tüplerin sıcak ortamda bırakılmaması gerekmektedir. Aksi takdirde tüplerin içerisinde sıvı halde bulunan CO₂  ‘ningenleşerek patlama riski söz konusudur.

D-Tozu (Hafif Metal Tozu)

Özel tozlardır. Metal yangınlarında kullanılmaktadır. Yüksek ısıya karşı dayanıklıdır. Boğma yöntemiyle söndürme işlemi gerçekleştirilmektedir.

---

Mühendisler Elektrik ile İlgili Tesisatın Periyodik Kontrollerini Yapabilir mi?

---

Özet Tablo

Yangın Sınıfları	Yangın Türü	Su	Köpük	ABC Kuru Kimyevi Toz	CO2	Halon
A	Kağıt, Ahşap, Kumaş	x	x	x	–	–
B	Yanıcı sıvılar Makine yağı, Doğalgaz, Petrol	–	x	x	x	x
C	Elektrik kabloları, kontrol panelleri	–	–	x	x	x
A&B	Yanıcı malzemeler ile parlayıcı sıvı ve gazların  birleşimi	–	–	x	–	–
A&C	Yanıcı malzemeler ile elektrikli aletlerin birleşimi	–	–	x	–	–
B&C	Yanıcı sıvı ve gazlar ile elektrikli aletlerin kombinasyonu	–	–	x	x	x
A,B&C	Yanıcı malzemelerin parlayıcı sıvıların ve gazların vede elektrikli aletlerin kombinasyonu	–	–	x	–	–
D	Yanabilen hafif metal yangınları bu sınıfa girer. (sodyum, potasyum, titanyum, magnezyum gibi.) Kuru kimyevi tozlar bu yangınları söndürmede kullanılır.		x	x	x
E	Elektrik tesisatında yaşanan yangınları bu sınıfa girer					x

 

Yazının tüm hakları www.nedenisguvenligi.com‘a ve yazara aittir. Telif hakları kanunu gereğince kopyalanamaz ve/veya farklı bir yerde kullanılamaz. Ancak alıntı yapıldığında link ve adres verilmek zorundadır.