Neden İş Güvenliği Logo
İş Sağlığı ve Güvenliği

Neden Temel İş Sağlığı Hizmetleri?

Neden Temel İş Sağlığı Hizmetleri?
Tamircin Burada

Dünyadaki toplam 3 milyar çalışanın % 80’den fazlası, iş sağlığı hizmetleri (İSH) olmadan çalışmaktadır. ILO, WHO gibi bazı yetkili kurumlar ile birçok meslek örgütleri ve işçi sendikaların bu tür hizmetlere ihtiyaç duyulduğunu son 20-30 yıldır vurgulamalarına rağmen durum aynı kalmıştır. Bugün bu hizmetlerin kapsamı genişlemekten çok daralmaktadır. 161 sayılı İş Sağlığı Hizmetlerine ilişkin ILO Sözleşmesi ve WHO Herkes İçin İş Sağlığı Küresel Stratejisi; söz konusu hizmetlerin dünyadaki tüm çalışan insanlar için organize edilmesini talep etmektedir. Hala bu amaçtan çok uzakta ve ortak çabalar olmadan özellikle işin kapsamının genişlemesi pek muhtemel görünmemektedir.

Neden Temel İş Sağlığı Hizmetleri?

Temel İş Sağlığı Hizmetleri (TİSH) kavramının tanımlanması, temellerini 1978 WHO Alma Ata Deklarasyonu’ndan almaktadır ve Deklarasyon’un 4. maddesinde şu şekilde bir ifade yer almaktadır: “Temel sağlık bakımı; uygulamalı, bilimsel olarak sağlam ve sosyal olarak kabul edilebilir yöntemlere dayanan temel sağlık bakım hizmetlerinden meydana gelmektedir. Bu, sağlık bakımını insanların yaşadığı ve çalıştığı yerlere mümkün olduğunca en yakın biçimde getiren ulusal sağlık sistemi ile bireylerin, ailelerin ve toplumun ilk temas ettiği düzeydir.”

Önceki sağlık politikaları öncelikle hastane altyapılarının geliştirilmesine odaklanırken, WHO Herkes İçin Sağlık Stratejisi ile Alma Ata politikası önceliği tüm dünya genelinde büyük kitleler için temel sağlık bakım hizmetlerinin organizasyonuna kaydırmıştır. Bu politika değişikliğinin sağlığa etkisi çok fazla tahmin edilememiştir. Bu politika, sağlık hizmetlerinin, geleneksel olarak bu hizmetleri alamayan, köylerde ve uzak yerlerde yaşayanlar ile fakir insanlara ulaşılabilirliğini sağlamıştır.

TİSH, Alma Ata ilkelerinin iş sağlığı alanında bir uygulamasıdır. Bu, bugüne kadar dünyada bu hizmetleri alamayan çalışanların, iş sağlığı hizmetlerine ulaşmasını sağlama çabasıdır. TİSH, aynı zamanda, iş sağlığı hizmetlerinin 161 ve 155 sayılı ILO Sözleşmelerinin gerektirdiği düzeyde gelişmesi için bir yoldur.

Küreselleşme, dünyadaki hemen her işyerinde ekonomik yapıları ve çalışma koşullarını değiştirmektedir. İş sağlığı hizmetleri ihtiyacı azalmaktan çok artmaktadır. Hizmetlere olan ihtiyaçlar nitelik bakımından da değişmekte ve daha çok yönlü, organize edilmesi daha zor olmakta ve hizmet verilen gruplar daha dinamik ve hareketli olmakta, işyerleri daha değişken ve işler daha istikrarsız ve geçici olmaktadır.

Bu eğilimler; iş sağlığı hizmetlerinin sunulmasına yönelik olarak bu hizmetlerin yapısı, içerikleri ve yöntemleri açısından özel talepler getirmektedir. Bu hizmetleri, bugüne kadar bu hizmetlerden yeterince yararlanamayan ve bu hizmetlere hiç sahip olamayan sektörler için organize etmek özel bir mücadeledir. 161 sayılı ILO Sözleşmesinde tanımlanan düzeye karşılık gelen İSH’yi sağlamak son amaç olmasına rağmen, bu hizmetlerden yararlanamayan sektörler böyle bir gelişmeye giden yolu açacak bir başlangıç noktasına ihtiyaç duymaktadır.

 

TİSH’nin Misyonu ve Politikası

Dünya nüfusunun yarısından fazlası küresel iş gücüne aittir. Her işçinin sağlık, güvenlik, çalışma beceri ve kapasitesi ile refahı, her ülkedeki genel sosyo-ekonomik kalkınma için önemli bir konudur. İşte sağlık ve sağlıklı çalışma ortamları; bireylerin, toplumların ve ülkelerin en değerli varlıklarıdır. İş sağlığı; yalnızca çalışanların sağlığını korumak için değil, aynı zamanda artan verimlilik, ürünlerin kalitesi, çalışma motivasyonu, iş doyumu yoluyla ulusal ekonomilere olumlu katkı sağlamak ve yine çalışanların ve toplumun genel yaşam kalitesine katkı sağlamak için önemli bir stratejidir.

WFIO İş Sağlığı Küresel Stratejisi; iş sağlığı hizmetlerinin güçlendirilmesini, kapsamının genişletilmesini, içerik ve faaliyetlerinin geliştirilmesini önemli bir amaç olarak tanımlamaktadır. İş Sağlığı çalışanlarının eğitimi, destek hizmetlerinin organizasyonu ile İSH için bir araştırma temeli ve standartları sağlama, bu amacın başarılmasına yönelik en önemli araçlardır. Bu amaçları tüm küresel işgücü için karşılamak amacıyla TİSH girişimi gerçekleştirilmiştir. TİSH için genel stratejik model aşağıdadır.

Neden Temel İş Sağlığı Hizmetleri?
Temel İş Sağlığı Hizmetleri için WHO Stratejisi

 

TİSH kavramı, misyonu ve amaçları

Temel İş Sağlığı Hizmetleri; işte sağlığın korunması, sağlık, iyilik ve çalışma becerisinin geliştirilmesinin yanı sıra hastalık ve kazaların önlenmesi için temel bir hizmettir. TİSH, birincil sağlık bakımı yaklaşımı ile bilimsel olarak geçerli ve sosyal olarak kabul edilebilir iş sağlığı yöntem kullanarak hizmetleri sağlamaktadır.

Temel İş Sağlığı Hizmetlerinin amacı; bugüne kadar bu hizmetleri almamış olan veya bu hizmetlerle iş sağlığı ihtiyaçlarını karşılayamamış olan dünyadaki tüm işyerlerine (hem sanayileşmiş ve hem de gelişmekte olan ülkelerde) bu hizmetleri sağlamaktır. TİSH; ekonomi sektörüne, işletme büyüklüğüne, coğrafi alana veya iş sözleşmesinin içeriğine bakılmaksızın dünyadaki her çalışan bireye iş sağlığı hizmetlerini sağlamak için bir çabadır.

Temel İş Sağlığı Hizmetlerinin Sistemi ve Altyapısı

İş Sağlığı Hizmetlerinin Gelişim aşamaları

Yukarıda tanımlandığı üzere, dünyadaki çalışanların çoğunluğu İSH’ye ulaşmadan yaşamaktadır. Konudan sorumlu olan birçok karar verici, başka birçok rekabet öncelikleri olabilmesi nedeniyle, İSH altyapısının kurulmasını yüksek bir eşik olarak bulmaktadır. Diğer taraftan her işçi, güvenli ve sağlıklı bir iş ve çalışma ortamı hakkına sahiptir. İyi yürütülen bir İSH sistemi geliştirmiş olan ülkeler, bunu, sadece sağlık açısından değil aynı zamanda iş becerisi, verimlilik ve böylece çalışanların, işletmelerin ve ulusların ekonomisinin geliştirilmesi açısından da yararlı bulmaktadır.

İSH sisteminden bu tür yararlar sağlayabilmek için, hizmetlerin uygunluğu, yeterliliği ve kalitesi sağlanmalıdır. Başka deyişle, İSH; çalışanların ve işletmelerin gerçek ihtiyaçlarına cevap vermelidir. Ve faaliyetler, İSH’nin gerçek içeriği ile uyuşma kaygısı olmadan, ulusal ve yerel koşullara göre düzenlenmelidir. Birincil sağlık bakımı hizmetlerinde çalışanların, ne tür bir bulaşıcı hastalık ile uğraştığını ve bunu önlemek ve kontrol etmek için ne tür yöntem seçenekleri olduğunu bilmesi gerekir. Ayrıca, İSH çalışanlarının, en önemli iş sağlığı tehlikeleri, riskleri ve bunların kaynağı, özellikleri ve önleme araçları hakkında da bilgi sahibi olmaları gerekmektedir. Bu da; İSH temeli ve yöntemleri konusunda en azından minimum düzeyde özel bir eğitim olmadan İSH’nin sağlanamayacağını ifade etmektedir. İSH’yi geliştirmek için, basamaklı bir strateji tavsiye edilmektedir.

Her ülke, İSH alanında kendi mevcut koşullarını analiz etmelidir. Böyle bir analiz temelinde, ulusal bir strateji ve eylem programının planlanması gerekir. Farklı coğrafik alanlar veya farklı ekonomik sektörleri, İSH gelişiminde farklı bir duruma sahip olabilirler. İyi organize olmuş sanayiler mükemmel bir hizmete sahip iken kayıt dışı sektör veya küçük işletmeler hiçbir hizmete sahip olmayabilirler. İSH’nin gerçek içeriği ile uzlaşma olmaksızın yine de eylemler, bu farklılıklara göre düzenlenmelidir. Böylece gelişme basamakları, duruma bağlı olarak farklı düzeylerden başlatılabilir. İSH’nin gelişimi, başlangıçtan başlayan ve İSH’nin en gelişmiş aşamalarına kadar devam eden dört aşamada incelenmektedir.

Aşama 1; Başlangıç Düzeyi

Bu düzey, herhangi bir İSH’yi hiçbir şekilde almayan çalışanlar ve işyerlerine yönelik olarak makul bir başlangıç noktasıdır. Söz konusu aşama; mümkün olan ölçüde başlangıç basamağını aşağıya çekmek üzere planlanmakta ve İSH yeterliliği ve içeriğini hala korumaktadır. Bu; İSH konusunda kısa bir eğitime sahip olan ve birincil sağlık bakımı biriminde veya kendi tesislerinde çalışan İSH çalışanlarını (mümkünse bir hemşire ve güvenlik temsilcisi) kullanan bir hizmettir. Hizmetin içeriği; kaza riskleri, ağır fiziksel işler, temel sağlık koşulları ve hijyen, tehlikeli kimyasal, fiziksel ve biyolojik faktörler (HIV/AIDS dahil) üzerinde yoğunlaşmaktadır. Uzman hizmetlerinden yardım isteyen hizmet alıcılara öneride bulunmak, hizmetin önemli bir kısmını oluşturmaktadır.

Aşama II; Temel İş Sağlığı Hizmetleri (TİSH)

İşyerleri ve topluluklar ile mümkün olduğunca en yakın şekilde çalışan altyapıya dayalı bir hizmettir. Söz konusu hizmetin sunum modeli, yerel koşullar ve ihtiyaçlara bağlı olarak değişebilir  Genellikle bir doktor ve bir hemşire olan personelin, iş sağlığı konusunda kısa bir eğitimi vardır (10 hafta kadar). Ayrıca, kaza önleme ve temel güvenlik konusunda yetkili olan bir güvenlik uzmanının desteğinden de yararlanmaktadır. Hizmetlerin içeriği, bu broşürde ve ilgili uygulama rehberlerinde açıklamaktadır.

 

Aşama III: Uluslararası Standart Hizmet

Bu düzey, 161 No’lu ILO Sözleşmesinde taahhüt edildiği üzere her ülke için minimum bir amacı oluşturmaktadır. İyileştirme hizmetleri uygun bir biçimde sağlanmakla birlikte hizmet altyapısı, seçime bağlı birkaç seçenekli formlar içermekte ve içerik ise temelde önleyici olmaktadır. Hizmet personelinin başında özel olarak eğitilmiş bir uzman (genellikle bir işyeri hekimi) bulunmalı ve ekip tercihen çok disiplinli bir yapıdan oluşmalı veya söz konusu hizmetin çok disiplinli içeriği, uzmanlaşmış birimlerin (bir iş sağlığı enstitüsü gibi) uygun destek hizmetleri ile sağlanmalıdır.

Aşama IV: Kapsamlı İş Sağlığı Hizmetleri (KİSH)

Bu düzey genellikle sanayileşmiş ülkelerin büyük şirketlerinde görülmektedir veya çok sayıda çeşitli tür hizmet alıcı şirketlere bu hizmetleri sunan büyük İSH merkezleri tarafından sağlanmaktadır. Personel; uzman doktor, iş sağlığı hemşiresi, İş hijyeni uzmanı, ergonomist, psikiyatrisi, güvenlik mühendisi, vs. gibi birtakım uzmanların dahil olduğu çok disiplinli bir ekip gibi çalışmaktadır. Hizmetlerin içeriği; önleme, tedavi hizmetleri, sağlığı geliştirme, çalışma becerisini geliştirme ve sağlıklı çalışma organizasyonlarını geliştirme gibi faaliyetlerden oluşmaktadır.

I. ve II. aşamalar öncelikle en küçük ve mikro işletmeler, kendi hesabına çalışanlar ve Uluslararası Standartta üçüncü düzeyden hemen başlama imkanı olmayan kayıt dışı sektör için tasarlanmaktadır. Bununla birlikte, büyük sanayiler ve iyi organize olmuş KOBİ’ler üçüncü düzey hizmetlerini oluşturmaya her zaman başlamaktadır ve bu düzey, 161 ve 155 No’lu ILO Sözleşmelerinde taahhüt edildiği üzere uzun vadede her ülke ve her işyeri için minimum amaç olmalıdır.

Bütünsel İSG altyapısının bir parçası olarak TİSH

TİSH; iş sağlığı alanında Birincil Sağlık Bakımı politikasının bir uygulamasıdır. TİSH altyapısı olmadan, hizmetlerin geniş ve sürdürülebilir kapsamda olması mümkün değildir. TİSH, genel iş sağlığı ve güvenliği (İSG) altyapısının bir parçasıdır. İSG altyapısı, İSG sistemi olarak adlandırılmaktadır. Mevcut ILO eğilimi, bütünleşmiş İSG sistemini geliştirmeyi amaçlamaktadır. Ulusal ve yerel değişikliklere yönelik birçok olasılıkların olduğu bütünleşmiş bir sistem modeli aşağıdaki şekil gibidir;

Neden Temel İş Sağlığı Hizmetleri?
İSG için Altyapı sistemi. TİSH’nin esas çalışma atanı, gölgelendirilmiş dairede gösterilmektedir.
(Kısaltmalar; MoH = Sağlık Bakanlığı, MoL = Çalışma Bakanlığı, DoH&S = İş Güvenliği
ve Sağlığı Dairesi, DoH = Sağlık Dairesi, OS & HINSPECTORATE = İş Güvenliği ve Sağlığı
Teftiş Kurulu IOH = İş Sağlığı Kurumu, OM = İş tıbbı, PHC = Temel Sağlık Bakımı, SME = Küçük
ve Orta Boy İşletme, SSŞ =Küçük isletme. SE = Serbest meslek sahibi,\lFS = Kayıt dışı sektör, İSG
= İş sağlığı ve güvenliği)

İş Güvenliği Samimiyet Testi

Bu süreli bir testtir. Soru başına 60 saniye verilir. Hazırsanız başlayalım!

60
0%

Çalışanın kaygan bir zeminde kayıp düşme İHTİMALİNE TEHLİKE denir?

Hata Ağacı Analizi (FTA)
Doğru! Yanlış!

TEHLİKE nin tanımı; İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelidir. RİSK ise; Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalidir. Dolayısıyla Çalışanın kaygan bir zeminde kayıp düşme İHTİMALİNE RİSK denir.

Bir yangının çıkması için; yanıcı madde, oksijen ve ısının birlikte olması yeterlidir.

Yangın ve Yangın Sınıfları
Doğru! Yanlış!

Doğru

Fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik haline Sağlık denir.

İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri
Doğru! Yanlış!

Zorunluluk-Emredici/Mutlak uyulması gerekliliğini ifade eden güvenlik işaretlerinin rengi MAVİ dir.

Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği
Doğru! Yanlış!

Doğru... Ayrıca, üçgen biçiminde SARI renk işaretler UYARI İŞARETLERİ, daire biçiminde KIRMIZI renk işaretler YASAKLAYICI İŞARETLERİ, YEŞİL ise, İLK YARDIM VE ACİL ÇIKIŞ işaretlerini ifade eder.

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 4857 Sayılı İş Kanunu'dur.

4857 Sayılı İş Kanunu
Doğru! Yanlış!

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 6331 Sayılı Kanun'dur. 4857 Sayılı Kanun İŞ KANUNU'dur.

Kusurlu durumların ortadan kaldırılmasında öncelikli tercihimiz her zaman Kişisel Koruyucu Donanım kullanmaktır.

İşyerlerinde Güvenlik Önlemleri
Doğru! Yanlış!

Öncelikli tercihimiz her zaman riskin kaynağında yok edilmesi ya da izole edilmesidir. KKD en son tercihimiz olmalıdır.

VİDEO: Hasta yada yaralı kişiye, hastalanması yada yaralanmasından hemen sonra doktor gelinceye kadar hayatını kurtarmak için zamanında ve yerinde yapılan müdahaleye İlk yardım denir.

Doğru! Yanlış!

Videoda izlediğimiz bu olay bir kaza anıdır...

Doğru! Yanlış!

Hasara neden olabilecek ama neden olmamış bir olay için kullanılan terim RAMAK KALA / KAZAYA RAMAK KALA olayıdır. Dolayısıyla videoda yaşanan olay kazaya neden olmamış, ancak tedbir alınmazsa kazanın kaçınılmaz olduğunu anlatan RAMAK KALA olayıdır.

VİDEO: Yangını söndürürken rüzgarı önümüze alarak söndürmeliyiz.

Doğru! Yanlış!

Yangını söndürürken MUTLAKA rüzgarı ARKAMIZA alarak söndürmeliyiz...

Aşağıda izlediğiniz video insan psikolojisinin en derin yarası MOBBİNG tanımına girer.

Doğru! Yanlış!

Türkçe karşılık olarak işyerinde psikolojik taciz, işyerinde psikolojik-terör, işyerinde psikolojik-şiddet, işyerinde duygusal taciz, işyerinde moral taciz, işyerinde manevi taciz, duygusal şiddet, işyerinde zorbalık, yıldırma ve işyerinde yıldırmaya yönelik psikolojik saldırı anlamlarına da gelir.

95 Db.'e kadar kulak koruyucuların takılması zorunlu değildir.

Akustik, Ses ve Gürültü
Doğru! Yanlış!

85 dB ve üzerinde kulak koruyucu takmak zorunludur. Unutmayın, Gürültüye bağlı işitme kaybı zor fark edilir, kalıcıdır ve tedavisi mümkün değildir…

Sponsor

Çağrı Tasarım

İşin yapılışı sırasında, çeşitli sebeplerden kaynaklanan sağlığa zarar verebilecek şartlardan korunmak amacıyla yapılan sistemli ve planlı çalışmalara İş Sağlığı ve Güvenliği denir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri
Doğru! Yanlış!

İş Sağlığı ve Güvenliği Samimiyet Testi
Maalesef İş Sağlığı ve Güvenliğinde HİÇ SAMİMİ değilsiniz...

Neden Temel İş Sağlığı Hizmetleri? 1

İŞ KAZALARININ % 98’İNİN NEDENİ İNSAN’dır... AMACIMIZ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİ EN AZINDAN TEMEL EĞİTİM OLARAK BİLİNÇLENDİRMEK. LÜTFEN EĞİTİMLER SAYFAMIZI ZİYARET EDİNİZ.
LÜTFEN BİRAZ DAHA GAYRET!..

Ödül Kazananların Listesi

Çalışmanın savaştan üç kat daha tehlikeli olduğunu, içki, uyuşturucu veya savaşlardan daha fazla insan öldüğünü lütfen unutmayın. SAMİMİYET TESTİ'ni paylaşarak İSG kültürünün gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.
TEBRİKLER... İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ SAMİMİYET TESTİNİ GEÇTİNİZ.

Süpersiniz

SÜPERSİNİZ... LÜTFEN UNUTMAYIN; İnsanoğlunun en tehlikeli savunma mekanizması BANA BİR ŞEY OLMAZ düşüncesidir. Lütfen bu düşünceden uzak durun... SAMİMİYET TESTİ'ni paylaşarak İSG kültürünün gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.

Sonuçlarınızı paylaşın:


İş sağlığı ve güvenliği ile sağlık hizmetlerini kapsayıcı ulusal sistem, TİSH altyapı sisteminin kurumsal şeklini belirlemektedir. TİSH, kurumsal veya işlevsel olarak etkileşimin bir parçasıdır. Örneğin, eğer iş sağlığı hizmetleri Sağlık Bakanlığına ait ise, sağlık yöneticisinin rolü daha önemli olmaktadır. Burada önemli konu şekil değil, sistemin hazırlığı ve işlevselliği olup, böylece tüm sektörlerde çalışan insanların sağlık ve güvenlik ihtiyaçları ve her işyeri yeterli düzeyde ele alınmaktadır.

TİSH’nin altyapısı aşağıdaki özelliklere sahiptir:

  • Sağlık ve güvenliğin bütünsel altyapısının bir bölümünü oluşturmaktadır.
  • Çeşitli hizmet birimleri türleri tarafından yürütülebilir.
  • Birincil sağlık bakımı hizmetlerinden destek almakta ve işbirliği yapmaktadır.
  • Güvenlik hizmetleri ile işbirliği yapmaktadır.
  • Özellikle küçük ve yeterli hizmet alamayan işyerlerine hizmet vermek için ayarlanmaktadır.

Kaynak;

Profesör Jorma Rantanen, İş Sağlığı Uzmanı, ICOH Başkanı (ICOH: İş Sağlığı Uluslararası Komisyonu) (Çeviri: Dr. Buhara Önal )

 

OSGB Web Tasarımları

İlgili Yayınlar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Araç çubuğuna atla