5S Kuralı Nedir?

5S Kuralı ya da işyeri temizlik ve düzeni; hem işyerinde kalite ve verimliliğin artmasında, hem çalışan memnuniyetinde, hem de iş kazalarının ve meslek hastalıklarının azaltılmasıdır.

5S Kuralı

İşyeri temizlik ve düzeni; hem işyerinde kalite ve verimliliğin artmasında, hem çalışan memnuniyetinde, hem de iş kazalarının ve meslek hastalıklarının azaltılmasında önemli bir konudur. Bu konu, Japonlar tarafından 5 S Kuralı adıyla sistemleştirilmiştir;

• Seiri Sınıfla
• Seiton Sistemleştir
• Seiso Süpür
• Seiketsu Standardlaştır
• Shitsuke Sürdür

Örneğin işyerinde genel tertip ve düzen; “Her şeye bir yer ve her şey yerli yerinde” sözüyle ifade edilebilir. 5 S kuralının uygulandığı bir işyerinde;

• Daha keyifli ve huzurlu bir çalışma ortamı vardır
• Zamandan tasarruf edilir
• Hata ve sorunlar azalır
• Arızalar azalır
• Verimlilik artar
• İş güvenliği açısından daha emin olunur
• İş kazaları azalır

Bu kültürün işyerlerimizde ne kadar yerleştiğine örnek oluşturması bakımından şu benzetmeler yol göstericidir; Deniliyor ki, üçüncü sınıf işyerinde çalışanlar yere çöp atar ve kimse o çöpü yerden alıp çöp kutusuna koymaz. İkinci sınıf işyerinde çalışanlar yere çöp atarlar ama, o çöpü yerden alıp çöp kutusuna koyanlar da vardır. Birinci sınıf bir işyerinde ise kimse yere çöp atmaz, ancak yerde kim çöp görürse o çöpü yerden alır ve çöp kutusuna atar.

Sonuç

Bir ülkede iş sağlığı ve güvenliği konusunda başarıdan söz edilecekse, iş kazalarını azaltması, var olan meslek hastalıklarını ise önce tanıması, sonra azaltması beklenmelidir. Bunun için güvenlik kültürünün ülke çapında içselleştirilmesi, tüm kurum ve kuruluşlara ve tüm çalışanlara ve çalıştıranlara yaygınlaştırılıp benimsetilmesi gereklidir. Güvenlik kültürü yaşamın ve çalışma hayatının bir parçası olarak algılanmadıkça, daha çok iş kazası ve meslek hastalığıyla canlar kaybedilmeye devam edilecektir. Bilinmelidir ki; tehlike insan varlığının ayrılmaz bir parçasıdır, ancak kaynağında önlenebilir.

Neden İş Güvenliği

Yapılan analizlerde dünyada son yıllarda iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili gözlemlenen olumlu gelişmeler neticesinde iş kazalarında ve iş cinayetlerinde hissedilir azalmalar yaşanırken, maalesef ülkemizde iş kazaları/iş cinayetleri artmaktadır. Ekonomik boyutu ile incelendiğinde ise, çalışanın iş yaparken aklının sadece işte olması gerekirken, asgari ücretle geçinmeye çalışan arkadaşlardan ne kadar verim alınabilir ki?

Ülkemizde yaşanan ve giderek artan iş kazaları, iş cinayetleri ne yazık ki bu konudaki ilgisizliği, insana verilen önemin yok denilecek kadar az; çağdaş çalışma ve yaşam koşullarına ulaşmak için daha çok uzun yıllara ihtiyacımızın olduğunu aşağıdaki analizleri incelediğimizde ortaya koyduğu aşikardır.

Bir güvenlik açığının ölçülebilen en büyük maliyeti, sadece çalışan olmaz. Kaybedilmiş bir beden veya zihinsel rehabilitasyon yılları, çalışanı tamamen yeni bir yaşam tarzına zorlayabilir. Bu tür olaylara nasıl fiyat koyacağımızı tanımlamak gerçekten zor olsa gerek. Görevlerini yerine getirirken yaşamını yitiren ya da  uzun soluklu yaralanmalar da kuşkusuz ekonomik olarak ölçülebildiğimizin ötesindedir. Yaşamını yitiren kişinin yanı sıra aile ve iş arkadaşları  da diğer paydaşlardır.

Bu kazalar aynı zamanda şirketleri de etkilemektedir. İş kazası geçiren bir çalışan kayıp adam/saat anlamına gelmektedir. O nedenle bir şirket için bakıldığında giderler yalnızca verimlilik kaybı olarak ölçülmez, aynı zamanda kayıp iş gücü ve artan sigorta maliyetleri de etkilidir.

Şirketler için bir diğer önemli kayıp ise, iş kazalarının çokluğu nedeniyle oluşacak olan motivasyon bozukluğudur. Çalışanlar kendilerini güvende hissetmezlerse iş moralleri azalır ve çalışma istekleri düşecektir. Bu da işveren için olumsuz sonuçların doğmasına sebep olacaktır.

Bu nedenle çalışanlar mümkün olan en iyi işi yapmaya konsantre olabilmek için işlerini güvenli bir ortamda yapmak isterler. Sorumlu işverenler, güvenli bir işyerinin şirketin ana hattını geliştirdiğini kabul etmelidir. Hangi yönden bakarsanız bakın işi güvenli bir şekilde yürütmenin avantajları çoktur.

İş Sağlığı ve Güvenliğinin Amacı :

1. Çalışanlara en yüksek seviyede sağlıklı ortam sağlamak,
2. Çalışma şartlarının olumsuz etkilerinden onları korumak,
3. İş ve işçi arasında mümkün olan en iyi uyumu temin etmek,
4. İşyerlerindeki rizikoları tamamen ortadan kaldırmak veya zararları en aza indirgemek,
5. Oluşabilecek maddi ve manevi zararları ortadan kaldırmak,
6. Çalışma verimini arttırmak.