Uzman Göz Koruyucular Genel Bilgilendirme KKD grubunun belkide en hayati gruplarından birisidir. Eğer uygun göz ve yüz koruyucu kullanılmazsa görme yetisinde azalma ve hatta tamamen kaybetme riskiyle karşı karşıya kalınabilir.
Aşağıdakilerden herhangi birine maruz kaldıysanız iş yerinizde mutlaka göz koruyucu kullanmalısınız;
- Uçuşan büyük parçalar: gaz, toz, toprak, duman, küçük parçacıklar
- Sıçrayan metaller: buhar, sıvı, gaz
- Radyasyon içeren enerjiler ve yüksek sıcaklık
İnsan gözü çalışma ortamında bulunan toz, gaz, ışıma gibi fiziksel, kimyasal ve biyolojik ajanlara karşı kolayca etkilenebilen bir yapıya sahiptir. Bu sebeple söz konusu etkilere karşı kullanılacak olan Kişisel Koruyucu Donanımın (KKD) hayati önemi bulunmaktadır.
Göz Koruyucular Genel Bilgilendirme
İçindekiler
- 1 Göz Koruyucular Genel Bilgilendirme
- 2 Standartlar
- 3 İşaretleme
- 3.1 Mekanik dayanımı ve bazı özellikleri gösteren semboller
- 3.2 Kullanım Alanlarına Göre Semboller
- 3.3 Kod Numaralarına Göre Semboller
- 3.4 Okülerin İşaretlemesi
- 3.5 Kaynakçı filtrelerinin işaretlemesi
- 3.6 Mekanik dayanım fonksiyonu olan kaynakçı filtrelerinin işaretlemesi
- 3.7 Mor ötesi filtrelerinin işaretlemesi
- 3.8 Mekanik dayanım fonksiyonu olan ve kısa devre elektrik arkına dirençli mor ötesi filtrelerinin işaretlemesi
- 3.9 Mekanik dayanım fonksiyonu olan ve kısa devre elektrik arkına dirençli mor ötesi filtrelerinin işaretlemesi
Göz Koruyucular Ne Zaman Kullanılır?
Kişisel Koruyucu Donanımların işyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmeliğin Ek-3’ ünde göz korumasının gerekli olabileceği işler şu şekilde sıralanmaktadır.
- Kaynak yapma, öğütme ve ayırma işleri
- Sızdırmazlık sağlamak için yapılan işler (kalafatlama) ve keski ile yontma, biçimlendirme işleri
- Taş yontma ve şekillendirme işleri
- Cıvatalama işleri
- Talaş çıkaran makinelerde yapılan talaş toplama işleri
- Presle sıcak demir işleme
- Artıkların parçalanması ve uzaklaştırılması işleri
- Aşındırıcı maddelerin püskürtülerek kullanıldığı işler
- Asit ve baz çözeltileriyle, dezenfektan ve aşındırıcı temizlik maddeleriyle yapılan işler
- Sıvı spreylerle çalışma
- Ergimiş maddelerle veya onların yakınında çalışma
- Radyan ısı ile çalışma
- Lazerle çalışma
- Biyolojik ajanlarla çalışılan işler
Göz Koruyucu Çeşitleri
Göz koruyucular, çalışma ortamında bulunan ve verdiği zararlar bakımından farklılık gösteren maddelere göre çeşitlilik göstermektedir. Söz konusu maddeler ve etkileri aşağıda sıralanmıştır.
- Darbe (Sıçrama, çarpma vb.)
- Optik radyasyon ( Kaynak ışıması, güneş, lazer radyasyon vb.)
- Toz ve gaz (Kömür tozu, kaynak dumanı, zararlı kimyasallar vb.)
- Sıçramalar (Sıvı maddelerin taşınması, boşaltılması, işlenmesi vb.)
- Ergimiş metaller ve sıcak yüzeyler (Döküm gibi metalle yapılan işlemlerde vb.)
- Elektrik arkı (Elektrik yükü altında yapılan çalışmalarda vb.)
Bu tip darbe ve etkilere karşı temel olarak dört çeşit göz ve yüz koruyucu bulunmaktadır.
1. Genel Kullanım Gözlükleri
2. Tam Koruma Gözlükleri
3. Kaynak İşleri için Gözlükler
4. Vizörler
Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmeliğin Ek-2’sinin üçüncü maddesinde ise göz koruyucu çeşitleri: gözlükler; kapalı gözlük (dalgıç tipi gözlük); X ışını gözlüğü, lazer ışını gözlüğü, ultraviyole, kızılötesi, görünür radyasyon gözlükleri; yüz siperleri; ark kaynağı maskeleri ve baretleri olarak sınıflandırılmaktadır.
Bu koruyucular; okülerle, filtrelerle (kaynak, UV, kızılötesi, güneş ışığı, lazer radyasyon filtreleri gibi) ve solunum koruyucularla beraber kullanılabilir.
Göz koruyucular (lazer göz koruyucuları, genel kullanıma yönelik güneş gözlükleri hariç) TS5560 EN 166 standardında belirtilen temel performans gerekliliklerini karşılamalıdır. Kullanıcıların göz sağlığı açısından göz koruyucuların diyoptrisi sıfır olmalıdır(Numaralı olmamalıdır.)
Genel Kullanım Gözlükleri
Çalışma esnasında göze gelebilecek darbeleri önleyen koruyucu özellikteki göz koruyuculardır. Genellikle polikarbonat veya plexiglass malzeme kullanılarak üretilirler. UV ışınlarını filtreleyebilen çeşitleri bulunmaktadır.
Tam Koruma Gözlükleri
Göz ve gözün etrafını korumak için kullanılan göz koruyucudur. Genellikle polikarbonat veya plexiglass malzeme kullanılarak üretilirler.
Kaynak İşleri için Gözlükler
Kaynak işlemi sırasında ortaya çıkan yoğun ışımanın göze zarar vermesini engellemek için kullanılan göz koruyuculardır. Gaz kaynağı, pirinç kaynağı, oksi-asetilen kesim gibi işlemlerde kullanılır.
Vizörler
Göz alanını veya hem göz alanını hem de yüzün tümünü veya bazı kısımlarını çevreleyen göz koruyuculardır. Düşük enerjili darbeler için kullanılabilir. Polikarbonat, asetat gibi malzemelerden imal edilebilir. Bazı özel üretim vizörler metal sektöründe öğütme, gaz veya plazma kesim işlemlerinde kullanılabilir.
Standartlar
- Göz ve yüz koruyuculara ilişkin uyumlaştırılmış ulusal standartlar şu şekildedir.
- TS 5560 EN 166: Kişisel Göz Koruması- Özellikler
- TS EN 167: Kişisel Göz Koruması- Optik Deney Metotları
- TS 5558 EN 168: Optikle İlgili Olmayan Deney Metotları
- TS EN 169: Kişisel Göz Koruması- Kaynakçılık ve İlgili Teknikler İçin Filtreler-
Geçirgenlik Özellikleri ve Tavsiye Edilen Kullanım - TS EN 170: Ultraviyole Filtreler- Geçirgenlik Özellikleri ve Tavsiye Edilen Kullanım
- TS 8435 EN 171: Kişisel Göz Koruması- Kızıl Ötesi Filtreler- Geçirgenlik Özellikleri ve
Tavsiye Edilen Kullanım - TS 6860 EN 175:Kaynak ve Benzeri İşlemler Sırasında Gözü ve Yüzü Koruma Teçhizatı
- TS EN 1731: Kişisel Göz Koruması- Kafes Tipi Göz ve Yüz Koruyucuları
- TS EN ISO 12311: Kişisel Göz Koruması- Güneş Gözlükleri ve Benzeri Göz Ürünleri İçin
Deney Metotları - TS EN ISO 12312-1: Göz ve Yüz Koruma- Güneş Gözlükleri ve Benzeri Göz Ürünleri-
Bölüm 1: Genel Kullanım İçin Güneş Gözlükleri
İşaretleme
Göz koruyuculara ait işaretlemelerin tamamı açık, kalıcı ve görülebilir olmalıdır. Ayrıca görüş alanını ihlal etmemeli ve engellememelidir. İlgili standardın numarası, çerçeve ve yuvaların üzerine işaretlenmeli; ancak okülerlere işaretlenmemelidir. Çerçeve ve oküler (Mercek, vizör, siper gibi göz koruyucunun kafes, cam veya plastik malzemeden yapılmış, görmeye izin veren ışık geçirgen kısım) ayrı ayrı işaretlenmelidir. Oküler ve çerçeve tek bir parçaysa, çerçeveye komple işaretleme yapılmalıdır.
Mekanik dayanımı ve bazı özellikleri gösteren semboller
| Sembol | Mekanik dayanım özelliğ |
|---|---|
| Sembolsüz | En az sağlamlık |
| S | Artırılmış sağlamlık |
| F | Düşük enerjili darbe |
| B | Orta enerjili darbe |
| A | Yüksek enerjili darbe |
| K | Küçük parçacıkların oluşturduğu yüzey hasarına direnç |
| N | Okülerlerin buğulanma direnci |
| O | İmalâtçı okülerin orijinal veya değiştirilmiş olduğunu tanımlamak amacıyla O (orijinal) veya ∇ (değiştirilmiş) sembollerini kullanabilir. |
| T | Uç sıcaklıkta yüksek hızdaki parçacıklara direnç (FT, BT veya AT harflerinin takip ettiği darbe sembollerden biriyle işaretlenmelidir.) |
| H | Küçük kafaya uyacak şekilde tasarlanmış çerçeveler |
Not: Not – – S ve F sembolü, her tipteki göz koruyucularına uygulanabilir.
– B sembolü, sadece koruma gözlükleri ve yüz siperlerine uygulanabilir.
– A sembolü, sadece yüz siperlerine uygulanabilir.
Kullanım Alanlarına Göre Semboller
| Sembol | Gösteriliş | Açıklama |
|---|---|---|
| Sembolsüz | Temel kullanım | Belirtilmemiş mekanik tehlikeler ve mor ötesi, görülebilir, kızıl ötesi ve güneş ışınımından kaynaklanan tehlikeler |
| 3 | Sıvılar | Sıvılar (damlacıklar veya sıçramalar) |
| 4 | Büyük toz parçacıkları | Parçacık büyüklüğü > 5 μm olan toz |
| 5 | Gaz ve küçük toz parçacıkları | Gazlar, buharlar, spreyler, duman ve parçacık büyüklüğü < 5 μm olan toz |
| 8 | Kısa devre elektrik arkı | Elektrikli donanımdaki kısa devreden kaynaklanan elektrik arkı |
| 9 | Ergimiş metaller ve sıcak katılar | Ergimiş metallerin sıçramaları ve sıcak katıların nüfuz etmesi |
Kod Numaralarına Göre Semboller
| Kod Numarası | Mekanik dayanım özelliğ |
|---|---|
| 2 | Ultraviyole (UV) |
| 2C ya da 3 | İyi renk ayrımlı (UV) |
| 4 | İnfrared (IR) |
| 5 | IR özelliksiz güneş ışığı filtresi |
| 6 | IR özellikli güneş ışığı filtresi |
Her iki gözü kapatan, düzeltici etkisi olmayan monte edilmemiş okülerlerle düzeltici etkisi olmayan monte edilmiş okülerlerin ışık kırma güçlerine ait izin verilebilen toleranslar
| Optik Sınıf | Küresel ışık kırma gücü (D1 + D2)/2 | Astigmatik Işık Kırma Gücü| |D1 – D2| |
|---|---|---|
| 1 | ± 0,06 | 0,06 |
| 2 | ± 0,12 | 0,12 |
| 3 | + 0,12 – 0,25 | 0,25 |
Okülerin İşaretlemesi
Kaynakçı filtrelerinin işaretlemesi
Mekanik dayanım fonksiyonu olan kaynakçı filtrelerinin işaretlemesi
Mor ötesi filtrelerinin işaretlemesi
Mekanik dayanım fonksiyonu olan ve kısa devre elektrik arkına dirençli mor ötesi
filtrelerinin işaretlemesi
filtrelerinin işaretlemesi
Mekanik dayanım fonksiyonu olan ve kısa devre elektrik arkına dirençli
mor ötesi filtrelerinin işaretlemesi
mor ötesi filtrelerinin işaretlemesi
2Yorumlar