Uzman Erzincan’ın İliç ilçesindeki altın madeni sahasında meydana gelen heyelanda 9 işçi toprak altında kaldı. İşçilerin kurtarılması için çalışmalar sürerken, Siyanür nedir, nasıl zehirler? soruları sorulmaya başlandı. İşte cevapları;
SİYANÜR NEDİR?
Siyanür, kimyasal formülü CN olan bir bileşiktir. Bu bileşik, hidrojen siyanür (HCN) veya sodyum/potasyum siyanür gibi çeşitli formlarda bulunabilir. Siyanür, endüstride bazı metallerin işlenmesinde, madencilikte, kimya endüstrisinde, pestisit üretiminde ve fotoğrafçılıkta kullanılır. Ayrıca bazı tıbbi uygulamalarda ve metal kaplama işlemlerinde de kullanılabilir.
SİYANÜR NASIL ZEHİRLER?
Siyanür, hücrelerdeki solunum sürecini bozarak zehirleyici etki gösterir. Bu, vücuttaki hücresel solunumu engelleyerek hücrelere oksijen taşınmasını engeller. Hücreler oksijensiz kaldığında, enerji üretimi bozulur ve hücreler zarar görür. Özellikle kalp, beyin ve diğer vital organlarda ciddi hasarlara neden olabilir.
Siyanür zehirlenmesinin belirtileri hızla ortaya çıkar ve oldukça ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu belirtiler arasında nefes darlığı, baş dönmesi, mide bulantısı, kusma, kas spazmları, bilinç kaybı ve ölüm bulunabilir. Zehirlenme durumunda acil tıbbi müdahale gereklidir.
Siyanür, genellikle içilerek veya solunarak alındığında zehirleyici etki gösterir. Bu nedenle kimyasal endüstride, madencilikte veya laboratuvar ortamlarında çalışanlar için potansiyel bir tehlike oluşturabilir. Ayrıca siyanür içeren bazı bitkiler de insanlar ve hayvanlar için tehlike arz edebilir.
Sonuç olarak, siyanür ciddi zehirlenmelere ve ölümlere yol açabilen tehlikeli bir kimyasaldır. Bu nedenle, güvenli depolama ve kullanım önlemleri alınmalı ve siyanür içeren maddelerin dikkatli bir şekilde ele alınması gerekmektedir.
SİYANÜRÜN KULLANIM ALANLARI
Siyanür maruziyet sınır değeri 12.08.2013 tarih, 28733 sayılı “Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik“te belirtilen sınır değerleri esas alınması gerekirken, böyle bir yönetmelikten haber olmayan işletme, işin ciddiyetinden çok uzak kaldı. Hidrojen siyanür ve Sodyum siyanür için 8 saatlik çalışmada en fazla 1 mg/m3 * , olması gerektiği ilgili yönetmelikte belirtiliyor.
- mg/m3: 20oC sıcaklıkta ve 101,3 kPa (760 mm civa basıncı) basınçtaki 1 m3 havada bulunan maddenin miligram cinsinden miktarı.
Endüstride siyanür tuzlarının elde edilmesinde ve fümigan olarak (tütsüleme işlerinde) fazla kullanılır ve sonuncu işlemin tatbik edildiği kapalı yerlere giren şahıslarda zehirlenmelere sebep olur. Siyanür tuzları, metalurjide geniş çaplı kullanım alanına sahiptir. (Örn: Altın madenlerinde) Siyanür asidi (HCN) 26oC’nin üzerinde gaz haline geçer; Kalsiyum Siyanür, bitki parazitlerinin imhası için kullanılır. Kalsiyum siyanamid, sentetik gübrelerden bazılarının bileşimine girer. Organik siyanür bileşikleri (Siyonojen, Asetoniril, Akrilonitril ve Benznitril) siyanürlere benzer etki gösterirler ve kimya endüstrisinde sentetik kauçuk ve plastik madde imalatında kullanılır.
