İş Güvenliği Uzmanları İçin Sınava Hazırlık; İSG Uzmanı adayları için hazırladığımız çalışma notlarının 5. bölümünü içeren konuları aşağıda bulacaksınız. Her konu için linke tıklamanız halinde o konuya dair yönetmeliği görebilirsiniz. Derslerin faydalı olması dileğiyle…
Önemli Açıklama: Bu dokümanları faydalı olması açısından lütfen sırasına göre okuyunuz.
İçindekiler
- 1 İş Güvenliği Uzmanları İçin Sınava Hazırlık-5
- 2 Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi
- 3 Kanserojen veya Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri
- 4 Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik
- 5 Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri
- 6 Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Yönetmeliği
- 7 Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik
- 8 Patlayıcı Madde Ateşleyici Yeterlilik Belgesinin Verilmesi
- 9 Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği
İSG Sınavlarına Hazırlık Ders Notları İçin TIKLAYINIZ
İş Güvenliği Uzmanları İçin Sınava Hazırlık-1
İş Güvenliği Uzmanları İçin Sınava Hazırlık-2
İş Güvenliği Uzmanları İçin Sınava Hazırlık-3
İş Güvenliği Uzmanları İçin Sınava Hazırlık-4
İş Güvenliği Uzmanları İçin Sınava Hazırlık-6
Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi
Risk Düzeyi
MADDE 5 –
(1) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde tanımlanan biyolojik etkenler, enfeksiyon risk düzeyine göre aşağıdaki 4 risk grubunda sınıflandırılır:
a) Grup 1 biyolojik etkenler: İnsanda hastalığa yol açma ihtimali bulunmayan biyolojik etkenler.
- b) Grup 2 biyolojik etkenler: İnsanda hastalığa neden olabilen, çalışanlara zarar verebilecek, ancak topluma yayılma olasılığı olmayan, genellikle etkili korunma veya tedavi imkânı bulunan biyolojik etkenler.
- c) Grup 3 biyolojik etkenler: İnsanda ağır hastalıklara neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan, topluma yayılma riski bulunabilen ancak genellikle etkili korunma veya tedavi imkânı olan biyolojik etkenler.
ç) Grup 4 biyolojik etkenler: İnsanda ağır hastalıklara neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan, topluma yayılma riski yüksek olan ancak etkili korunma ve tedavi yöntemi bulunmayan biyolojik etkenler.
Biyolojik Etkenlere Maruz Kalan Çalışanların Listesi
MADDE 13 –
(1) İşverenler, grup 3 ve/veya grup 4 biyolojik etkenlere maruz kalan çalışanların listesini, yapılan işin türünü, mümkünse hangi biyolojik etkene maruz kaldıklarını ve maruziyetler, kazalar ve olaylarla ilgili kayıtları, uygun bir şekilde tutar.
(2) Bu liste ve kayıtlar, maruziyet sona erdikten sonra en az onbeş yıl saklanır; ancak aşağıda belirtilen enfeksiyonlara neden olabilecek biyolojik etkenlere maruziyet söz konusu olduğunda, bu liste, bilinen son maruziyetten sonra en az kırk yıl boyunca saklanır:
a) Kalıcı veya gizli enfeksiyona neden olduğu bilinen biyolojik etkenlere maruziyet.
- b) Eldeki bilgi ve verilere göre, seneler sonra hastalığın ortaya çıkmasına kadar teşhis edilemeyen enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyet.
- c) Hastalığın gelişmesinden önce uzun kuluçka dönemi olan enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyet.
ç) Tedaviye rağmen uzun süreler boyunca tekrarlayan hastalıklarla sonuçlanan biyolojik etkenlere maruziyet.
- d) Uzun süreli ciddi hasar bırakabilen enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyet.
(3) İşyerinde görevli işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı veya bu konuyla ilgili diğer sorumlu kişilerin birinci fıkrada belirtilen listeye ulaşabilmeleri sağlanır.
Bakanlığa Bildirim
MADDE 15 – (1) İşverenler, aşağıdaki biyolojik etkenlerin ilk kez kullanımında çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne ön bildirimde bulunur:
a) Grup 2 biyolojik etkenler.
b) Grup 3 biyolojik etkenler.
c) Grup 4 biyolojik etkenler.
(2) Bu bildirim işin başlamasından en az otuz gün önce yapılır. Üçüncü fıkrasında belirtilen hususlar saklı kalmak kaydı ile işveren, grup 4’te yer alan her bir biyolojik etkeni veya geçici olarak kendisinin yaptığı sınıflandırmaya göre grup 3’te yer alan yeni bir biyolojik etkeni ilk defa kullandığında da ön bildirimde bulunur.
(3) Grup 4 biyolojik etkenlerle ilgili tanı hizmeti veren laboratuvarlar için, hizmetin içeriği hakkında başlangıçta bildirimde bulunulur.
(4) İşyerinde bildirimi geçersiz kılan, proses ve/veya işlemlerde sağlık veya güvenliği önemli ölçüde etkileyecek büyük değişiklikler olduğunda, bildirim yeniden yapılır.
(5) Birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarda sözü edilen bildirim;
a) İşyerinin unvan ve adresini,
- b) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunan iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personelinin adı, soyadı, unvanı ve bu konudaki yeterliliğini,
- c) Risk değerlendirmesinin sonucunu,
ç) Biyolojik etken türlerini,
- d) Öngörülen korunma ve önleme tedbirlerini, içerir.
(3) Çalışanlar için ciddi sağlık riski oluşturabilecek, ancak kesin bir değerlendirme yapılamayan biyolojik etkenlerle çalışmaların yapıldığı tüm işyerlerinde koruma düzeyi en az 3 olan önlemler alınır.
İnsanda yeni izole edilen ve henüz değerlendirilmemiş olan ve bu ekte yer almayan bütün virüslerin hastalığa neden olmadığı kanıtlanmadıkça en az Grup 2’de sınıflandırılmış sayılacaktır.
Göstergeler aşağıdaki harflerle ifade edilir.
A: Olası alerjik etkileri olan.
D: Bu biyolojik etkene maruz kalan çalışanların listesinin bilinen son maruziyetten sonra 15 yıldan daha fazla saklanması gereken.
T: Toksin üretimi olan.
V: Etkili aşısı bulunan.
Yönetmeliği EKLERİNİN okunmasında fayda olacaktır.
Kanserojen veya Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri
Tanım
c)Mutajenmadde: Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde kalıtımsal genetik hasarlara yol açabilecek veya bu etkinin oluşumunu hızlandırabilecek madde veya müstahzarları,
ç) Sınır değer: Aksi belirtilmedikçe kanserojen veya mutajen maddenin, çalışanın solunum bölgesinde bulunan havadaki, Ek-2’de belirlenen referans zaman aralığındaki, zaman ağırlıklı ortalama konsantrasyonunu,
- d) Solunum bölgesi: Merkezi, kişinin kulaklarını birleştiren çizginin orta noktası olan 30 cm yarıçaplı kürenin, başın ön kısmında kalan yarısını ifade eder.
Kayıtların Saklanması
MADDE 17 – (1) 14 üncü ve 16 ncı maddelerde belirtilen kayıtlar maruziyetin sona ermesinden sonra en az 40 yıl süre ile saklanır.
(2) İşyerinde faaliyetin sona ermesi halinde işveren bu kayıtları Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğüne teslim eder.
EK- Kanserojen Madde Tanımı İşler
Bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (2) numaralı alt bendinde atıf yapılan maddeler ve işlemler:
- Üreaminüretimi.
- Kömür kurumu, kömür katranı ve ziftinde bulunanpolisiklikaromatik hidrokarbonlara maruziyete neden olan işler.
- Bakır-nikel cevherinin kavrulması ve elektrorafinasyonuişleminde açığa çıkan toz, serpinti ve dumana maruziyete neden olan işler.
- Kuvvetli asit işlemi ileisopropilalkol üretimi.
- Sert odun tozunamaruziyeteneden olan işler
Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik
Tanım
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
- a) ADR: Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşmasını,
- b) Alıcı: Taşıma evrakı, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi veya taşıma senedinde belirtilen eşyanın teslim edileceği işletmeyi,
- c) ADR Uygunluk Belgesi/Taşıt Uygunluk Belgesi: ADR Bölüm 9.1.3’te belirlenen ve taşıtın tescil edildiği ülkenin yetkili otoritesi veya yetkili otorite tarafından yetkilendirilen kuruluş tarafından verilen belgeyi,
- v) Tehlikeli madde güvenlik danışmanı: İfa edeceği görev ve nitelikleri ADR Bölüm 1.8.3’te belirtilen ve alması gereken eğitime istinaden Bakanlıkça yetkilendirilmiş gerçek kişiyi,
- y) Turuncu plaka: ADR Bölüm 5.3.2.2’de tanımlanan özellikteki plakaları,
- z) Tüplü gaz tankeri: Birbirine manifoltlarla bağlı ve bu araca kalıcı olarak sabitlenmiş 450 litreden fazla kapasiteli tanklardan oluşan bir aracı,
- aa) UN numarası: ADR Bölüm 3.2’de Tablo A’da yer alan tehlikeli maddeleri tanımlayan dört basamaklı Birleşmiş Milletler Numarasını,
- bb) Yazılı talimat: ADR Bölüm 5.4.3’te belirtildiği şekilde, taşıyıcı tarafından sürücüye verilmek üzere hazırlanan ve taşıma esnasında oluşabilecek bir kaza durumunda alınacak tedbirler ile taşınan maddelerle ilgili özelliklerin yazılı olduğu belgeyi,
- cc) Yetkilendirilmiş kuruluş: TSE ISO/IEC 17020 standardına uygun dokümantasyona sahip olduğu Bakanlıkça tespit edilen ve yetkilendirilmesini müteakip bir yıl içerisinde yetki kapsamında TSE ISO/IEC 17020 standardına göre Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akredite edilen kuruluşu,
Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı
MADDE 33 – (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetleri gerçekleştiren işletmelerin, ADR Bölüm 1.8.3’te yer alan hükümlere göre tehlikeli madde güvenlik danışmanı istihdam etmesi veya tehlikeli madde güvenlik danışmanından hizmet alması zorunludur. Tehlikeli madde güvenlik danışmanı eğitimi, sınavı, yetkilendirilmesi, görev, yetki ve sorumlulukları ile ilgili hususlar Bakanlıkça belirlenir.
Taşımacılık Faaliyetlerinde Genel Kurallar
MADDE 5 – (1) Tehlikeli maddeler kamuya açık karayolunda, bu Yönetmelik ve ADR hükümlerine uygun olarak ekonomik, kontrollü, seri, güvenli, insan sağlığına zarar vermeden ve çevreye olumsuz etkisi en az olacak şekilde taşınır.
(2) ADR Bölüm 3.2 Tablo A ve Bölüm 3.3’te belirtilen taşınması yasaklanan tehlikeli maddeler taşınamaz.
(3) Tehlikeli maddelerin taşınmasında yer alan taraflar, hasar ve yaralanmaları önleyebilmek ve gerekirse bunların etkisini en aza indirebilmek için ön görülebilen risklerin yapısını ve boyutunu göz önünde bulundurarak bu Yönetmeliğe ve ADR hükümlerine uygun tedbirleri almak zorundadırlar.
(4) (Değişik:RG-27/8/2014-29101) Tehlikeli maddelerin karayolu ile taşınmasında; ADR Bölüm 6’da tanımlanan ve Bakanlıkça veya ADR’ye taraf bir ülkenin yetkili otoritesince yetkilendirilmiş kuruluşlar tarafından test edilip UN Numarası verilerek sertifikalandırılmış olan ambalajların kullanılması zorunludur.
(5) Tehlikeli madde taşımacılığında ADR’de tanımlanan etiket, işaret ve turuncu plakaların kullanılması zorunludur.
Yetki Belgesi Sahip Olma Zorunluluğu
MADDE 6 – (1) (Değişik:RG-27/8/2014-29101) Bu Yönetmelik kapsamında taşımacılık faaliyetinde bulunacak gerçek ve tüzel kişiler, Karayolu Taşıma Yönetmeliğine göre C1, C2, K1, K2, L1, L2, M1, M2, M3, N1, N2, R1, R2 yetki belgelerinden herhangi birine sahip olmak zorundadırlar.
(2) Kendi faaliyetleri ile ilgili olarak özmal araçlarıyla ticari olmayan taşıma yapacak kamu kurum ve kuruluşlarının; tehlikeli madde taşımaları için bu Yönetmeliğe uymak kaydı ile Karayolu Taşıma Yönetmeliği kapsamında herhangi bir yetki belgesine sahip olmaları gerekmez.
(3) Bu Yönetmelik ve ADR’ye göre tehlikeli maddelerin karayoluyla taşımacılığı alanında faaliyet gösteren; dolduran, paketleyen, yükleyen, gönderen, alıcı, boşaltan ve tank-konteyner/taşınabilir tank işletmecileri, bu faaliyet alanlarından biri veya birden fazlası için Bakanlığa başvurarak Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi almaları zorunludur. Faaliyet Belgesinin düzenlenmesine ilişkin hususlar Bakanlıkça belirlenir.
Tehlikeli Madde Taşıyan Araçlarda Bulunması Gereken Belgeler
MADDE 9 – (1) Tehlikeli madde taşıyan araçlarda aşağıdaki belgelerin bulundurulması zorunludur:
- a) ADR Bölüm 5.4.1’de belirtildiği şekilde düzenlenen taşıma evrakı,
- b) ADR Bölüm 8.2.2.8’de belirtildiği şekilde Tehlikeli Madde Taşımacılığı Sürücü Eğitim Sertifikası (SRC5),
- c) Araçta görevli her personel için resimli kimlik belgesi (nüfus cüzdanı, sürücü belgesi veya pasaport),
ç) ADR Bölüm 5.4.3’te belirtildiği şekilde, taşımacı tarafından sürücüye verilmek üzere hazırlanan yazılı talimat,
- d) Birden fazla modla taşınan tehlikeli yükler için ADR Bölüm 5.4.5’teki Çok Modlu Tehlikeli Mal Taşıma Formu,
- e) Taşıtlar için geçerli ADR uygunluk belgesi,
- f) ADR’de tanımlanan Sınıf 1(Mülga ibare:RG-30/12/2016-29934)(…) ve Sınıf 7 tehlikeli yüklerin taşınmasında, bu Yönetmelik kapsamında belirlenen ilgili/yetkili mercilerden alınmış taşıma izin belgesinin fotokopisi,
- g) Tehlikeli madde taşımacılığı yapan taşıtlara ait Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli Atık Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası poliçesi.
Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
- a) Alerjik madde: Solunduğunda, cilde nüfuz ettiğinde aşırı derecede hassasiyet meydana getirme özelliği olan ve daha sonra maruz kalınması durumunda karakteristik olumsuz etkilerin ortaya çıkmasına neden olan maddeleri,
- b) Alevlenir madde: Parlama noktası 21°C – 55°C arasında olan sıvı haldeki maddeleri,
- c) Aşındırıcı madde: Canlı doku ile temasında, dokunun tahribatına neden olabilen maddeleri,
ç) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,
- d) Biyolojik sınır değeri: Kimyasal maddenin ve metabolitinin uygun biyolojik ortamdaki konsantrasyonunun ve etki göstergesinin üst sınırını,
- e) Çevre için tehlikeli madde: Çevre ortamına girdiğinde çevrenin bir veya birkaç unsuru için hemen veya sonradan kısa veya uzun süreli tehlikeler gösteren maddeleri,
- f) Çok kolay alevlenir madde: 0°C’den düşük parlama noktası ve 35°C’den düşük kaynama noktasına sahip sıvı haldeki maddeler ile oda sıcaklığında ve basıncı altında hava ile temasında yanabilen, gaz haldeki maddeleri,
- g) Çok toksik madde: Çok az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeleri,
ğ) Kanserojen madde: Kanserojen veya Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelikte tanımlanan kanserojen maddeyi,
- h) Kimyasal madde: Doğal halde bulunan, üretilen, herhangi bir işlem sırasında kullanılan veya atıklar da dâhil olmak üzere ortaya çıkan, bizzat üretilmiş olup olmadığına ve piyasaya arz olunup olunmadığına bakılmaksızın her türlü element, bileşik veya karışımları,
ı) Kimyasal maddelerin kullanıldığı işlemler: Bu maddelerin üretilmesi, işlenmesi, kullanılması, depolanması, taşınması, atık ve artıkların arıtılması veya uzaklaştırılması işlemlerini,
- i) Kolay alevlenir madde: Enerji uygulaması olmadan, ortam sıcaklığında hava ile temasında ısınabilen ve sonuç olarak alevlenen maddeyi veya ateş kaynağı ile kısa süreli temasta kendiliğinden yanabilen ve ateş kaynağının uzaklaştırılmasından sonra da yanmaya devam eden katı haldeki maddeyi veya parlama noktası 21°C’nin altında olan sıvı haldeki maddeyi veya su veya nemli hava ile temasında, tehlikeli miktarda, çok kolay alevlenir gaz yayan maddeleri,
- j) Mesleki maruziyet sınır değeri: Başka şekilde belirtilmedikçe, 8 saatlik sürede, çalışanların solunum bölgesindeki havada bulunan kimyasal madde konsantrasyonunun zaman ağırlıklı ortalamasının üst sınırını,
- k) Mutajen madde: Kanserojen veya Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelikte tanımlanan mutajen maddeyi,
- l) Oksitleyici madde: Özellikle yanıcı maddelerle olmak üzere diğer maddeler ile de temasında önemli ölçüde ekzotermik reaksiyona neden olan maddeleri,
- m) Patlayıcı madde: Atmosferik oksijen olmadan da ani gaz yayılımı ile ekzotermik reaksiyon verebilen ve/veya kısmen kapatıldığında ısınma ile kendiliğinden patlayan veya belirlenmiş test koşullarında patlayan, çabucak parlayan katı, sıvı, macunumsu, jelatinimsi haldeki maddeleri,
- n) Sağlık gözetimi: Çalışanların belirli bir kimyasal maddeye maruziyetleri ile ilgili olarak sağlık durumlarının belirlenmesi amacıyla yapılan değerlendirmeleri,
- o) Solunum bölgesi: Merkezi, kişinin kulaklarını birleştiren çizginin orta noktası olan 30 cm yarıçaplı kürenin, başın ön kısmında kalan yarısını,
ö) Tahriş edici madde: Mukoza veya cilt ile direkt olarak ani, uzun süreli veya tekrarlanan temasında lokal eritem, eskar veya ödem oluşumuna neden olabilen, aşındırıcı olarak sınıflandırılmayan maddeleri,
- p) Tehlikeli kimyasal madde: Patlayıcı, oksitleyici, çok kolay alevlenir, kolay alevlenir, alevlenir, toksik, çok toksik, zararlı, aşındırıcı, tahriş edici, alerjik, kanserojen, mutajen, üreme için toksik ve çevre için tehlikeli özelliklerden bir veya birkaçına sahip maddeleri ve müstahzarları veya yukarıda sözü edilen sınıflamalara girmemekle beraber kimyasal, fiziko-kimyasal veya toksikolojik özellikleri ve kullanılma veya işyerinde bulundurulma şekli nedeni ile çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden risk oluşturabilecek maddeleri veya mesleki maruziyet sınır değeri belirlenmiş maddeleri,
- r) Toksik madde: Az miktarlarda solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeleri,
- s) Üreme için toksik madde: Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deriye nüfuz ettiğinde erkek ve dişilerin üreme fonksiyon ve kapasitelerini azaltan ve/veya doğacak çocuğu etkileyecek kalıtımsal olmayan olumsuz etkileri meydana getiren veya olumsuz etkilerin oluşumunu hızlandıran maddeleri,
ş) Zararlı madde: Solunduğunda, ağız yoluyla alındığında, deri yoluyla emildiğinde insan sağlığı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeleri, ifade eder.
- işveren, risk değerlendirmesi sonuçlarını ve risk önleme prensiplerini temel alarak, çalışanları kimyasal maddelerin fiziksel ve kimyasal özelliklerinden kaynaklanan tehlikelerden korumak için, bu maddelerin işlenmesi, depolanması, taşınması ve birbirini etkileyebilecek kimyasal maddelerin birbirleriyle temasının önlenmesi de dâhil olmak üzere, yapılan işin özelliğine uygun olarak aşağıda belirtilen öncelik sırasına göre teknik önlemleri alır ve idari düzenlemeleri yapar:
1) İşyerinde parlayıcı ve patlayıcı maddelerin tehlikeli konsantrasyonlara ulaşması ve kimyasal olarak kararsız maddelerin tehlikeli miktarlarda bulunması önlenir. Bu mümkün değilse,
2) İşyerinde yangın veya patlamaya sebep olabilecek tutuşturucu kaynakların bulunması önlenir. Kimyasal olarak kararsız madde ve karışımların zararlı etki göstermesine sebep olabilecek şartlar ortadan kaldırılır. Bu da mümkün değilse,
3) Parlayıcı ve/veya patlayıcı maddelerden kaynaklanan yangın veya patlama halinde veya kimyasal olarak kararsız madde ve karışımlarının zararlı fiziksel etkilerinden çalışanların zarar görmesini önlemek veya en aza indirmek için gerekli önlemler alınır.
Mesleki Maruziyet Sınırları
EINECS (1) | CAS (2) | Maddenin Adı | Sınır Değer | Özel İşaret (3) | |||
TWA (4)
(8 Saat) |
STEL (5)
(15 Dak.) |
||||||
mg/m3 (6) | ppm (7) | mg/m3 | ppm | ||||
Baryum (Ba olarak çözünür bileşikleri) | 0,5 | – | – | – | – | ||
Civa oksit ve civa klorid dahil olmak üzere civa ve iki değerlikli inorganik civa bileşikleri (civa olarak ölçülen) (8) | 0,02 | – | – | – | – | ||
Florürler (inorganik) | 2,5 | – | – | – | – | ||
231-131-3 | Gümüş (Ag olarak çözünür bileşikleri) | 0,01 | – | – | – | – | |
İnorganik kurşun ve bileşikleri | 0,15 | – | – | – | – | ||
Kalay (Kalay olarak inorganik bileşikleri) (9) | 2 | – | – | – | – | ||
Metalik Krom, İnorganik Krom (II)
Bileşikleri ve İnorganik Krom (III) Bileşikleri (çözünmez) |
2 | – | – | – | – | ||
200-193-3 | 54-11-5 | Nikotin | 0,5 | – | – | – | Deri |
200-467-2 | 60-29-7 | Dietileter | 308 | 100 | 616 | 200 | – |
200-579-1 | 64-18-6 | Formik asit | 9 | 5 | – | – | – |
2 005 807 | 64-19-7 | Asetik asit | 25 | 10 | – | – | – |
200-659-6 | 67-56-1 | Metanol | 260 | 200 | – | – | Deri |
200-662-2 | 67-64-1 | Aseton | 1210 | 500 | – | – | – |
200-663-8 | 67-66-3 | Kloroform | 10 | 2 | – | – | Deri |
200-679-5 | 68-12-2 | N,N Dimetilformamid | 15 | 5 | 30 | 10 | Deri |
200-756-3 | 71-55-6 | 1,1,1-Trikloroetan | 555 | 100 | 1110 | 200 | – |
200-830-5 | 75-00-3 | Kloroetan | 268 | 100 | – | – | – |
200-834-7 | 75-04-7 | Etilamin | 9,4 | 5 | – | – | – |
200-835-2 | 75-05-8 | Asetonitril | 70 | 40 | – | – | Deri |
200-843-6 | 75-15-0 | Karbon disülfit | 15 | 5 | – | – | Deri |
200-863-5 | 75-34-3 | 1,1-Dikloroetan | 412 | 100 | – | – | Deri |
200-870-3 | 75-44-5 | Fosgen | 0,08 | 0,02 | 0,4 | 0,1 | – |
200-871-9 | 75-45-6 | Klorodiflorometan | 3600 | 1000 | – | – | – |
201-142-8 | 78-78-4 | İzopentan | 3000 | 1000 | – | – | – |
201-159-0 | 78-93-3 | Butanon | 600 | 200 | 900 | 300 | – |
201-176-3 | 79-09-4 | Propionikasit | 31 | 10 | 62 | 20 | – |
201-245-8 | 80-05-7 | Bisfenol A (solunabilir toz) | 10 | – | – | – | – |
201-297-1 | 80-62-6 | Metil metakrilat | – | 50 | – | 100 | – |
2 018 659 | 88-89-1 | Pikrik asit (9) | 0,1 | – | – | – | – |
2 020 495 | 91-20-3 | Naftalin | 50 | 10 | – | – | – |
202-422-2 | 95-47-6 | o-Ksilen | 221 | 50 | 442 | 100 | Deri |
202-425-9 | 95-50-1 | 1,2-Diklorobenzen | 122 | 20 | 306 | 50 | Deri |
202-436-9 | 95-63-6 | 1,2,4-Trimetilbenzen | 100 | 20 | – | – | – |
202-500-6 | 96-33-3 | Metilakrilat | 18 | 5 | 36 | 10 | – |
202-704-5 | 98-82-8 | Kümen | 100 | 20 | 250 | 50 | Deri |
202-705-0 | 98-83-9 | 2-Fenilpropen | 246 | 50 | 492 | 100 | – |
202-716-0 | 98-95-3 | Nitrobenzen | 1 | 0,2 | – | – | Deri |
202-849-4 | 100-41-4 | Etilbenzen | 442 | 100 | 884 | 200 | Deri |
203-313-2 | 105-60-2 | e-Kaprolaktam (toz veya buharı) | 10 | – | 40 | – | – |
203-388-1 | 106-35-4 | Heptan-3-on | 95 | 20 | – | – | – |
203-396-5 | 106-42-3 | p-Ksilen | 221 | 50 | 442 | 100 | Deri |
203-400-5 | 106-46-7 | 1,4-Diklorobenzen | 122 | 20 | 306 | 50 | – |
203-470-7 | 107-18-6 | Allil alkol | 4,8 | 2 | 12,1 | 5 | Deri |
203-473-3 | 107-21-1 | Etilen glikol | 52 | 20 | 104 | 40 | Deri |
203-539-1 | 107-98-2 | 1-Metoksipropanol-2 | 375 | 100 | 568 | 150 | Deri |
203-545-4 | 108-05-4 | Vinil asetat | 17,6 | 5 | 35,2 | 10 | – |
203-550-1 | 108-10-1 | 4-Metilpentan-2-on | 83 | 20 | 208 | 50 | – |
203-576-3 | 108-38-3 | m-Ksilen | 221 | 50 | 442 | 100 | Deri |
203-585-2 | 108-46-3 | Resorsinol | 45 | 10 | – | – | Deri |
203-603-9 | 108-65-6 | 2-Metoksi-1-metiletilasetat | 275 | 50 | 550 | 100 | Deri |
203-604-4 | 108-67-8 | Mesitilen (Trimetilbenzen’ler) | 100 | 20 | – | – | – |
203-625-9 | 108-88-3 | Toluen | 192 | 50 | 384 | 100 | Deri |
203-628-5 | 108-90-7 | Monoklorobenzen | 23 | 5 | 70 | 15 | – |
203-631-1 | 108-94-1 | Siklohegzanon | 40,8 | 10 | 81,6 | 20 | Deri |
203-632-7 | 108-95-2 | Fenol | 8 | 2 | 16 | 4 | Deri |
203-692-4 | 109-66-0 | Pentan | 3000 | 1000 | – | – | – |
203-713-7 | 109-86-4 | 2-Metoksietanol | – | 1 | – | – | Deri |
203-716-3 | 109-89-7 | Dietilamin | 15 | 5 | 30 | 10 | – |
203-726-8 | 109-99-9 | Tetrahidrofuran | 150 | 50 | 300 | 100 | Deri |
203-737-8 | 110-12-3 | 5-Metilhegzan-2-on | 95 | 20 | – | – | – |
203-767-1 | 110-43-0 | Heptan-2-on | 238 | 50 | 475 | 100 | Deri |
203-772-9 | 110-49-6 | 2-Metioksietil asetat | – | 1 | – | – | Deri |
203-777-6 | 110-54-3 | n-Hekzan | 72 | 20 | – | – | – |
203-804-1 | 110-80-5 | 2-Etoksi etanol | 8 | 2 | – | – | Deri |
203-806-2 | 110-82-7 | Siklohekzan | 700 | 200 | – | – | – |
203-808-3 | 110-85-0 | Piperazin | 0,1 | – | 0,3 | – | – |
2 038 099 | 110-86-1 | Piridin (9) | 15 | 5 | – | – | – |
203-815-1 | 110-91-8 | Morfolin | 36 | 10 | 72 | 20 | – |
203-839-2 | 111-15-9 | 2-Etoksietil asetat | 11 | 2 | – | – | Deri |
203-905-0 | 111-76-2 | 2-Butoksietanol | 98 | 20 | 246 | 50 | Deri |
203-906-6 | 111-77-3 | 2-(2-Metoksietoksi)etanol | 50,1 | 10 | – | – | Deri |
203-933-3 | 112-07-2 | 2-Butoksietil asetat | 133 | 20 | 333 | 50 | Deri |
203-961-6 | 112-34-5 | 2-(2-Bütoksietoksi)etanol | 67,5 | 10 | 101,2 | 15 | – |
204-065-8 | 115-10-6 | Dimetileter | 1920 | 1000 | – | – | – |
204-428-0 | 120-82-1 | 1,2,4-Triklorobenzen | 15,1 | 2 | 37,8 | 5 | Deri |
204-469-4 | 121-44-8 | Trietilamin | 8,4 | 2 | 12,6 | 3 | Deri |
204-661-8 | 123-91-1 | 1,4 Dioksan | 73 | 20 | – | – | – |
204-662-3 | 123-92-2 | İzopentilasetat | 270 | 50 | 540 | 100 | – |
204-696-9 | 124-38-9 | Karbondioksit | 9000 | 5000 | – | – | – |
204-697-4 | 124-40-3 | Dimetilamin | 3,8 | 2 | 9,4 | 5 | – |
204-826-4 | 127-19-5 | N,N-Dimetilasetamid | 36 | 10 | 72 | 20 | Deri |
205-438-8 | 140-88-5 | Etilakrilat | 21 | 5 | 42 | 10 | – |
205-480-7 | 141-32-2 | n-Butilakrilat | 11 | 2 | 53 | 10 | – |
205-483-3 | 141-43-5 | 2-Aminoetanol | 2,5 | 1 | 7,6 | 3 | Deri |
205-563-8 | 142-82-5 | n-Heptan | 2085 | 500 | – | – | – |
205-634-3 | 144-62-7 | Oksalik asit | 1 | – | – | – | – |
206-992-3 | 420-04-2 | Siyanamid | 1 | 0,58 | – | – | Deri |
207-343-7 | 463-82-1 | Neopentan | 3000 | 1000 | – | – | – |
208-394-8 | 526-73-8 | 1,2,3-Trimetilbenzen | 100 | 20 | – | – | – |
208-793-7 | 541-85-5 | 5-Metilheptan-3-on | 53 | 10 | 107 | 20 | – |
620-11-1 | 3-Pentilasetat | 270 | 50 | 540 | 100 | – | |
210-866-3 | 624-83-9 | Metilizosiyanat | – | – | – | 0,02 | – |
625-16-1 | Amilasetat (tert) | 270 | 50 | 540 | 100 | – | |
210-946-8 | 626-38-0 | 1-Metilbutilasetat | 270 | 50 | 540 | 100 | – |
211-047-3 | 628-63-7 | Pentilasetat | 270 | 50 | 540 | 100 | – |
212-828-1 | 872-50-4 | n-Metil-2-pirolidon | 40 | 10 | 80 | 20 | Deri |
2 151 373 | 1305-62-0 | Kalsiyumdihidroksit (9) | 5 | – | – | – | – |
215-236-1 | 1314-56-3 | Difosfor pentaoksit | 1 | – | – | – | – |
215-242-4 | 1314-80-3 | Difosfor pentasülfür | 1 | – | – | – | – |
2 152 932 | 1319-77-3 | Krezoller (Tüm izomerleri) (9) | 22 | 5 | – | – | – |
215-535-7 | 1330-20-7 | Ksilen (karışım izomerleri, saf) | 221 | 50 | 442 | 100 | Deri |
216-653-1 | 1634-04-4 | Tersiyer-bütil-metil-eter | 183,5 | 50 | 367 | 100 | – |
222-995-2 | 3689-24-5 | Sulfotep | 0,1 | – | – | – | Deri |
2 311 161 | 7440-06-4 | Platin (Metalik) (9) | 1 | – | – | – | – |
231-131-3 | 7440-22-4 | Gümüş (metalik) | 0,1 | – | – | – | – |
2 314 843 | 7580-67-8 | Lityumhidrür (9) | 0,025 | – | – | – | – |
231-634-8 | 7664-39-3 | Hidrojen florür | 1,5 | 1,8 | 2,5 | 3 | – |
231-639-5 | 7664-93-9 | Sülfürik asit (buharı) (10) (11) | 0,05 | – | – | – | – |
231-595-7 | 7647-01-0 | Hidrojen klorür | 8 | 5 | 15 | 10 | – |
231-633-2 | 7664-38-2 | Ortofosforik asit | 1 | – | 2 | – | – |
231-635-3 | 7664-41-7 | Amonyak (anhidroz) | 14 | 20 | 36 | 50 | – |
231-714-2 | 7697-37-2 | Nitrik asit | – | – | 2,6 | 1 | – |
231-778-1 | 7726-95-6 | Brom | 0,7 | 0,1 | – | – | – |
231-954-8 | 7782-41-4 | Flor | 1,58 | 1 | 3,16 | 2 | – |
231-959-5 | 7782-50-5 | Klor | – | – | 1,5 | 0,5 | – |
231-977-3 | 7783-06-4 | Hidrojen sülfit | 7 | 5 | 14 | 10 | – |
231-978-9 | 7783-07-5 | Dihidrojen selenür | 0,07 | 0,02 | 0,17 | 0,05 | – |
232-260-8 | 7803-51-2 | Fosfin | 0,14 | 0,1 | 0,28 | 0,2 | – |
8003-34-7 | Piretrum (hassasiyete neden olan laktonlardan arındırlmış) | 1 | – | – | – | – | |
233-060-3 | 10026-13-8 | Fosfor pentaklorür | 1 | – | – | – | – |
233-113-0 | 10035-10-6 | Hidrojen bromür | – | – | 6,7 | 2 | – |
2 332 710 | 10102-43-9 | Azotmonoksit | 30 | 25 | – | – | – |
247-852-1 | 26628-22-8 | Sodyum azid | 0,1 | – | 0,3 | – | Deri |
252-104-2 | 34590-94-8 | (2-Metoksimetiletoksi)-propanol | 308 | 50 | – | – | Deri |
Kısaltmaların açıklamaları
( 1 ) EINECS : Avrupa Mevcut Ticari Kimyasal Maddeler Envanteri.
( 2 ) CAS : Kimyasal maddelerin servis kayıt numarası.
( 3 ) Özel işaret : “Deri” işareti, vücuda önemli miktarda deri yoluyla geçebileceğini gösterir.
( 4 ) TWA : 8 saatlik belirlenen referans süre için ölçülen veya hesaplanan zaman ağırlıklı ortalama.
( 5 ) STEL : Başka bir süre belirtilmedikçe, 15 dakikalık bir süre için aşılmaması gereken maruziyet üst
sınır değeri.
( 6 ) mg/m3 : 20 oC sıcaklıkta ve 101,3 KPa. (760 mm cıva basıncı) basınçtaki 1 m3 havada bulunan
maddenin miligram cinsinden miktarı.
( 7 ) ppm : 1 m3 havada bulunan maddenin mililitre cinsinden miktarı (ml/m3).
( 8 ) : Civa ve iki değerlikli inorganik bileşiklerine maruziyetin izlenmesinde (belirlenmesinde), mesleki maruziyet sınır değerlerini tamamlayıcı ilgili biyolojik izleme teknikleri de dikkate alınacaktır.
( 9 ) : Sağlığa etkileri konusunda, sınırlı bilimsel veri bulunan maddeler.
( 10 ) : Uygun maruziyet izleme yöntemi seçilirken, ortamda bulunabilecek diğer sülfür bileşiklerinin olası sınırlamaları ve etkileşimleri de dikkate alınacaktır.
( 11 ) Buhar : Gırtlağı geçen ve havanın iletildiği kanallara (soluk borusu, bifürkasyonlar) ve ciğerin solunum ile ilgili bölgelerine (toraks) nüfuz eden ortalama 10 µm çapındaki solunabilir partiküller olarak tanımlanır.
Biyolojik Sınır Değerler ve Sağlık Gözetimi Önlemleri
- Kurşun ve iyonik kurşun bileşikleri
1.1. Biyolojik izleme, absorbsiyon spektrometri veya eşdeğer sonucu veren bir başka metod kullanılarak, kanda kurşun seviyesinin (PbB) ölçümünü de kapsar.
Bağlayıcı biyolojik sınır değer: 70 μg Pb/100 ml kan.
1.2. Aşağıdaki durumlarda tıbbi gözetim yapılır:
1.2.1. Havadaki kurşunun, haftada 40 saat çalışma süresine göre hesaplanmış, zaman ağırlıklı ortalama konsantrasyonu 0.075 mg/m3 ten fazla ise,
1.2.2. Çalışanlardan herhangi birinin kanındaki kurşun seviyesi 40 μg Pb/100 ml kandan fazla ise.
Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Yönetmeliği
Tanım
- c) Patlayıcı ortam: Yanıcı maddelerin gaz, buhar, sis ve tozlarının atmosferik şartlar altında hava ile oluşturduğu ve herhangi bir tutuşturucu kaynakla temasında tümüyle yanabilen karışımı, ifade eder.
Patlamaların önlenmesi ve patlamadan korunma
MADDE 5 – (1) İşveren, patlamaların önlenmesi ve bunlardan korunmayı sağlamak amacıyla, yapılan işlemlerin doğasına uygun olan teknik ve organizasyona yönelik önlemleri alır. Bu önlemler alınırken aşağıda belirtilen temel ilkelere ve verilen öncelik sırasına uyulur;
- a) Patlayıcı ortam oluşmasını önlemek,
b) Yapılan işlemlerin doğası gereği patlayıcı ortam oluşmasının önlenmesi mümkün değilse patlayıcı ortamın tutuşmasını önlemek,
c) Çalışanların sağlık ve güvenliklerini sağlayacak şekilde patlamanın zararlı etkilerini azaltacak önlemleri almak.
(2) Birinci fıkrada belirtilen önlemler, gerektiğinde patlamanın yayılmasını önleyecek tedbirlerle birlikte alınır. Alınan bu tedbirler düzenli aralıklarla ve işyerindeki önemli değişikliklerden sonra yeniden gözden geçirilir.
Patlama riskinin değerlendirilmesi
MADDE 6 – (1) İşveren, 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliğine uygun risk değerlendirmesi çalışmalarını yaparken, patlayıcı ortamdan kaynaklanan özel risklerin değerlendirmesinde aşağıdaki hususları da dikkate alır:
- a) Patlayıcı ortam oluşma ihtimali ve bu ortamın kalıcılığı,
b) Statik elektrik de dâhil tutuşturucu kaynakların bulunma, aktif ve etkili hale gelme ihtimalleri,
c) İşyerinde bulunan tesis, kullanılan maddeler, prosesler ile bunların muhtemel karşılıklı etkileşimleri,
ç) Olabilecek patlama etkisinin büyüklüğü.
(2) Parlama veya patlama riski değerlendirilirken patlayıcı ortamların oluşabileceği yerlere açık olan veya açılabilen yerler de dikkate alınarak bir bütün olarak değerlendirilir.
Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik aşağıdaki ürünleri kapsar:
- a) Muhtemel patlayıcı ortamlarda kullanılmak üzere tasarlanmış teçhizat ve koruyucu sistemler,
- b) Muhtemel patlayıcı ortamlar dışındaki amaçlar için kullanılan, ancak patlama tehlikelerine karşı teçhizatın ve koruyucu sistemlerin emniyetli çalışması için gerekli olan veya buna katkı sağlayan güvenlik cihazları, kumanda cihazları ve ayarlama donanımları,
- c) (a) bendinde belirtilen teçhizat ve koruyucu sistemlere monte edilmesi amaçlanan bileşenler.
(2) Bu Yönetmelik aşağıdaki ürünleri kapsamaz:
- a) Tıbbi bir ortamda kullanılmak üzere tasarlanan tıbbi cihazlar,
- b) Patlama tehlikesinin sadece patlayıcı maddelerin veya kararsız kimyasal maddelerin bulunmasından kaynaklandığı yerde bulunan teçhizat ve koruyucu sistemler,
- c) Muhtemel patlayıcı ortamların yalnızca kazayla gaz sızıntısı sonucu nadiren oluşturabileceği ev ortamı ve ticari olmayan ortamlarda kullanılan ürünler,
ç) 29/11/2006 tarihli ve 26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği kapsamındaki kişisel koruyucu ürünler,
- d) Uluslararası seyrüsefer halindeki denizyolu taşımacılığı yapan araçların ve kıyıdan uzaktaki seyyar ünitelerin üzerindeki teçhizatlarla birlikte bu tür araçlar ve üniteler,
- e) Muhtemel patlayıcı bir ortamda kullanılacak taşıtlar hariç olmamak üzere, yalnızca yolcuların havayolu, karayolu, demiryolu veya su vasıtası ile taşınmasına yönelik taşıtlar ve bunların römorkları ile malların havayolu, karayolu, demiryolu veya su vasıtası ile taşınması için tasarlanmış olan nakil vasıtaları,
- f) Ulusal savunma açısından gerekli olan silah, mühimmat ve savaş ile ilgili malzemeler.
Patlayıcı Madde Ateşleyici Yeterlilik Belgesinin Verilmesi
Tanımlar
- f) Patlayıcı Maddeler: Şiddetli bir kimyasal reaksiyonla parçalanarak, ani yüksek sıcaklıkla birlikte büyük hacimlerde gaz haline dönüşebilen maddeleri,
- g) Piroteknik Maddeler: İnfilak edici özelliği olmayan kendiliğinden ekzotermik reaksiyonların bir sonucu olarak ısı, ışık, ses, gaz veya duman ya da bunların kombinasyonu yoluyla bir etki yaratmak amacıyla tasarlanan bir madde ya da maddelerin karışımını,
- h) Sınav: Yeterlilik belgesi için yapılacak mülakat sınavı ve yazılı sınavını,
- i) Yeterlilik Belgesi: Tüzük kapsamındaki patlayıcı maddelerin ateşlenmesi işini yapacaklara verilecek ateşleyici yeterlilik belgesini,
Belgelerin Sınıflandırılması
Madde 11 — Yeterlilik belgesi, kullanılacağı alan ve işin durumuna göre;
(A) Sınıfı Yeterlilik Belgesi: Piroteknik maddelerin ateşlenmesi işini yapacaklara verilen yeterlilik belgesidir.
(B) Sınıfı Yeterlilik Belgesi: Yerüstünde yapılacak işlemlerle ilgili Tüzük kapsamındaki patlayıcı maddelerin ateşlenmesi işini yapacaklara verilen yeterlilik belgesidir.
(C) Sınıfı Yeterlilik Belgesi: Yeraltında ve grizulu ocaklarda yapılacak işlemlerle ilgili Tüzük kapsamındaki patlayıcı maddelerin ateşlenmesi işini yapacaklara verilen yeterlilik belgesidir.
Yeterlilik belgelerinin renk, şekil ve muhteva esasları Bakanlıkça belirlenir. (A), (B) ve (C) Sınıfı Yeterlilik Belgeleri aynı tip ve renkte olup, belgenin sınıfı/sınıfları üzerinde belirtilir.
Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği
1.2. (Değişik:RG-10/3/2015-29291) Her işyerinde işveren tarafından atanmış, çalışmanın devam ettiği sürece görev yapacak, yeterli beceri ve uzmanlığa sahip yetkili kişi veya kişiler bulunur.
Sağlık ve Güvenlik Dokümanları
1.8.1. Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi hükmü saklı kalmak kaydı ile işveren, hem olağan hem de olağanüstü durumlarda çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak üzere alınması gerekli tüm tedbirlerin sağlık ve güvenlik dokümanında yer almasını sağlar.
1.8.2. Sağlık ve güvenlik dokümanı düzenli olarak güncelleştirilir ve denetim için işyerinde bulundurulur. İşyerindeki çalışmalar sağlık ve güvenlik dokümanına uygun olarak yürütülür.
1.9. Sağlık ve güvenlik dokümanında, gerekli görülmesi halinde, hem tehlikeli işlerin yapılmasında hem de diğer işlerle etkileşmesi sonucu ciddi tehlikelere neden olabilecek rutin işlerin yapılmasında bir çalışma izin sistemi uygulanır. Yapılacak işten önce, iş sırasında ve iş bitiminde uyulacak şartları ve alınacak tedbirleri belirten çalışma izni, çalışmaya başlanmadan önce yetkili bir kişi tarafından yazılı olarak verilir.
1.10. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi dahil olmak üzere çalışanların sağlığını ve güvenliğini korumak için alınan tedbirleri, bu Yönetmeliğe uygunluğunu sağlamak için, düzenli aralıklarla gözden geçirir.
Sondajla Maden Çıkarılan İşlerin Yapıldığı işyerleri ile Yeraltı ve Yerüstü Maden İşlerinin Yapıldığı İşyerlerinde Uygulanacak Asgari Genel Hükümler
2.1.1. Mekanik ve elektrikli ekipmanın seçimi, kurulması, uygun yerlere yerleştirilmesi, hizmete alınması, işletilmesi ve bakımında, çalışanların sağlık ve güvenliği için, bu Yönetmelik hükümleri ile 3/3/2009 tarihli ve 27158 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Makina Emniyeti Yönetmeliği (2006/42/AT) ile 25/4/2013 tarihli ve 28628 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği hükümleri dikkate alınır. Gazların, buharların veya buharlaşabilen sıvıların alev alarak tutuşması sonucu yangın veya patlama riski olan bir ortamda kullanılacak iş ekipmanları, bu tür ortamlarda kullanmaya uygun özellikte olmalıdır. İş ekipmanları, gerektiğinde uyumlaştırılmış ulusal standartlara sahip, uygun koruma tertibatları ve arıza durumunda
ekipmanın güvenli kalmasını sağlayacak sistemler ile donatılır.
2.1.2. İşyerinde, elektrik şebekesini ve şebekedeki sabit aygıt ve tesislerin yerlerini gösteren, ölçekli, ayrıntılı ve güncel bir plan bulundurulur. Yetkisiz kimselerin elektrik aygıtlarını almasının ve kullanmasının yasak olduğunu, yangın anında yapılacak işleri, elektrik devresini kesmekle görevli kişilerle haberleşme biçimini ve gerekli diğer bilgileri kapsayan talimatlar hazırlanır ve uygun yerlere asılır.
2.1.3. Elektrik tesisleri, uygun ölçü, kontrol, gösterge, uyarı ve kumanda aygıtlarıyla donatılır.
2.1.4. Elektrikli aygıtlar, çevrenin sıcaklığı da hesaba katılarak, önceden tespit edilmiş en yüksek sıcaklıkta çalışabilecek biçimde kurulur ve kullanılır.
2.1.5. Gerektiğinde kullanılmak üzere, uygun yerlere, herhangi bir şebeke kısmının akımını tamamen kesecek devre kesicileri yerleştirilir.
2.1.6. Yeraltı (Ek ibare:RG-10/3/2015-29291) kömür ocaklarında kullanılacak ekipman ve tesisatlar ile bu tip madenlerin grizu gazı ve/veya yanıcı tozlar tarafından muhtemel tehlike oluşturabilecek yerüstü tesislerinde kullanılan parçalar 30/12/2006 tarihli ve 26392 4 üncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik (94/9/AT)’te belirtilen I. Grup (Değişik ibare:RG-10/3/2015- 29291) Teçhizatın uygun kategorisinde olmalıdır.
2.1.7. Çalışma gerilimi 42 voltun üzerinde ise, elektrik kaçağı yapabilecek elektrikli aygıtlar ve madeni kısımlar, topraklamayla güvenlik altına alınır. Ocak içi şebekesine ve buna bağlı devrelere ait topraklama iletkenlerinde kesiklik veya kopukluk bulunmayacak; kablo ekleme kutuları veya başlıklarında, güvenli biçimde köprüleme yapılır. Bağlantı yerlerinde boya, oksit ve pas nedeniyle topraklama direncinin yükselmesine izin verilmez.
2.1.8. Elektrik tesisatıyla ilgili mevzuat, başka bir topraklama sistemine izin vermedikçe, ocak içi şebekesinin herhangi bir noktasındaki topraklama, ancak ocak dışındaki bir topraklama tesisiyle birleştirilerek yapılabilir.
2.1.9. (Ek:RG-10/3/2015-29291)1
(Değişik:RG-18/11/2017-30244) Bant konveyörler ve tahrik grupları ortaya çıkabilecek herhangi bir yangını durduracak şekilde donatılmalıdır. Bu konveyörlerin ve tahrik gruplarının soğutma/söndürme sistemleri ile ısınmayı veya tutuşmayı tespit etmek üzere kullanılan sensörlerle donatılıp donatılmaması, söz konusu donanımların bulundurulması halinde sayıları ve konumları işyeri özellikleri dikkate alınarak sağlık ve güvenlik dokümanında belirtilir.
3.1. Mekanik ve elektrikli ekipmanlar ile tesislerin kontrolü, bakımı ve gerektiğinde testlerinin düzenli bir şekilde yapılmasını sağlayacak uygun bakım planı yapılır. Ekipmanların ve tesislerin bütün kısımlarının kontrol, bakım, onarım ve testleri yetkili kişiler tarafından yapılır. Bakım ve onarımdan sonra, ekipman ve tesisler kullanıma alınmadan önce kontrol edilir. Yapılan kontrol ve testlerle ilgili kayıt tutulur ve bu kayıtlar uygun şekilde saklanır.
3.2. Güvenlik ekipmanları ve makinaların koruyucu düzenleri her zaman kullanıma hazır ve çalışır durumda bulundurulur ve düzenli aralıklarla kontrol edilir. Bu ekipmanların bakımı yapılan iş dikkate alınarak yapılır.
4.1. Sondaj kuyusu açılması işlemleri sırasında kullanılmak üzere püskürme ve yeraltında bulunan zehirli ve patlayıcı gazların yayılması gibi risklerden korunmak için uygun kontrol ekipmanı bulundurulur. Bu ekipmanların dağılımında, açılan kuyular ve yürütülen işlemler dikkate alınır.
4.2. Petrol, doğal gaz, jeotermal ve kaya gazı sondajlarında mutlaka kuyu kontrol donanımları bulundurulması zorunludur. Bu donanımlar her kuyu için kurulur ve bu donanımların çalışır durumda olması sağlanır. Gaz ve sıvı püskürme ihtimali bulunan diğer sondaj kuyularında da kurulur ve işletilir.
4.3. Sondaj kuyusu açılması işlemleri sırasında kullanılmak üzere, püskürme gibi risklerden korunmak için uygun kontrol ekipmanı ve gerektiğinde kuyuyu susturmak amacıyla sondaj çamurunu ağırlaştırmak için bant vb. malzemeleri bulundurulur. Bu ekipmanların ve malzemelerin dağılımında, açılan kuyular ve yürütülen işlemler dikkate alınır.
5.1.1. Ortam havasında sağlığa zararlı ve/veya patlayıcı maddelerin bulunup bulunmadığının tespit edilmesi ve bu maddelerin konsantrasyonunun ölçülmesi için gerekli tedbirler alınır. Sağlık ve güvenlik dokümanında gerekli görülmesi halinde, elektrikli tesisatlar ve içten patlamalı motorların gücünü otomatik olarak kesen aygıtlar, belirlenmiş yerlerdeki gaz birikimlerini otomatik ve devamlı olarak ölçen kontrol aygıtları ve otomatik alarm sistemleri sağlanır. Otomatik ve mekanik ölçüm sonuçları sağlık ve güvenlik dokümanında öngörüldüğü şekilde kayıt altına alınır ve saklanır.
5.1.2. Yangın veya patlama tehlikesi bulunan ortamlarda tütün ve tütün ürünlerinin içilmesine izin verilmez. Bu tür ocaklara sigara, pipo, puro, kibrit, çakmak vb. madde ve malzemeler sokulmaz. Yangın çıkması veya patlama meydana gelmesine karşı yeterli tedbir alınmadığı sürece, açık alev kullanılması ve kıvılcım çıkarabilecek veya tutuşmaya neden olabilecek herhangi bir tutuşturucu kaynakla çalışma yapılması yasaklanır.
5.2.1. Patlayıcı ortam oluşmasına ve birikmesine karşı gerekli tüm tedbirler alınır.
5.2.2. Patlama riski bulunan yerlerde, patlayıcı ortamın tutuşmasını önlemek için gerekli tüm tedbirler alınır.
5.2.3. Alınması gerekli tedbir ve kullanılacak ekipmanı ayrıntılı olarak belirten patlamayı önleme planı hazırlanır.
5.3.1. Zararlı maddelerin ortam havasına karıştığı veya karışabileceği yerlerde;
a) Zararlı maddelerin çıkışının kaynağında engellenmesi,
b) Kaynağından emilmesi veya uzaklaştırılması,
c) Bu maddelerin ortam havasındaki yoğunluğunun azaltılması, gibi tedbirler alınarak çalışanların risk altında olması önlenir. Bu tedbirlerle ilgili uygulanan sistem, çalışanların risk altında olmasını önleyecek şekilde ve zararlı maddeleri ortam havasından uzaklaştıracak kapasitede olmalıdır.
5.3.2. Çalışanların, ortam havasında bulunan tozun zararlı etkilerinden korunması için bu Yönetmelik hükümleri ile beraber Bakanlıkça çıkarılan tozla mücadeleyle ilgili mevzuat hükümleri de dikkate alınır.
5.3.3. 2/7/2013 tarihli ve 28695 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik hükümleri saklı kalmak kaydı ile çalışanların zararlı ortam havasına maruz kalabilecekleri yerlerde yeterli sayıda uygun solunum ve canlandırma ekipmanı bulundurulur. Bu yerlerde bu ekipmanı kullanabilecek eğitime sahip yeterli sayıda çalışan bulunur. Bu ekipman uygun yerlerde saklanır ve korunur.
5.3.4. Ortam havasında zehirli gazların bulunduğu veya bulunabileceği yerlerde, alınan tedbirler ve mevcut koruyucu donanımla ilgili detayları kapsayan bir koruma planı hazır bulundurulur.
6.1. Patlayıcı maddelerin ve (Değişik ibare:RG-24/3/2016-29663) ateşleyici malzemelerin depolanması, taşınması ve kullanılması, sadece (Değişik ibare:RG-24/3/2016- 29663) ateşleyiciler tarafından yapılır. Bu işler, çalışanlar için risk oluşturmayacak şekilde organize edilir ve yürütülür.
6.2. (Değişik:RG-24/3/2016-29663) İşletmelerin yapısına uygun nitelikte patlayıcı maddeler ve kapsüller kullanılır. Patlayıcı maddeleri ateşleyicilerden başkasının almasına ve ateşlemesine izin verilmez.
6.3. Yeraltındaki patlayıcı madde depoları, bir patlama halinde, çalışanların çalıştığı yerlere, yollara ve ana havalandırma yoluna zarar vermeyecek ve çalışanlar için tehlike oluşturmayacak uzaklıkta, çatlak ve göçük yapmayacak, olabildiğince su sızdırmayacak, alt ve üst kattaki çalışmalara zarar vermeyecek ve çalışmalardan zarar görmeyecek bir yerde olmalıdır. Patlayıcı madde depolarının yakınında çalışma yapılırken, yangın ve patlamaya neden olunmaması için sağlık ve güvenlik tedbirleri alınır ve hiçbir tutuşturucu kaynakla çalışma yapılmaz.
50 kilogramdan az patlayıcı madde bulunan depolara ana yoldan 90 derecelik bir, daha çok patlayıcı madde bulunan depolara 90 derecelik iki dirsek oluşturan yolla girilmeli ve patlayıcı madde deponun son kısmına konulmalıdır. Bir patlama olasılığına karşı, patlayıcı madde depolarının karşısına, dirseklerden en az üç metre derinlikte hız kesici cepler yapılmalıdır. Yeraltı deposunda, sıcaklığın 8 dereceden aşağı ve 30 dereceden yukarı olmaması sağlanır. Patlayıcı madde dağıtımı, depo çıkışındaki özel bir cepte yapılır ve buralarda statik elektrik boşalmasına karşı gereken tedbirler alınır.
6.4. Patlayıcı maddeler özel sandıklar içinde taşınır ve bu sandıkların içine başka bir madde konulamaz. Kapsüllerle diğer patlayıcı maddeler aynı kap içinde bir arada bulundurulamaz ve taşınamaz.
6.5. Ateşleyici, manyeto ve sandıkların anahtarlarını kendi üzerinde bulundurur. Ateşleyicinin vücudundaki statik elektriğin boşaltılması için gerekli tedbirler alınır. Bir kişinin taşıyabileceği patlayıcı madde miktarı 10 kilogramı geçemez.
6.6. Patlayıcı madde depolarında, patlayıcı madde ve bu maddelerin tüketim kaydı tutulur.
6.7. Patlayıcı madde lağım deliği iyice temizlendikten ve gerekli hallerde yastık maddesi yerleştirildikten sonra doldurulur ve sıkılandıktan sonra ateşlenir. Sıkılama maddesinin boyu 40 santimetreye kadar olan kartuşlar için 35 santimetredir. Fazla her kartuş için, kartuş boyunun yarısı kadar, sıkılama maddesi eklenir. Patlayıcı maddenin boyu, delik derinliğinin yarısını geçemez. Artan boşluk, sıkılama maddesiyle doldurulur. Sorumlu kişiler, sıkılama madde ve gereçlerini ateşleme yerinin yakınında bulundururlar. Lağım deliklerinin doldurulması ve sıkılanması, bizzat ateşleyici veya onun gözetim ve sorumluluğu altında bu konuda deneyimli usta veya çalışan tarafından yapılır.
Kartuşlar lağım delik erine şekillerinin bozulmamasına özen gösterilerek zorlanmadan sokulur. Sıkılama iletken olmayan özel çubuklarla yapılır. Fitiller ve kapsüller özel kapsül pensesiyle sıkıştırılır. Kapsüller kartuşlara ateşleme yapılacağı sırada yerleştirilir ve lağım delikleri ancak ateşlenecekleri zaman doldurulur.
6.8. Kapsül tellerinin uçlarının temizlenmesi, birbirlerine ve ateşleme tellerine bağlanması ve ateşlenmesi işini bizzat ateşleyici yapar. Lağım atılacak yeri en son ateşleyici terk eder. Beşten çok lağımın aynı zamanda ateşlenmesi seri halinde elektrikle yapılır. Yanıcı ve parlayıcı gazlar bulunan tozların yanması ve patlaması tehlikesi olan ocaklarda, fitille ateşleme yapılamaz.
6.9. Elektrikli kapsülle ateşleme yapılan yerlerde lağım deliklerine teknik amonyum nitratın doldurulmasında kullanılan pnömatik ve mekanik araçlar uygun biçimde topraklanır. Doldurulacak lağım sayısı, elektrikli ateşleme aracının patlatabileceği kapsül sayısının yarısını geçemez. Ateşlemeden önce, bütün bağlantılar gözden geçirilir ve özel ölçüm aygıtları ile devre kontrolü yapılır.
6.10. Gerekli çevre güvenliği alınmadan ateşleme yapılmaz.
6.11. Lağım atıldıktan sonra, elektrikli ateşlemede en az 5 dakika, fitil veya benzeri ateşlemede 1 saat geçmeden ve yetkili kimseler tarafından dikkatle muayene edilip tehlike kalmadığı bildirilmedikçe ateşleme alanına kimsenin girmesine izin verilmez. Lağım deliğinde patlamamış patlayıcı maddenin kaldığı veya bundan kuşkulanıldığı takdirde, ortamın güvenliği sağlanıncaya kadar ateşleme alanına kimse giremez. Patlamamış patlayıcı madde artıkları, bir sorumlu kişinin gözetiminde, mümkünse o lağımı delen çalışan tarafından, patlamamış lağım deliğinin en az 30 santimetre yakınında, ona paralel başka bir delik delinip doldurularak ateşlenir.
Delinme, doldurulma, ateşleme ve pasanın kaldırılması sırasında, çalışma alanında, görevlilerden başkasının bulunması yasaktır. Patlamamış kartuş ve kapsüller bulunması ihtimaline karşı, pasalar elle kaldırılır ve kartuş ve kapsüller aranır; bulunamadığı takdirde, bu pasanın doldurulduğu araba, katarlara bağlanmaz. Bu arabaların üzerine tehlike işareti konur; güvenlik tedbirleri altında tek olarak ocak dışına çıkarılır; dikkatle boşaltılır ve bulunacak patlayıcı maddeler ambara teslim edilir. Ateşleyici, lağım deliğinde kalan patlamamış patlayıcı maddeleri zararsız hale sokamazsa, bacadaki çalışmayı durdurur; kendisinden sonraki vardiya ateşleyicisine durumu bildirerek bacayı teslim eder ve sorumlu kişilere gerekli bilgileri bizzat verir.
6.12. Patlayıcı maddelere ilişkin yönerge: Patlayıcı maddelerin taşınması ve depo edilmesine ilişkin esaslar hususunda, ilgili mevzuat hükümlerinin de göz önünde tutulduğu ve aşağıdaki ayrıntıları kapsayan bir yönerge hazırlanır. Bu Yönergede;
- a) Patlayıcı madde depolarının yerini gösterir planlar,
- b) Ateşleyiciler ile patlayıcı madde depolarına girmeye yetkili çalışanların listesi,
- c) Patlayıcıları nem, bozulma ve donmaya karşı korumak için alınacak tedbirler,
ç) Patlayıcı madde tüketim planı,
- d) Tecrit (ayırma) tedbirleri,
- e) Havalandırma,
- f) Patlama ve yangına karşı alınacak tedbirler,
- g) Yangın halinde gaz ve dumanların boşaltılması,
ğ) Patlayıcı maddelerin taşınmasına dair kuralları, ile ilgili hususlar yer alır.
Yeraltı Maden İşlerinin Yapıldığı İşyerlerinde Uygulanacak Genel Hükümler
1.1. Yeraltı çalışmalarını açıkça gösterecek (Değişik ibare:RG-10/3/2015-29291) şeklinde üç boyutlu bir yeraltı çalışma planı hazırlanır. Yollar, üretim alanları ile çalışmayı ve güvenliği etkileyebileceği beklenen diğer özellikler bu planın üzerinde gösterilir ve bu planlar kolayca ulaşılabilir şekilde muhafaza edilir. Planlar sağlık ve güvenlik yönünden gerekli olduğu sürece saklanır. (Ek cümle:RG-10/3/2015-29291) Ayrıca bu plan ölçekli olarak elektronik ortamda da üç boyutlu olarak hazırlanır.
1.2. Yeraltı çalışma planları en geç ayda bir güncelleştirilir ve işyerinde bulundurulur.
1.3. Eski çalışma yerleri, ocak içinde veya çevresinde su bulunması muhtemel tabakalar, faylar ve su kaynakları gibi doğal ve arızi su birikintilerinin durumu, genişliği ve derinliğiyle ilgili bütün bilgiler, ayrıntılı olarak imalat haritalarına işlenir.
- Tüm yeraltı çalışmalarında, çalışanların kolayca ulaşabileceği, birbirinden bağımsız ve güvenli
yapıda en az iki ayrı yoldan yerüstü bağlantısı bulunur. Bu yollar arasındaki topuk 30 metreden aşağı
olmaz, bu yolların ağızları aynı çatı altında bulundurulmaz.
3.1. Yeraltı çalışmalarının yapıldığı yerler, çalışanların en az riskle çalışabilecekleri ve hareket edebilecekleri şekilde yapılır, işletilir, teçhiz edilir ve bakımı sağlanır.
3.2. Yollar, çalışanların gidecekleri yerleri kolayca bulabilecekleri şekilde işaretlenir.
3.3. Taşıma elle veya bir mekanik araçla yapıldığı takdirde, yaya yolları galeri tabanından en az 180 santimetre yükseklikte ve araçlarla galerinin yan duvarlarından birisi arasında en az 60 santimetre mesafe kalacak şekilde bırakılır.
3.4. Yaya yolu bırakılmasına imkan yoksa ve taşıma sırasında çalışanların geliş ve gidişine veya çalışmasına izin verilmişse, yolların yan duvarlarında, uygun aralıklarla, en az iki kişinin sığabileceği yeterli boyutlarda cepler yapılır. Bu cepler boş ve temiz tutulur ve kolayca görünür hale getirilir. Taşımanın bantlarla yapıldığı yollar bu hükmün dışındadır.
3.5. Arabaların kancalandığı veya kancalarının çözüldüğü yerlerde doldurma ve boşaltma merkezlerinde gerekli aydınlatma yapılır ve galeri kesitleri çalışmaları tehlikeye sokmayacak şekilde boyutlandırılır.
3.6. Taşıma yollarında, varageller ve kuyularda malzeme taşınmasında kullanılan araçların ve özellikle katarların yoldan kaçmalarını önlemek, çalışanların bu tehlikeli durumlardan korunmalarını sağlamak üzere, gerekli sağlık ve güvenlik tedbirleri alınır.
3.7. Yeraltı tesislerinde uygun işaretleşme sistemi kurulur.
3.8. (Ek:RG-10/3/2015-29291) (Değişik:RG-24/3/2016-29663) Başyukarılarda insan ve malzeme ile cevher ve pasa yolları birbirinden ayrılır ve aynada ilerleme yapılırken kapak uygulanır.
4.1. Taşıma araçları sürücülerin, kullanıcıların ve civarda bulunan diğer çalışanların sağlık ve güvenliği için uygun şekilde kurulur, çalıştırılır ve bakımı yapılır. (Ek cümle:RG-10/3/2015- 29291) İnsan naklinin yapıldığı eğimli galerilerde; eğim 18 dereceyi geçemez. Bu durumun sağlanamadığı eğimli ana yollarda insanların taşınması uygun fren sistemi ve koruyucularla donatılmış mekanik vasıtalarla yapılır.
4.2. İnsan taşımasında kullanılan mekanik araçlar uygun şekilde kurulur ve yazılı talimatlar uyarınca kullanılır.
4.3. Tek çıkarma sistemli kuyularda insan taşınması süresince, malzeme taşınması yasaktır. İki çıkarma sistemli kuyularda kompartımanların birinde insan taşınırken diğerinde malzeme taşınabilir.
4.4. Taşıma yollarındaki hava içinde patlamaya neden olabilecek miktarda kömür tozu bulunan veya metan oranı % 0.3’ü geçen kömür ocaklarıyla kükürt tozu bulunan kükürt ocaklarında, elektrikli lokomotifler kullanılmaz.
4.5. Kömür ve kükürt ocaklarında, benzinli lokomotiflerin ve benzinle çalışan araçların kullanılması yasaktır. Dizel lokomotiflerde egzoz gazlarının tehlikesine karşı, uygun sistemler kullanılması zorunludur.
4.6. Freno ve vinçlerle taşıma yapılırken çalışanların vinç ve varageller ile taşıma yapılan yollardan yürüyerek iniş çıkışı yasaktır. Vinç ve varagellere ancak taşıma durdurulduğu zaman ve saççının izni alınarak girilir. İlgililer, bu durumlarda, önceden, gerekli güvenlik tedbirlerini alırlar.
4.7. Ocaklarda kullanılacak mekanik taşıt sistemine, sistemin çalışmasına, özel işaretleşme kurallarına, arabaların yönetimine ve durdurulmasına, arabalara binmesine izin verilen kancacıların uymak zorunda oldukları kurallara, yoldan çıkan ve devrilen arabaların yola konulmasında uygulanacak esaslara, asılacak uyarı levhalarına ilişkin aşağıdaki ayrıntıları kapsayan ve ilgili mevzuat hükümlerinin de göz önünde tutulduğu bir yönerge hazırlanır. Yönerge ve yönergenin öngördüğü uyarı levhaları uygun yerlere asılır ve tüm ocak personeline öğretilir. Çalışanların görebileceği yerlere asılır. Bu Yönergede;
- a) İnsan taşıması sırasında alınacak güvenlik tedbirleri,
- b) Taşıma yapılan yerlerde uyulacak kurallar, görevlendirilen kişiler,
- c) Elle veya mekanik vasıtalarla taşımalar sırasında kullanılacak güzergahlar,
ç) Bakım ve onarım gibi durumlarda görevlendirilecek kişiler,
- d) Zorunlu hallerde taşıma vasıtalarının hareketlerinin düzenlenmesi, kancalama ve kanca kesilmesi ve durdurulması için gerekli araç ve gereçler,
- e) Nakliyat sırasında uygun kesit, ebat ve eğimde yolun bulunması ile ilgili hususlar,
- f) Hız ile ilgili hususlar,
- g) Freno ve vinçlerle taşıma yapılırken çalışanların yürüyerek iniş çıkışı ile ilgili gerekli güvenlik tedbirleri,
ğ) Her kafeste veya kafesin her katında taşınabilecek çalışan sayısı ile kafesler ve halatlarla ilgili güvenlik tedbirleri,
gibi hususlar yer alır.
Emniyet Topuğu Nedir?
Madencilik çalışmaları nedeniyle kazı sonucu yeraltı veya yerüstünde oluşacak tüm tehlike ve hasarları önlemek ve yapılan yeri emniyetli bir şekilde tutmak veya üretim yerine ramble malzemesinin akmasına mani olmak veya tahkimata yardımcı olmak gayesiyle tavanda veya yanlarda bırakılan cevher veya kömür blokları.
6. ve son bölümde görüşmek üzere…
Yazının tüm hakları www.nedenisguvenligi.com‘a ve yazara aittir. Telif hakları kanunu gereğince kopyalanamaz ve/veya farklı bir yerde kullanılamaz. Ancak alıntı yapıldığında link ve adres verilmek zorundadır.
1Yorum