Kişisel Koruyucu Donanım ürünleri hakkında doğru bilinen yanlışlar

Kişisel Koruyucu Donanım ürünleri kullanılmasına rağmen bir çok iş kazalarının ve ciddi yaralanmaların yaşandığını görüyoruz. Yaptığımız araştırmalar sonucunda da aşağıdaki 3 kriterin genel olarak çok sık yaşandığını biliyoruz. Bunlar;

1. Kullanılan ya da satın alınan Kişisel Koruyucu Donanımların koruma kapasitesi aşılmış olabiliyor.
2. Yanlış malzeme seçimi yapılmış olabiliyor.
3. Koruyucular kullanıcı tarafından hatalı kullanılmış olabiliyor.

Kişisel Koruyucu Donanım ürünleri

Bununla birlikte çoğu iş ve çalışma alanında farklılıklar bulunsa da çalışanlar için her zaman güvenlik önlemlerinin alınması hayati önem taşıyor. Söz konusu iş sağlığı ve güvenliği olunca da alınabilecek önlemlerin başında kişisel koruyucu donanımlarının geldiğini aktaran Ülke Endüstriyel Kurumsal Çözümler Direktörü Murat Şengül, KKD ürünlerine yönelik doğru bilinen yanlışlara dikkat çekiyor.

Bir depoda, ofiste, şantiyede ya da yerden metrelerce yüksekte çalışıldığı fark etmeksizin tüm iş alanlarının güvenlik riski taşıdığı bir gerçek. Bu risklere karşı hem çalışanların bilinçlenmesi hem de iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ciddi önem arz ediyor. Çalışan hayatının güvenli olması adına operasyonlarda kullanılması gereken kişisel koruyucu donanımların önemi çok büyük.

Kişisel Koruyucu Donanımların (KKD) etkin kullanımı için gerçek ihtiyaçların belirlenmesi, bu ihtiyaca uygun kişisel koruyucuların doğru seçimi, kullanıcıların onayının alınması, etkin kullanım için eğitim verilmesi ve denetim gibi bir dizi işlemi gerektiren önemli bir konudur.

Çalışanların kullanacağı kişisel koruyucu donanım ürünleri ile ilgili doğru bilinen yanlışlardan dolayı çalışanların iş sağlığı ve güvenliği yeterli düzeyde sağlanamıyor. Bir iş yerindeki çalışanların daha sağlıklı biçimde çalışmalarına devam etmesi, iş faaliyetlerini en etkili biçimde yönetmesi ve neticesinde güvenli bir ortamın oluşturulması için kurumların iş sağlığı ve güvenliğinde son derece önem taşıyan KKD’ler ile ilgili doğru adımlar atması gerekir.

Kişisel Koruyucu Donanım ürünleri hakkında doğru bilinen yanlışlar

1. Küçük ya da basit işler, kişisel koruyucu donanımı gerektirmez.

Bir iş ne kadar zor, büyük veya kolay ya da küçük olursa olsun, iş yerinde öncelikli olarak riskler minimize edilmeli. Risklerin sıfırlanmasının mümkün olmadığı durumlar göz önünde bulundurulduğunda ise kişisel koruyucu donanımlar ön plana çıkıyor. Küçük işlerin KKD gerektirmediği, çok tehlikeli bir yanılgıdır. Bir iş sadece birkaç dakika sürecek olsa bile işin barındırdığı riskin meydana gelmesi ve potansiyel olarak ciddi bir kazaya neden olması an meselesidir. Bir iş ne kadar küçük görünse de iş yerinde yapılacak herhangi bir görev için o sürece uygun ekipmanları giymek çok önemlidir.

2. Kişisel koruyucuların temizlenmesi ve saklanması önemli değil.

Her kullanımdan sonra, uzun vadede etkinliğini ve koruyuculuğunu sağlamak için tüm KKD’ler üreticiler tarafından tarif edilen şekilde temizlenmeli ve güvenli bir şekilde ortamdan izole edilmelidir. KKD’yi uzun süre açıkta bırakmaktan kaçınmak önemlidir, çünkü ilgili ekipman ortamdaki etkilerden maruz kalmaya devam eder ve çalışanı, yaralanma veya tehlikeler için risk altında bırakabilir. Herhangi bir KKD’nin yanlış kullanılarak yıpranması durumunda da ekipman derhal değiştirilmelidir.

3. Koruyucu üründeki küçük defolar çalışana zarar vermez.

Kişisel koruyucu donanımında yer alan hiçbir kusur göz ardı edilmemeli, çalışana zarar verebileceği unutulmamalı. Isı, duman veya kimyasalların koruyucu üründeki herhangi bir kusurdan dolayı çalışana zarar vermesinin önüne geçmek için bu ürünler hiç kullanılmamalı.

4. Yedek koruyucu ürünlerin bakımı yapılmasa da olur.

Çalışanlar için her zaman yedek KKD ürünlerinin bulunması önemlidir, çünkü ana koruyucu ürün setinin ne zaman hasar göreceği bilinmez. Böyle durumlarda yedekte bulundurulan ürünün durumu, bakımı ve onarımı hep kontrol edilmelidir.

5. Ne kadar KKD giyinilirse o kadar daha güvenli olunur.

Birçok çalışanın düşündüğünün aksine aşırı koruma ve yetersiz koruma eşit derecede tehlikeli olabilir. Örnek olarak çok fazla katmandan oluşan aşırı koruma, ısı stresine yol açabilir veya çalışanı aşırı hantal hale getirebilirken, yetersiz koruma da zararlı maruziyete veya tehlikeli maddelerle cilt temasına neden olabilir. İş yeri tehlikelerine karşı doğru koruma düzeyini belirlemek için doğru KKD tercihi yapılması gerektiği unutulmamalı.

Unutulumamalıdır ki; Kişisel koruyucu donanımlar, tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi önler veya en aza indirir. KKD’ler zarar verici etkenlere maruz kalma olasılığını azaltmak veya en aza indirmek için kullanılır.

Kişisel Koruyucu Donanım Ürünlerini Nasıl Seçmeliyiz?

İşyerlerinde kişisel koruyucu donanımların seçimine ve satın alınmasına karar verilirken etkili olan en önemli unsur,  standartlara uygun olup olmadığının bilinmesidir. Yaşamımız içinde her geçen gün daha fazla yer almaya başlayan standartlar, tüm dünya ülkelerinin üzerinde büyük bir titizlikle durduğu vazgeçilmez bir konuma getirilmiştir.

Standartlarla ilgili çalışmalar, “EUROPEAN NORM – EN” adı altında ürünlerin taşıdıkları özelliklere göre nasıl üretilmeleri ve nasıl test edilmelerini açıklayan belgeler olarak yayımlanmaktadır; ana amaç ise kaliteli, hatasız mal üretimini sağlamaktır.

Ürünlerin kendi gurubundaki standartlara uygun olup olmadığı ise yetkili ve akredite edilmiş laboratuvarlara sahip kuruluşlar aracılığı ile test edilmekte ve standartlara uygunluğu belgelendirilmektedir.

Ülkemizde Türk Standartları Enstitüsü tarafından 89/686/EEC ve 93/68 EEC Direktifleri çerçevesinde kabul edilen standartlar, dilimize çevrilerek ve ilgili kuruluşların görüşleri alınarak hayata geçirilmektedir. TS–EN olarak yayımlanan standartlar, özellikle çalışanların sağlığı ve güvenliği için büyük önem taşımaktadır.

Kişisel Koruyucu Donanımlarda TSEN kodları ve CE uygulamasına yönelik yönetmelikler yayımlanmıştır;
bu yönetmelikler ve söz konusu direktiflere göre KKD’ler, üç gurup içinde incelenmektedir. Bu kategorizasyonda KKD’lerin hangi riske karşı koruma sağladığı önem taşımaktadır. Çünkü KKD’ler, koruma sağladığı riskin özelliğine göre kategorize edilirler. Kategorizasyon, CE işaretlemesi yapılırken doğru uygunluk değerlendirme yönteminin seçiminde önemli bir kriterdir.

KKD Kategorileri

Kategori 0: KKD Yönetmeliği kapsamına girmeyen KKD’lerdir.

Kategori 1 (Minör Riskler): Kullanıcının kendisinin değerlendirebileceği kabul edilen, tedrici olarak ortaya çıkan ve zamanında fark edilebilir derecede düşük düzeydeki risklere karşı koruma sağlayan basit yapıdaki KKD’lerdir.

Kategori 2 (Orta Riskler): Kategori 1 ve kategori 3’ün dışında kalan tüm KKD’ler, kategori 2 olarak sınıflandırılır; özellikle yaralanmalarda onaylanmış kurumların bunları sertifikalandırmasına ihtiyaç duyulur.

Kategori 3: Ani olarak ortaya çıkan tehlikeler karşısında kullanıcının zamanında fark edemeyeceği düşüncesinden hareketle, tasarımcı tarafından üretilen, hayati tehlike oluşturan, sağlığa ciddi şekilde, geriye dönüşü olmayan derecede zarar veren risklere karşı koruma sağlayan karmaşık yapıdaki kişisel koruyucu donanımlardır.

Geri dönüşü olmayan (toksik ya da yüksek yoğunluklu kimyasal içeren) riskler sertifikalandırılmalı ve bu sertifikalarda onaylanmış kurumun kimlik numarası yer almalıdır.

Kategori 3 içinde sayılan kişisel koruyucular, çalışanları ortam riskleri ve tehlikelerine, iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı korumak üzere çalışanlara işveren tarafından verilmesi zorunlu olan malzemelerdir.

Kişisel koruyucu Donanımların seçimi yanlış yapılırsa veya amaca uygun olarak kullanılmazlarsa eğer koruyucu özellikten söz edilemez. KKD’ler kullanıldığı halde, pek çok iş kazasının sonucunda, yine de yaralanmaların olduğu görülmektedir. Öyleyse, burada şu soruyu sorabiliriz: Kişisel koruyuculara rağmen neden yaralanma oluyor? Bu sorunun yanıtı çok basittir; ya koruyucunun koruma kapasitesi aşılmış, ya yanlış malzeme seçimi yapılmış ya da kullanıcı tarafından koruyucu ekipman hatalı kullanılmış olabilir. Kişisel koruyucu donanımlar, tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi önler veya en aza indirir. KKD’ler zarar verici etkenlere maruz kalma olasılığını azaltmak veya en aza indirmek için kullanılır.

KKD’lerin koruma gücünün de bir sınırı vardır. Yanlış seçilen KKD’ler iş kazlarına, meslek hastalıklarına ve ekonomik kayıplara da neden olabilir.