İş Ayakkabıları, Kişisel Koruyucu Donanımlar arasında belki de en önemli kısmı oluşturmaktadır.
İş Ayakkabıları Nasıl Seçilir?
İçindekiler
- 1 İş Ayakkabıları Nasıl Seçilir?
- 1.1 Koruma Seviyeleri
- 1.2 İş Ayakkabıları İçin EN Standartları
- 1.3 İş Ayakkabılarında Koruma Tablosu
- 1.4 İş Ayakkabıları Güvenlik Kategorileri
- 1.4.1 EN-ISO 20345:2011 (200 J burun korumalı emniyet ayakkabıları)
- 1.4.2 EN-ISO 20346:2011 (100 J burun korumalı koruyucu ayakkabılar)
- 1.4.3 EN-ISO 20347:2012 (Koruyucu burunsuz iş ayakkabıları)
- 1.4.4 EN ISO 17249 Zincir Testere Direnci Standardı
- 1.4.5 EN 15090 Standardı
- 1.4.6 EN 50321 Standardı
- 1.4.7 EN 61340-4-3 Standardı
- 1.4.8 EN ISO 11611
- 1.4.9 EN 12568
- 1.4.10 EN 13287
- 1.5 İş Ayakkabılarında Sağlık
Her yıl yaklaşık binlerce çalışan ayaklarından yaralanmaktadır. Bu kazaların büyük bir kısmı iş ayakkabısı/botu giyilmemesinden veya kullanılan ayakkabı/botun sağlam, işe uygun olmamasından kaynaklanmaktadır.
Yaptığımız araştırmalarda, yerli üretim iş ayakkabılarının ithal ürünlerle başa baş, hatta bazı ürünlerde çok daha kaliteli olduğunu görüyoruz. Özellikle S1, S2 ve S3 koruma gruplarında ithal ürünlerden ziyade yerli ürünlerin kullanılmasını tavsiye ederiz. NİG ekibi olarak tavsiyemiz, YERLİ ÜRETİM ürünlerin alınması yönünde olacaktır.
Koruma Seviyeleri
Seçimi kolaylaştırmak için iş güvenliği ayakkabıları normalde o ürün için temel güvenlik standartlarını tanımlayan basit iki veya üç harfli bir kod taşır. Örnek verecek olursak 200 Jule kadar ayak parmağı koruyan ayakkabı burunu için bir S ile başlar, 100 Jule için ise P harfi kullanılarak işaretlenir. Bunun gibi ilave nitelikler, başka kodlar veya piktogramlar kullanılarak belirtilebilir. Temel standartların bir özeti aşağıda gösterilmiştir.
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’ nun ; iş kazalarından dolayı olan yaralanmaların vücudun etkilenen bölümlerine göre dağılımı ile ilgili derlediği istatistiksel sonuca bakıldığında; ayak %34’ le başta gelmektedir.
İş Ayakkabıları İçin EN Standartları
- EN ISO 20345 Bu standard, emniyet ayak giyecekleri için temel ve ilave (isteğe bağlı) özellikleri kapsar.
- EN ISO 20346 Bu standard, koruyucu ayak giyecekleri için temel ve ilave (isteğe bağlı) özellikleri kapsar.
- EN ISO 20347 Bu standard, iş ayak giyecekleri için temel ve ilave (isteğe bağlı) özellikleri kapsar.
- EN ISO 17249 Zincirli testereyle kesmeye dirençli güvenlik ayakkabıları
- EN 15090 Bu standard, genel amaç kurtarma, yangından kurtarma ve tehlikeli maddelerle ilgili acil durumlar için itfaiyeciler tarafından kullanılmak üzere üç tip ayak giyeceğinin performansı ile ilgili asgari kuralları ve deney metotlarını kapsar.
- EN 50321 Bu Standard 1000 V a.a.yı geçmeyen tesislerde enerji altında veya enerjili bölümlere yakın çalışmada kullanılan elektriksel olarak yalıtkan ayak giyeceklerini kapsar.
- EN 61340 Ayakkabılar için elektrik direncini ölçen test yöntemidir. Bu standart elektrik direnci ölçüm teknikleri geçerli olmasına rağmen yalıtımlı ayakkabılar bu standart kapsamına dahil değildir.
- EN ISO 11611 Kaynak ve ilgili işlemlerde kullanılan koruyucu giyecekler.
- EN 12568 Bu standard, PPE (örneğin EN ISO 20345, EN ISO 20346 ve EN ISO 20347 ile tarif edildiği gibi) ayakkabı bileşenleri olarak işlevini yerine getirmesi için amaçlanan ayakkabı burnu ve mekanik nüfuz etmeye dirençli takviyeler için özellikleri ve deney metotlarını kapsar.
- EN 13287 Bu standard, ayakkabılar kayma direnci için deney metodlarını kapsar.
CE işareti bulunulan ayakkabı, kişisel koruyucu direktifine dayanan EN ISO 20344 standardındaki zorunlu testlerden geçmiş, performansı yüksek kalitede malzemelerden yapılmış demektir.
İş Ayakkabılarında Koruma Tablosu
Kısaltma | Açıklama | Ortalama Değer |
WRU | Suya dayanıklı saya | 60 dakika sonunda su absorbsiyonu < %30 |
WR | Suya dayanıklı ayakkabı | İlk 15 dk. su penetrasyonu yok, 100 fleks’den sonra su penetrasyonu maks. 3 cm² |
P | Batma ve delinmeye dayanıklı ara taban | > 1100 N |
CI | Soğuğa karşı termal ısı yalıtımı | Sıcaklık azalması < 10°C |
HI | Sıcağa karşı termal ısı yalıtımı | Sıcaklık artışı < 22°C |
HRO | Tabanın sıcağa karşı dayanımı | 300 C temasta 60 sn. sonunda erime yok |
A | Antistatik ayakkabı | Elektrik direnci 100 Kohm – 1000 Mohm aralığında |
E | Topuğun enerji absorbsiyonu | > 20 J |
AN | Ayak bileği koruma | > 20 kN |
M | Metatarsal koruma | Darbe sonrası yükseklik > 40 mm |
CR | Kesilmeye karşı dayanım | > 2.5 |
FO | Hidrokarbonlara karşı dayanıklı taban | Hacim artışı < %12 |
İş Ayakkabıları Güvenlik Kategorileri
EN-ISO 20345:2011 (200 J burun korumalı emniyet ayakkabıları)
Kısaltma | Açıklama | Değerlendirme |
SB | Temel Emniyet | 200 jule kadar parmak koruması, Yağ dayanıklı dış yüzey. |
S1 | A+SB+E | As ve SB ye ek olarak anti statik özellik ve tam enerji emici taban yüzeyi. |
S1P | A+SB+E+P | As ve S1 ye ek olarak delinme dirençli orta taban. |
S2 | A+SB+E+WRU | As ve S1 ye ek olarak suya karşı dirençli ve su geçirmez özellik. |
S3 | A+SB+E+WRU+P | As ve S2 ye ek olarak delinmeye karşı güçlendirilmiş orta taban |
S4 | A+SB+E+P+WR (Tamamı polimerik ) | 200 jule Parmak Koruması. Kauçuk veya polimer malzemeden üretilmiş (su geçirmez). Anti-Statik özellikler, Enerji Emici topuk alanı. |
S5 | A+SB+E+P+WR (Tamamı polimerik ) | As ve S4 ye ek olarak delinmeye karşı güçlendirilmiş orta taban |
EN-ISO 20346:2011 (100 J burun korumalı koruyucu ayakkabılar)
Kısaltma | Açıklama | Değerlendirme |
PB | SB | 100 Joule Koruyucu burun + basınc dayanımı + 1000 Newton |
P1 | A+SB+E | PB + Kapalı arkasım topuk + antistatik + enerji emici topuk |
P1P | A+SB+E+P | PB + Kapalı arkasım topuk + antistatik + enerji emici topuk |
P2 | A+SB+E+WRU | P1 + Saya kısmı su sızdırmaz ve emmez |
P3 | A+SB+E+WRU+P | P2 + delinmeye dayanıklılık |
EN-ISO 20347:2012 (Koruyucu burunsuz iş ayakkabıları)
Kısaltma | Açıklama | Değerlendirme |
0B | Yırtılmaya,aşınmaya,hidrokarbonlara,kaymaya dirençli, birleşik katmanlı;krom VI hariç,su buharı geçirgenlik ve ergonomik özellikli | |
01 | A+E | OB+Topuk kısmında enerji emme+Antistatik+Kapalı arka kısım (topuk) |
02 | A+E+WRU | O1+Saya kısmı su sızdırmaz ve emmez |
03 | A+E+WRU+P | O2+Delinmeye dayanıklılık+Girintili çıkıntılı dış taban (tırtıklı) |
EN ISO 17249 Zincir Testere Direnci Standardı
Zincir testere ile kesilmeye dirençli koruyucu ayakkabılar (Orman,ağaç kesimi,vb.)
Sınıf 1: Zincir Hızı 20m/s
Sınıf 2: Zincir Hızı 24m/s
Sınıf 3: Zincir Hızı 28m/s
EN 15090 Standardı
İtfaiyecilere Özel Standart
Sınıf 1: Kauçuk ve polimer ayakkabılar haricinde deri ve diğer metaryallerden yapılan ayakkabılar.
Sınıf 2: Kauçuk ve polimer ayakkabılar.
EN 50321 Standardı
Alçak gerelim tesislerinde çalışmak için elektriksel yalıtımlı ayak giyecekleri.
Bu standart 1000 Vac ’yı geçmeyen tesislerde enerji altında veya enerjili bölümlere yakın çalışmada kullanılan elektriksel olarak yalıtkan ayak giyeceklerini kapsar.
EN 61340-4-3 Standardı
Ayakkabılar için elektrik direncini ölçen test yöntemidir.
Bu standart elektrik direnci ölçüm teknikleri geçerli olmasına rağmen yalıtımlı ayakkabılar bu standart kapsamına dahil değildir.
EN ISO 11611
Kaynak ve ilgili işlemlerde kullanılan koruyucu giyecekler.
Bu standard, baş (başlıklar) ve ayaklar (tozluklar) dâhil, kullanıcının vücudunu korumak ve mukayese edilebilir tehlikelere sahip kaynak ile ilgili işlemler süresince giyilmek üzere tasarlanmış başlıklar, önlükler, kollar ve tozluklar dâhil koruyucu giyecekler için asgari temel güvenlik kurallarını ve deney yöntemlerini kapsar. Giyen kişinin kafasının ve ayaklarının korunması bakımından, bu standard sadece başlıklar ve tozluklar için geçerlidir. Ellerin korunmasına yönelik kuralları kapsamaz.
EN 12568
Ayak ve bacak koruyucuları.
Bu standard, KKD (örneğin EN ISO 20345, EN ISO 20346 ve EN ISO 20347 ile tarif edildiği gibi) ayakkabı bileşenleri olarak işlevini yerine getirmesi için amaçlanan ayakkabı burnu ve mekanik nüfuz etmeye dirençli takviyeler için özellikleri ve deney metotlarını kapsar.
EN 13287
Kayma direnci SRC iş güvenliği ayakkabılarında kayma standartlarına uygun olarak yapılan testlerde değerlerini karşılayan ürünler üzerinde SRC logosu ile işaretlenmiştir.
İş Ayakkabılarında Sağlık
- İş ayakkabısı kullanımında en sık rastlanan sorun mantar enfeksiyonlarıdır. Ancak bu sorun çoğunlukla hijyen kurallarının bilinmemesi ve/veya uyulmamasından kaynaklanmaktadır. Bunun dışında çalışanların iş ayakkabısı giymekten kaçınmasında en önemli sebeplerden biri de ağırlığıdır. Bu sebeple iş ayakkabısı seçiminde ağır olmamasına (en fazla 1 kg/çift) dikkat edilmelidir.
- İş ayakkabıları normal ayakkabıda olduğu gibi kişisel bir üründür. Temiz ve kuru çorapla giyilmesi tavsiye edilir.
- Ayakkabı ve çoraplar tekrar kullanılmadan önce mutlaka kurutulmalıdır. Güvenlik ayakkabıları uzun süre giyildikleri için ayağımızı desteklemeli taban ve astarı ayağımızın konforunu sağlamalıdır.
- İş ayakkabıları kullanırken gerek tabanına gerekse üst deriye bulaşan kirler ve diğer bulaşmış maddeler (yağ, kimyasal madde vb.) nemli bir bezle silinerek düzenli olarak temiz bulundurulmalıdır.
- Ayakkabıların temizlenmesinde keskin aletler kullanılmamalıdır.
- Ayakkabıların üstü kuruduğunda ve / veya belli aralıklarla uygun ayakkabı boya ve cilasıyla boyanmalıdır.
- Herhangi bir nedenle ayakkabı çok ıslandığı zaman açık, serin ve iyi havalanan yerde kendiliğinden kurumaya bırakılmalıdır. Herhangi bir ısı kaynağından yararlanarak kurutulmaya çalışılmamalıdır.
2Yorumlar