İş Güvenliği Uzmanı & İşyeri Hekimi

İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi ile ilgili tüm bilinmesi gerekenleri listeledik. İş  güvenliği uzmanı, iş yerinin süre gelen günlük koşullarında mesleki risklerin araştırılması, kişisel hata ve kazaların azaltılması, çalışan kişinin sağlık, güvenlik ve mutluluğunun korunması, iş veriminin artırılması gibi temel teşkil eden iş sağlığı ve güvenliği prensiplerinin yerine getirilmesi için çabalarlar.

Yine iş güvenlik uzmanları var olan çalışma koşullarını düzenlemek adına mevzuatların ve iş sağlığı / güvenliği hareketinin bilincinde olarak iş yerinde gereken uyumun sağlanması ve daha çok insanın rahat etmesi için çalışmaktadırlar.

İş Güvenliği Uzmanı

İş güvenliği uzmanı, konusunda eğitimli, iş sağlığı ve güvenliğini çalıştıkları kurumlarda sağlamak için gayret eden ve gerekli sınavlardan geçtikten sonra ilgili görevlere atanmış mimar, mühendis ve teknik elemanlardan oluşmaktadır. İş sağlığı ve güvenliği bölümü mezunları ve  mühendislerin uzman olabilmeleri için ayrı bir ön koşul aranmamaktadır. Ayrıca üniversitelerin fizik ve kimya bölümlerinden lisans düzeyinde mezun olanlar ile teknik öğretmenler de iş güvenliği uzmanı olabilirler. İş güvenliği uzmanı olmak isteyen mesleki yeterlilikteki kişiler “C sınıfı iş güvenliği uzmanı” olarak başlamak zorundadırlar

İş Güvenliği Uzmanlık Belgeleri Nasıl Alınır?

(A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi

Bu belgeye sahip olanlar; bütün tehlike sınıflarında yer alan iş yerlerinde çalışabilirler. İki şekilde A sınıfı iş güvenliği uzmanlık belgesine sahip olunabilir.

Mühendis, mimar veya teknik elemanlardan her kim, B sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesiyle, en az dört yıl aktif olarak görev yaptığını iş güvenliği uzmanlığı sözleşmesi ile belgeleyebilirse ve A sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak A sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olabilirse bu belgeye sahip olabilir.

Aşağıdaki koşullara uygun durumda bulunanlar için A sınıfı iş güvenliği uzmanlığı alabilmek adına yapılacak sınavda başarılı olanlara bakanlıkça verilir.

İş sağlığı ve güvenliği alanında en az beş yıl teftiş yapmış mühendis, mimar veya teknik eleman olan iş müfettişler,

En az beş yıl uzman olarak çalışmış bakanlık iş sağlığı ve güvenliği uzmanları,

İş sağlığı ve güvenliği veya iş güvenliği doktorası yapmış olan mühendis, mimar veya teknik elemanlar,

Genel Müdürlük ve bağlı birimlerinde mühendis, mimar veya teknik eleman olarak en az on yıl görev yapmış olanlar.

(B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi

Bu belgeye sahip olanlar tehlikeli veya az tehlikeli sınıflarda yer alan iş yerlerinde çalışabilirler. İki şekilde B sınıfı iş güvenliği uzmanlık belgesine sahip olunabilir.

Mühendis, mimar veya teknik elemanlardan her kim, C sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesiyle en az üç yıl fiilen görev yaptığını iş güvenliği uzmanlığı sözleşmesi ile belgeleyebilirse ve B sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak B sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında olabilirse bu belgeye sahip olabilir.

B sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olan, iş sağlığı ve güvenliği veya iş güvenliği yüksek lisansı yapmış olan mühendis, mimar veya teknik elemanlara B sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi verilir.

İş Güvenliği Uzmanlarının tehlike sınıfına göre belgeleri

İş güvenliği uzmanlarının görev alabilmeleri için; çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (A) sınıfı, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde en az (B) sınıfı, az tehlikeli sınıfta yer alan işyerle­rinde ise en az (C) sınıfı iş güvenliği uzınanlığı belgesine sahip ol­maları şartı aranır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, iş güven­liği uzmanlarının ve işyeri hekimlerinin görevlendirilmesi konusun­da sektörel alanda özel düzenleme yapabilme yetkisine sahiptir. Sektörel düzenleme çerçevesinde maden ve yapı ile diğer sektörlerde öncelikli olarak hangi mesleki unvana sahip iş güvenliği uzmanları­nın görev yapacağının ve bunların yanında görev yapacak diğer mes­leklere sahip iş güvenliği uzmanlarının belirlenmesine dair usul ve esaslar, Bakanlıkça belirlenir.

(B)sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip uzmanların durumu

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu‘nun geçici 4 üncü maddesi ile İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumlu­luk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmeliğin geçici 2 nci maddesine gö­re, (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olanlardan; başvurdukları tarihte adlarına 1800 gün prim ödenenler, (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belge sınavına girmeye hak kazanırlar.

Bununla birlikte (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olanlar 12/7/2013 tarihten itibaren bir yıl içinde düzenlenecek sınav­lara iki defaya mahsus girme hakkı kazanırlar. Yapılacak sınavda başarılı olamadıkları takdirde sahip oldukları belge ile çalışmaya de­vam ederler. Başvuruda istenecek belgeler Çalışma ve Sosyal Gü­venlik Bakanlığınca ilan edilir.

(C)sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip uzmanların durumu

6331 sayılı Iş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu‘nun geçici 4 üncü maddesi ile İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumlu­luk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmeliğin geçici 2 nci maddesine gö­re, (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olanlardan;

• Başvurdukları tarihte adlarına 1500 gün prim ödenenler, (B) sı­nıfı iş güvenliği uzmanlığı belge sınavına,
• Başvurdukları tarihte adlarına 3000 gün prim ödenenler, (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belge sınavına, girmeye hak kazanırlar

(C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olanlar 12/7/2013 tarihten itibaren bir yıl içinde düzenlenecek sınavlara iki defa­ya mahsus girme hakkı kazanırlar. Yapılacak sınavda başarılı olamadıkla­rı takdirde sahip oldukları belge ile çalışmaya devam ederler. Başvuruda istenecek belgeler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca ilan edilir

İş güvenliği uzmanlarının görevleri

İş güvenliği uzmanları, rehberlikle ilgili aşağıda be­lirtilen görevleri yerine getirmekle yükümlüdür;

• İşyerinde yapılan çalışmalar ve yapılacak değişikliklerle ilgili olarak tasarım, makine ve diğer teçhizatın durumu, bakımı, se­çimi ve kullanılan maddeler de dahil olmak üzere işin planlanması, organizasyonu ve uygulanması, kişisel koruyucu donanımların seçimi, temini, kullanımı, bakımı, muhafazası ve test edilmesi konularının, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına ve ge­nel iş güvenliği kurallarına uygun olarak sürdürülmesini sağla­mak için işverene önerilerde bulunmak
• İş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirleri işverene yazılı olarak bildirmek.
• İş yerinde meydana gelen iş kazası ve meslek hastalıklarının nedenlerinin araştırılması ve tekrarlanmaması için alınacak önlem­ler konusunda çalışmalar yaparak işverene önerilerde bulunmak
• İşyerinde meydana gelen ancak ölüm ya da yaralanmaya neden olmayan, ancak çalışana, ekipmana veya işyerine zarar verme potansi­yeli olan olayların nedenlerinin araştırılması konusunda çalışma yapmak ve işverene önerilerde bulunmak
• İşverenlerin iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapılmasıyla ilgili çalışmalara ve uygulanmasına katılmak, risk değerlendirmesi sonucunda alınması gereken sağlık ve güvenlik önlemleri konusunda işverene önerilerde bu­lunmak ve takibini yapmak
• Çalışma ortamının gözetiminin yapılması, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı gereği yapılması gereken periyodik bakım, kontrol ve ölçümleri planlamak ve uygulamalarını kontrol etmek
• İşyerinde kaza, yangın veya patlamaların önlenmesi için yapılan çalışmalara katılmak, bu konuda işverene önerilerde bulunmak, uygulamaları takip etmek; doğal afet, kaza, yangın veya patlama gibi durumlar için acil durum planlarının hazırlanması çalışma­larına katılmak, bu konuyla ilgili periyodik eğitimlerin ve tatbi­katların yapılmasını ve acil durum planı doğrultusunda hareket edilmesini izlemek ve kontrol etmek
• Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin ilgili mevzuata uygun olarak planlanması konusunda çalışma yaparak işverenin onayına sunmak ve uygulamalarını yapmak veya kontrol etmek
• Çalışma ortamıyla ilgili iş sağlığı ve güvenliği çalışmaları ve ça­lışma ortamı gözetim sonuçlarının kaydedildiği yıllık değerlen­dirme raporunu işyeri hekimi ile işbirliği halinde EK-2‘deki örneğine uygun olarak hazırlamak
• Çalışanlara yönelik bilgilendirme faaliyetlerini düzenleyerek iş­verenin onayına sunmak ve uygulamasını kontrol etmek
• Gerekli yerlerde kullanılmak amacıyla iş sağlığı ve güvenliği ta­limatları ile çalışma izin prosedürlerini hazırlayarak işverenin onayına sunmak ve uygulamasını kontrol etmek
• Bakanlıkça belirlenecek iş sağlığı ve güvenliğini ilgilendiren konularla ilgili bilgileri, İSG KATİP’e bildirmek
• İşyeri hekimiyle birlikte iş kazaları ve meslek hastalıklarıyla il­gili değerlendirme yapmak, tehlikeli olayın tekrarlanmaması için inceleme ve araştırma yaparak gerekli önleyici faaliyet planlarını hazırlamak ve uygulamaların takibini yapmak
• Bir sonraki yılda gerçekleştirilecek iş sağlığı ve güvenliğiyle il­gili faaliyetlerin yer aldığı yıllık çalışma planını işyeri hekimiyle birlikte hazırlamak
• Bulunması halinde üyesi olduğu iş sağlığı ve güvenliği kuruluy­la işbirliği içinde çalışmak
• Çalışan temsilcisi ve destek elemanlarının çalışmalarına destek sağlamak ve bu kişilerle işbirliği yapmak

İş güvenliği uzmanlarının yetkileri

• İşyerinde belirlediği hayati tehlikenin ciddi ve önlenemez olması ve bu hususun acil müdahale gerektirmesi halinde işin durdu­rulması için işverene başvurmak
• Görevi gereği işyerinin bütün bölümlerinde iş sağlığı ve güven­liği konusunda inceleme ve araştırma yapmak, gerekli bilgi ve belgelere ulaşmak ve çalışanlarla görüşmek.
• Görevinin gerektirdiği konularda işverenin bilgisi dahilinde ilgi­li kurum ve kuruluşlarla işyerinin iç düzenlemelerine uygun ola­rak işbirliği yapmak.

İş güvenliği uzmanlarının Yükümlülükleri

• İş güvenliği uzmanları, Yö­netmelikte belirtilen görevlerini yaparken, işin normal akışını mümkün olduğu kadar aksatmamak ve verimli bir çalışma ortamının sağlanmasına katkıda bulunmak, işverenin ve işyerinin meslek sırları, ekonomik ve tica­ri durumları ile ilgili bilgileri gizli tutmakla yükümlüdürler.
• İş güvenliği uzmanları, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yü­rütülmesindeki ihmallerinden dolayı, hizmet sundukları işverene karşı sorumludur.
• İş güvenliği uzmanı, işverene yazılı olarak bildirilen iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirlerden acil durdurma gerektiren haller ile yangın, patlama, göçme, kimyasal sızıntı gibi ha­yati tehlike arz edenleri, belirlenecek makul bir süre içinde işveren tarafından yerine getirilmemesi halinde, işyerinin bağlı bulunduğu çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne yazılı olarak bildirmekle yü­kümlüdürler.
• İş güvenliği uzmanı, görevlendirildiği işyerinde yapılan çalışmalara ilişkin tespit ve tavsiyeleri ile 9 uncu maddede belirtilen husus­lara ait faaliyetlerini, işyeri hekimi ile birlikte yapılan çalışmaları ve gerekli gördüğü diğer hususları onaylı deftere yazar.

İş güvenliği uzmanlarının çalışma süreleri,

İş güvenliği uzmanları,  Yö­netmelikte belirtilen görevlerini yerine getirmek için aşağıda belirtilen sürelerde görev yaparlar;

• Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 10 dakika.
• Tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 20 da­kika.
• Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 40 dakika.

Az tehlikeli sınıfta yer alan 1000 ve daha fazla çalışanı olan iş­yerlerinde her çalışan için tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir. Çalışan sayısının 1000 sayısının tam katla­rından fazla olması durumunda geriye kalan çalışan sayısı göz önün­de bulundurularak birinci fıkrada belirtilen kriterlere uygun yeteri kadar iş güvenliği uzmanı ek olarak görevlendirilir.

Tehlikeli sınıfta yer alan 500 ve daha fazla çalışanı olan işyerle­rinde her 500 çalışan için tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir. Çalışan sayısının 500 sayısının tam katların­dan fazla olması durumunda geriye kalan çalışan sayısı göz önünde bulundurularak birinci fıkrada belirtilen kriterlere uygun yeteri kadar iş güvenliği uzmanı ek olarak görevlendirilir

Çok tehlikeli sınıfta yer alan 250 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 250 çalışan için tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir. Çalışan sayısının 250 sayısı­nın tam katlarından fazla olması durumunda geriye kalan çalışan sayısı göz önünde bulundurularak birinci fıkrada belirtilen kri­terlere uygun yeteri kadar iş güvenliği uzmanı ek olarak görevlendirilir.

İş güvenliği uzmanları sözleşmede belirtilen süre kadar işyerinde hizmet sunar. Birden fazla işyeri ile kısmi süreli iş sözleşmesi yapıl­dığı takdirde bu işyerleri arasında yolda geçen süreler haftalık kanuni çalışma süresinden sayılmaz.

İş güvenliği uzmanları tam gün çalıştığı işyeri dışında fazla çalışmaFazla mesai; 4857 sayılı İş Kanununa göre, haftalık 45 saati aşan çalışmaları ifade etmektedir. Denkleştirme esasının uygulandığı haller... yapamaz.

Farklı pozisyonda çalışan iş güvenliği uzmanlarının ikinci görev yapma durumu

İş güvenliği uzmanı olarak görevlendirilecek kişinin iş sözleşmesinde bu görevi de ilave olarak yerine getireceğine dair bir hüküm bulunmaması halinde, çalışanın bu görevi kabul etme zorunluluğu yoktur. Ancak iş güvenliği uzmanı niteliği taşıyan kişi, ilk işe girişte bu niteliğini belgeleyen diploma veya sertifikalarını ibraz et­miş ise, işveren ikinci bir görev verebiliyor.

İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik kapsamında, hizmet sunan kuruluş­lar ile işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesindeki ihmallerinden dolayı, hizmet sun­dukları işverene karşı sorumludur

İş Güvenliği Uzmanlarının aynı işyerinin farklı bölgedeki işyerinde çalışma durumu

İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelikte “İş güvenliği uzmanları söz­leşmede belirtilen süre kadar işyerinde hizmet sunar. Birden fazla iş­yeri ile kısmi süreli iş sözleşmesi yapıldığı takdirde bu işyerleri ara­sında yolda geçen süreler haftalık kanuni çalışma süresinden düşü­lür” denilmektedir. Bir işveren ile iş sözleşmesi imzalayan iş güven­liği uzmanın şayet iş sözleşmesinde aynı işverene ait diğer illerdeki işyerlerin de iş güvenliği uzmanlığı yapması için anlaşması varsa, işyerlerinin tehlike sınıfları ile işçi sayıları dikkate alınarak çalışma­sında bir sakınca yoktur. Yeter ki iş sözleşmesinde, uzmanın diğer il­lerde bulunan işyerlerinde de çalışacağına dair hüküm bulunsun ve aynı zamanda Kanunun ve Yönetmeliğin aradığı iş güvenliği uzman­ları için aranan çalışma süresi kriterlerini taşımış olsun.

İşveren İsg hizmetlerini İş Güvenliği Uzmanı olsa dahi kendisi üstlenebilir mi?

Kanuna göre, belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olması ha­linde, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak, bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir. İş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi veya diğer sağlık personeli belgesi olan işve­renin; işyerindeki işyeri hekimliği, iş güvenliği uzmanlığı veya diğer sağlık personeli görevini kendisinin üstlenmesi durumunda, İSG- KATİP’teki örneğine uygun taahhütname işveren tarafından en geç beş gün içinde düzenlenerek onaylanır.

İşyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanlığı sertifikasına sahip kamu çalışanları

Kamu kurum ve kuruluşlarında ilgili mevzuata göre ça­lıştırılan işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı olma niteliğini haiz personel, gerekli belgeye sahip olmaları şartıyla asli görevlerinin ya­nında, belirlenen çalışma süresine riayet ederek çalışmakta oldukları kurumda veya ilgili personelin muvafakati ve üst yöneticinin onayı ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görevlendirilebilir. Ancak Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan ve yöneticilik görevi bulunmayan tabipler ile aile hekimleri hariç diğer işyerlerinde çalışan işyeri hekimleri tam gün çalıştığı işyeri dışında fazla çalışmaFazla mesai; 4857 sayılı İş Kanununa göre, haftalık 45 saati aşan çalışmaları ifade etmektedir. Denkleştirme esasının uygulandığı haller... yapamaz.

İşyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı olarak görevlendiri­lecek personele, görev yaptığı her saat için (200) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı tutarında ilave ödeme, hizmet alan kurum tarafından yapılır. Bu ödemeden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılmaz. Bu durumdaki görevlendirmeye ilişkin ilave öde­melerde, günlük mesaiFazla mesai; 4857 sayılı İş Kanununa göre, haftalık 45 saati aşan çalışmaları ifade etmektedir. Denkleştirme esasının uygulandığı haller... saatlerine bağlı kalmak kaydıyla, aylık toplam seksen saatten fazla olan görevlendirmeler dikkate alınmaz. Ayrıca kamu sağlık hizmetlerinde tam süreli çalışmaya ilişkin mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, işyeri hekimlerinin ve diğer sağlık personelinin işyeri sağlık ve güvenlik birimi ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerinde görevlendirilmelerinde ve hizmet verilen işyerlerinde çalışanlarla sınırlı olmak üzere görevlerini yerine getirmelerinde, diğer kanunlarda yer alan kısıtlayıcı hükümler uygulanmamaktadır.

İş güvenliği uzmanı olmayan ve ondan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenlerinin durumu

6331 Sayılı Kanun ve İşyerlerinde İşveren veya İşveren Vekili Tarafından Yürütülecek İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmet­lerine İlişkin Yönetmelik gereğince, belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olmayan ancak ondan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri veya işveren vekili tarafından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca ilan edilen eğitimleri  tamam­lamak şartıyla işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler hariç iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütebilirler.

Ancak eğitim alan kişilerin ondan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini üstlenebilmesi için İSG-KATİP’teki örneğine uygun taahhütnamenin ilgili kişilerce en geç beş gün içinde onaylanması gereklidir. Bu görevin üstlenilmesinde Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtları esas alınır. Buna gö­re işyeri işvereni veya işyerinde tam süreli hizmet akdi ile çalışan işve­ren vekili, tüzel kişiliğe sahip işletmelere ait  işyerlerinde temsile yetkili işin ve işyerinin yönetiminde görev alan ve tam süreli hizmet akdi ile çalışan işveren vekili, kamu kurum ve kuruluşlarında ise işyerinin yöne­timinde görev alan ve işyerinde düzenli bulunan yönetici veya yardım­cısı olunması şarttır.

Çalışma Süreleri

İşyerlerinde İşveren veya İşveren Vekili Tarafından Yürütülecek İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerine İlişkin Yönetmelikte belirtilen eğitimi tamamlayan işveren veya işveren vekilleri, iş sağlığı ve gü­venliği hizmetlerini yerine getirmek için çalışan başına aylık en az 10 dakika ayırmak zorundadır. İşveren veya işveren vekilleri, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin tamamını ya da bir kısmını hizmet alımı yoluyla da temin edebilir. İşyerinde iş sağlığı ve gü­venliği hizmetlerini yürütmek isteyen işveren veya işveren vekillerinin İSG-KATİP üzerinden sisteme kaydolmaları zorunludur. İşveren veya işveren vekilinin, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütme yükümlü­lüğü İSG-KATİP’e kayıt tarihi itibari ile başlar.

İşveren, çalışanları arasında iş güvenliği uzmanı niteliklerine haiz personel yoksa, bu yükümlülüğünü ortak sağlık ve güvenlik biriınlerinden veya yetkilendirilmiş toplum sağlığı merkezlerinden hizmet alarak yerine getirebilir.

Ondan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri tespit işlemleri

İşyerlerinde İşveren veya İşveren Vekili Tarafından Yürütü­lecek İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerine İlişkin Yönetmelik hükümle­rine göre, çalışan sayısının ondan az olup olmadığının tespitinde aynı işverenin Türkiye genelinde birden fazla tescilli ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerinin alınası halinde, iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri üst­lenilebilecek işyerlerinin belirlenmesinde Sosyal Güvenlik Kurumun­daki tescil kayıtları esas alınır. Aynı işverenin ülke genelinde bir­den fazla işyerinin olması halinde, her bir işyeri ayrı ayrı değerlendirilir. Çalışan sayısının tespitinde alt işverenlerce çalıştırılan sigortalılar ile 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu ile 4/11/1981 tarihli ve 2547 sa­yılı Yükseköğretim Kanunu kapsaınındaki öğrenci statüsünde olan çırak ve stajyerler dikkate alınmaz.

İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlığı ile ilgili eğitimler

İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yet­ki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik kapsamında iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli eğitimlerini vermek üzere Bakanlıkça yetkilendirilen kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler ve 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanu­nuna göre faaliyet gösteren şirketler tarafından kurulan müesseseler yetkilidir.

İşyerinde farklı görevi bulunan iş güvenliği uzmanı belgesine sahip çalışanların durumu

İş güvenliği uzmanlığı hem hukuki hem de cezai sorumlulu­ğu olan bir görevdir. Çalışanın rızası yoksa işveren bu görevi müstakil ya da ek olarak çalışana yükleyemez. Böyle bir durumun gerçekleşmesi, ça­lışma koşullarında esaslı değişiklik meydana getirir. Öyleyse, 4857 sayılı İş Kanunu‘nun 22 nci maddesinin uygulanması ve işverenin yazılı olarak çalışana değişiklik teklifinde bulunması gerekir. Çalışanın 6 (altı) iş günü içinde teklifi kabul etmemesi halinde, bu durum çalışanı bağlamaz. Çalı­şan değişiklik önerisini bu süre içinde kabul etmezse, işveren değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiy­le iş sözleşmesini feshedebilir. Çalışan bu durumda 4857 sayılı İş Kanu­nu’nun 17 ila 21 inci madde hükümlerine göre dava açabilir. Taraflar ara­larında anlaşarak çalışma koşullarım her zaman değiştirebilir. Çalışma koşullarında değişiklik geçmişe etkili olarak yürürlüğe konulamaz .

İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi yetki belgelerinin askıya alınması

Çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak şekil­de vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan iş kazası veya mes­lek hastalığının meydana gelınesinde ihmali tespit edilen işyeri he­kimi ya da iş güvenliği uzmanının yetki belgesi askıya alınır. Öte yandan, iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi, görev aldığı işyerinde göreviyle ilgili mevzuat ve teknik gelişmeleri göz önünde bulundurarak iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eksiklik ve ak­saklıkları, tedbir ve tavsiyeleri işverene yazılı olarak bildirirmesine rağmen, işveren tarafından gerekli tedbirlerin alınmaması halinde, bu durum işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanınca, işyerinin kayıtlı bulunduğu ildeki Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne, varsa yet­kili sendika temsilcisine, yoksa çalışan temsilcisine bildirilir. Bildi­rim yapmadığı tespit edilen işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının belgesi üç ay, tekrarında ise altı ay süreyle askıya alınır. Ayrıca kötü niyetle gerçek dışı bildirimde bulunduğu mahkeme kararıyla tespit edilen işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının belgesi altı ay süreyle askıya alınır.

İşyerlerinde hayati tehlike arz eden tedbirlerin işverence alınmaması durumu

İşverene iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda rehberlik ve danışmanlık yapmak üzere görevlendirilen işyeri hekimi ve iş güven­liği uzmanı, görev aldığı işyerinde göreviyle ilgili mevzuat ve teknik ge­lişmeleri göz önünde bulundurarak iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eksiklik ve aksaklıkları, tedbir ve tavsiyeleri belirler ve işverene yazılı ola­rak bildirir. Eksiklik ve aksaklıkların düzeltilmesinden, tedbir ve tavsi­yelerin yerine getirilmesinden işveren sorumludur. Bildirilen eksiklik ve aksaklıkların acil durdurmayı gerektirmesi veya yangın, patlama, göç­me, kimyasal sızıntı ve benzeri acil ve hayati tehlike arz etmesi, meslek hastalığına sebep olabilecek ortamların bulunmasına rağmen işveren ta­rafından gerekli tedbirlerin alınmaması halinde, bu durum işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanınca, işyerinin kayıtlı bulunduğu ildeki Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne, varsa yetkili sendika temsilcisine, yoksa çalışan temsilcisine bildirilir.

Gerekli iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini almayan işvereni yetkili makaına bildirmelerinden dolayı işvereni tarafından işyeri heki­mi veya iş güvenliği uzmanının iş sözleşmesine son verilemez ve bu ki­şiler hiçbir şekilde hak kaybına uğratılamaz. Aksi takdirde işveren hak­kında bir yıllık sözleşme ücreti tutarından az olmamak üzere tazminata hükmedilir. İşyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının iş kanunları ve diğer kanunlara göre sahip olduğu hakları saklıdır. Açılan davada, kötü niyetle gerçek dışı bildirimde bulunduğu mahkeme kararıyla tespit edi­len kişinin belgesi altı ay süreyle askıya alınır.

Alt işverenlerin işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı çalıştırma durumu

4857 sayılı İş Kanununun 2 nci maddesinde alt işveren; ”Bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine iliş­kin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte ça­lıştıran diğer işverenler (alt işveren)” olarak tanımlanmıştır. Yani, alt işverenler de asıl işverenler gibi mal ve hizmet üreti­minde bulundukları işyerlerinde mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunmasına yönelik çalışmaları da kapsayacak, iş sağ­lığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için;

• Çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirir. Çalışanları arasında belirlenen nite­liklere sahip personel bulunmaması halinde, bu hizmetin tamamını veya bir kısmını ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet ala­rak yerine getirebilir. Ancak belirlenen niteliklere ve gerekli belge­ye sahip olması halinde, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alı­narak, bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir.
• Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların gö­revlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekan ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılamakla yükümlüdürler.

Yönetmelik kapsamında, tam süreli iş sözleş­mesi ile görevlendirilen iş güvenliği uzmanları, çalıştıkları işyeri ile ilgili mesleki gelişmelerini sağlamaya yönelik eğitim, seminer ve panel gibi organizasyonlara katılma hakkına sahiptir. Bu gibi organi­zasyonlarda geçen sürelerden bir yıl içerisinde toplam beş iş günü kadarı çalışma süresinden sayılır ve bu süreler sebebiyle iş güvenliği uzmanının ücretinden herhangi bir kesinti yapılamaz

İşverenin, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirme yükümlülüğü

İşverenlerin; çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve on ve daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde diğer sağlık personeli görevlendirir. Çalışanları arasında belirlenen niteliklere sahip personel bulunmaması halinde, bu hizmetin tamamını veya bir kısmını ortak sağlık ve güvenlik bi­rimlerinden hizmet alarak yerine getirebilir. Ancak belirlenen nite­liklere ve gerekli belgeye sahip olması halinde, tehlike sınıfı ve çalı­şan sayısı dikkate alınarak, bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir. Belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olmayan ancak 10’dan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işye­ri işverenleri veya işveren vekili tarafından Bakanlıkça ilan edilen eğitimleri tamamlamak şartıyla işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler hariç iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütebilirler.

İşveren, görevlendirdiği kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekan ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılar.

İş sağlığı ve güvenliği konusunda işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirmesi, ortak sağlık ve güvenlik birimle­rinden veya yetkilendirilmiş toplum sağlığı merkezlerinden hizmet satın alması işverenin sorumluluklarını etkilemez.

İşyeri hekimlerinin görevlendirilmesinde, İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimle­ri Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre, hesaplanan çalışma süre­leri bölünerek birden fazla işyeri hekimine verilemez. Vardiyalı ça­lışma yapılan işyerlerinde işveren tarafından vardiyalara uygun şe­kilde görevlendirme yapılır.

Kaynak: Online İSG Eğitimi ders notlarından alıntı yapılmıştır