Uzman İSG Eğitimi: Titreşim Vibrasyon ile el kol titreşimi ve tüm vücut titreşimi sonucu çalışan üzerinde oluşan olumsuzluklar ve önleme yöntemleri anlatılmaktadır.
Titreşim, bir cismin iç veya dış kuvvetlerin etkisiyle yaptığı salınım hareketidir. İnsan titreşimi ise, titreşen bir yüzey veya cisim ile temas sonucunda kişinin hissettiği titreşim olarak tanımlanabilir. Titreşim, insan vücuduna, temas eden titreşen yüzey aracılığı ile iletilir. Bu yüzey bir makinenin tutamak kısmı, bir aletin yüzeyi veya motorlu bir makinenin koltuğu olabilir.
Çalışma ortamında titreşim, kişinin çalışma verimini, sağlık ve güvenliğini olumsuz yönde etkiler. Endüstride iki tip titreşimden bahsedilir. Birincisi el- kol tireşimi, ikincisi tüm vücut titreşimidir. Amacımız İSG kültürünü siz değerli kullanıcılarımıza hissettirmek. Kazasız günler temennisiyle…
Kapsamlı çalışan eğitimlerine Online İSG Eğitimi uygulamasından ulaşabilirsiniz.
- Titreşim Nedir?
- Titreşim Çeşitleri
- Titreşim Maruziyeti
- Titreşim Bileşenleri
- Titreşimin Etkileri
- Vibrasyon Sınır Değerleri
- Titreşimli Ekipmanlarla Çalışma
- Titreşimle Çalışmalarda Alınacak Önlemler
- Video ve Görseller
Kapsamlı çalışan eğitimlerine Online İSG Eğitimi uygulamasından ulaşabilirsiniz.
Mesleki Maruziyet
Enerji ile çalışan aletlerden yayılan, parmaklardan veya elin avuçlarından vücuda giren mekanik enerjiye el-kol titreşimi denir. Operatörü el-kol titreşimine maruz bırakan ve enerji ile çalışan aletler bir çok endüstri alanında yaygın olarak kullanılmaktadır. El-kol titreşim maruziyeti üretim, taşçılık, maden, inşaat, tarım ve ormancılık alanlarında elle kullanılan, enerji ile çalışan aletlerden kaynaklanabilir. Hollanda’ da 150 binden, İngiltere’ de 0.5 milyondan, Amerika’ da 1.5 milyondan fazla kişinin el-kol titreşimine maruziyetinin olduğu rapor edilmiştir. Avrupa ülkelerinde ve Amerika’ da çalışanların %1.7 ile 3.6’ sının zararlı etkileri olabilecek titreşime maruz kaldıkları tahmin edilmektedir. El-kol titreşim sendromu (HAVS) terimi, el-kol titreşim maruziyeti ile ilgili işaret ve semptomları ifade etmek için kullanılır ve şu durumları içerir.
- damarsal hastalıklar
- kemik ve eklem hastalıkları
- kas hastalıkları
- diğer hastalıklar (tüm vücut, merkezi sinir sistemi)
Motosiklet sürmek gibi faaliyetler yüksek genlikte titreşim maruziyetine neden olmasına rağmen, sadece uzun süreli maruziyetler sağlık üzerinde zararlı etkiye sahiptir.
Mesleki el-kol titreşim maruziyeti ile sağlık etkileri arasındaki ilişki basit değildir. Aşağıdaki tabloda, el-kol titreşimi maruziyeti sırasında titreşimin zararlı etkileri ile ilgili olabilecek bazı faktörleri göstermektedir.
El-Kol Titreşim Maruziyeti Sırasında Zararla İlişkisi Olabilecek Faktörler
| Titreşim Karakteristikleri | Aletler & Prosesler | Maruziyet Koşulları | Çevresel Koşullar | Kişisel karakteristikler |
| Büyüklük (rms., pik, ağırlıklandırılmış, ağırlıklandırılmamış | Alet tasarımı (taşınabilir, sabit) | Süre (günlük, yıllık maruziyetler) | Çevre sıcaklığı | Çalışma yöntemi (tutuş kuvveti, itiş kuvveti, el-kol duruşu, vücut duruşu) |
| Frekans (spektrum, baskın frekanslar | Alet Çeşidi (darbeli, dönmeli, dönerli matkap) | Maruziyet şekli (sürekli, aralıklı, dinlenme periyotları olan) | Hava akışı | Sağlık |
| Nem | ||||
| Gürültü | ||||
| Yön (x-, y-, z- eksenleri) | Durum | Toplam maruziyet süresi | Parmak el kol sisteminin dinamik tepkisi | Eğitim |
| İşlem | Mekanik empedans | Yetenek | ||
| Çalışan malzeme | Titreşim geçirimi | Eldiven kullanımı | ||
| Absorbe edilen enerji | Zarara karşı kişisel hassasiyet |
Kaynak: ILO, Encyclopaedia of Occupational Health and Safety, Fourth Edition.
İnsanın Titreşime Verdiği Tepki
Titreşimin frekansı, genliği, maruziyet süresi, yönü, uygulama noktası, vücut ve titreşimin vücuda girdiği noktanın bağlantısı, kıyafetleri ve kullanılan aletler, vücut ağırlığı, kullanıcının boyu, vücudun duruş biçimi, vücut direnci, vücut bileşenleri gibi birçok faktöre bağlıdır. Titreşim, yönü ve büyüklüğü olan vektörel bir niceliktir. Bu nedenle sayılan faktörler üç eksende ele alınmalıdır. Eller ve titreşimli alet arasındaki bağlantı, el-kol titreşim büyüklüğü değerlendirilirken raporda bulunması gereken bir çok faktörden etkilenir. Bu faktörler şunlardır ;
- Kullanılan aletin çeşidi ve durumu
- Normal çalışma koşulları altında kullanılan alet tarafından üretilen ivme ve frekans spektrumu
- Alet veya iş parçasına doğru uygulanan kuvvetin büyüklüğü ve yönü (örneğin, tutma kuvveti, eksenel itme kuvveti, dönmesel momentler)
- Çalışma sırasında ellerin, kolların ve vücudun yönelimi ve duruşu (özellikle, dirsek, bilek ve omuz eklemlerinin açısı)
- Elin titreşen yüzeyle direk bağlantısı olan kısımları
- Yüzeyin ellerle bağlantısı olan kısmının çeşidi ve büyüklüğü
- Kullanılan çalışma şekli
- Çalışanın titreşimli alet kullanarak çalıştığı yıl sayısı
- Sıcaklık, nem ve kullanılan alet veya iş parçasının tutamak kısmının sıcaklığı gibi iklimsel koşullar
El-kol titreşim maruziyetinin süresi değerlendirilirken aşağıda verilen bilgiler rapor edilmelidir ;
- Bir gün içerisindeki titreşim maruziyet süresi ve saat biriminden aylık ve yıllık maruziyet süreleri
- Bir periyot içerisindeki maruziyet ve bunun çalışma metodu ile ilişkisi (örneğin, önceden belli olan ve olmayan çalışma ve dinlenme periyotlarının uzunluğu ve sıklığı, çalışma periyodu içinde titreşimin aralıklı olup olmaması, yani dinlenme arasında titreşimli aletin bırakılması veya elde tutulması).
1Yorum