Neden İş Güvenliği Logo
İş Sağlığı ve Güvenliği

Yarım Yüz Maskesi Nasıl Seçilir?

Yarım Yüz Maskesi Nasıl Seçilir?

Yarım Yüz Maskesi çalışma şartlarına göre gazlı, tozlu, kimyasal madde buharı bulunan ortamlarda çalışan personelin korunması için kullanılacak ortama göre filtresi değişebilir her türlü yarım yüz maskelerinin teknik özelliklerini içeren spesifikasyon…

Yarım Yüz Maskesi Nasıl Seçilir?

  • Gazlı, tozlu ve kimyasal madde buharlarının bulunduğu ortamlarda çalışacak personelin sağlığını korumak için kullanılacak, ortama göre filtre değiştirilebilecek, kullanışlı, yarım yüz maskesi olmalıdır.
  • Malzeme üzerinde TSE’nin veya Uluslararası standartları gösteren yazı veya semboller bulunmalıdır.
  • Yarım Yüz Maskesi EN 140 standardını karşılamalıdır.
  • Malzemenin üzerinde CE işareti ve ilgili standartlar okunur ve silinmez bir şekilde yazılmış olmalıdır.
  • Yarım Yüz Maskesi ağız ve burunu kapatacak şekilde yüzü tahriş etmeyen, kötü kokusu ve alerjik olmayan yumuşak malzemeden yapılmış olmalı, yüz hatlarına rahat oturmalı, oturma yüzeylerinden hava almamalıdır.
  • Başlık kısmı kullanıcının baş ve yüz yapısına göre ayarlanabilir olmalı ve takılıp çıkarılması basit ve kullanışlı olmalıdır.
  • Maske üzerinde yanlarda 2 adet filtre takılabilecek delikler, bir tane de önde içeriden hava çıkışına müsaadeli (dışarıdan hava girmeyecek) klapeli delik olmalıdır.
  • Maskeye takılacak gaz veya toz filtrelerinin takılma kolaylığı olmalı, takıldıktan sonra bağlantı yerlerinden maske içine hava girişi olmamalıdır.
  • Maskeler, paketli, içinde tüm ekipmanı ile birlikte kullanım kılavuzu bulunmalıdır.

 

Genel Bilgilendirme

Solunum koruyucu kişisel malzemeler ve ekipmanların kullanımı yıllar öncesine dayanmaktadır. Oksijen yetersizliği, toksik gazlar, tozlar ve benzeri risklerden korunmada kullanılan solunum koruyucuların doğru seçimi ve etkin kullanımı büyük önem taşımaktadır. Solunum koruyucu maskelerin seçiminde öncelikle, ortamdaki oksijen miktarı ölçülmelidir. Oksijen miktarı %19,5’in altında olduğu ortamlarda, filtre edilen sistemler değil, temiz hava beslemeli sistemler kullanılmalıdır.

Bilindiği üzere, maddenin katı, sıvı ve gaz hallerinden her biri, solunum yolu ile canlıları etkileyebilmektedir. Katı halde olan maddelerin (partiküllerin) tanecik boyutlarının 100 micron m’den küçük olması durumuna toz ismi verilir. 50 micron m çıplak gözle görme sınırıyken akciğerlerimize ulaşabilen taneciklerin boyutları 10 micron m ve altında olanlardır. 5 micron m altındaki parçacıkların alveollere kadar ulaşabildiği bilinmektedir. 0,5 micron m altındaki parçacıklar ise ya kan yoluyla diğer organlara ulaşır ya da nefes alınıp-verilmesi ile dışarı atılır. Ancak 0,5-5 micron m arasındaki parçacıklar, alveollere ulaşabilecek kadar küçük, dışarı atılamayacak kadar ağır parçacıklardır.

Vücudumuzda birikme eğilimi gösteren bu parçacıklar en zararlı olandır. Sıvı haldeki kimyasalların buharından kaynaklı mist ve dumanları akciğerlerimize kadar ulaşabilmektedir. Gazlar, koku ve/veya renk özelliği de içermiyorlarsa oldukça zor fark edilir. Öyleyse, kirli havanın zararları ölçümlerle tespit edildikten sonra, havayı kirleten etkenin/etkenlerin ne olduğunun, kimlerin ve hangi sürelerde bu havaya maruz kalındığının bilinmesi önemlidir. Ayrıca, yukarıda anlatılan nedenlerden dolayı, uygun, kişisel koruyucular seçilmeli ve bunların nasıl kullanılacağına yönelik olarak hazırlanan kulanım kılavuzlarına uyulmalıdır.

Tekrar Kullanılabilen Maskeler

Yarım Yüz Maskesi Nasıl Seçilir?EN 136: Tam yüz maskeler

EN 140: Yarım yüz maskeler

EN 143 +A1: Negatif basınçlı respiratorcihazlar için partikül filtreler

EN 14387 +A1: Gaz filtreli kombine filtreler (Bundan önceki EN 141, EN 371 standartları)

EN 148 -1-2-3: Solunum cihazları için standart vida dişleri

Solunum Korumada Temel İlkeler

  • Maske seçiminde ortamdaki oksijenin yeterli olup olmadığına bakılmaldır.
  • Ortamdaki zararlı maddeye göre maske seçilmelidir.
  • Toz maskesi içine el sürülmemeli, çıkarıldıktan sonra ambalajına veyahut kilitli poşete konulmalıdır, süresi dolanlar yenisi ile değiştirilmelidir.
  • Toz maskesinin ne kadar süre kullanılabileceğini anlamak için, maske yüze takıldıktan, burun mandalı kapatıldıktan sonra, iki elle kapatılarak derin bir nefes çekilmeli, eğer içe doğru çekilme varsa maske kullanılmaya devam edilir.
  • Maskenin yüze iz yapması, nefes almayı zorlaştırması gibi olumsuz etkileri olduğunda, İSG uzmanı ve işyeri hekimi ile görüşüldükten sonra bir durum değerlendirilmesi yapılmalıdır.
  • Maske ile birlikte koruyucu gözlük takıldığında gözlükte buğulanma meydana geliyorsa, maske çıkarılıp tekrar takılmalıdır; buğulanmanın nedeni ise genellikle ağızdan solunumla çıkan su buharıdır.

Tekrar Kullanılabilen Solunum Korumalar

Tam yüz maskeler, yarım yüz maskeler, negatif basınçlı respiratör cihazlar ve filtreleri, gazlar ve buharların etkisinden solunumu koruma da oldukça önemlidir. Bunların etkisinden korunmak için, ciddi tedbirler alınmalı ve kişisel koruyucu ekipmanlar kullanılmalıdır.

Solunum korumada en önemli faktör, ortamda oluşan gaz ve buharlara karşı korunmada kullanılan filtrelerdir. Solunum alıp vermeyi zorlaştıran en temel iki form, gazlar ve partiküllerdir.

Gazlar ve buharlara karşı gaz filtresi, partikül ve aerosellere karşı da partikül filtre kullanılır. Ortamda hem gaz hem partikül olduğunda ise partikül filtreli bir gaz filtre kombinasyonu gerekir.

Filtre Nasıl Seçilir?

  • Atmosfere maruz kalındığı süre içinde yeterli oksijeni (%18-23 vol) içerecek mi?
  • Hangi zehirli maddelerle çalışılacak?
  • Havadaki kirleticiler hangi formu alacaktır? Bunlar, partikül, gaz veya buhar mı yoksa hepsinin karışımı mıdır?
  • Bu maddelerin kullanıcıya ne tip etkileri olacağı, hem kimyasal hem de sağlık açısından tespit edilmelidir.
  • Atmosferdeki konsantrasyon miktarı nelerdir?
  • Ortamda yapılan ölçümlere göre maruz kalma seviyesi ne kadardır? (OELWEL-TLV)

 

 

Gaz Giltresi Seçim Rehberi

A=  Kaynama noktası 65°C üzerinde olan organik gaz buhar ve belirli hidrokarbon örnekleri, toluen, benzenksilen, stiren, terebentin siklohekzan, karbon tetraklorid, trikloretilen’dir. Bazı çözücüler; karışım olarak kullanılır. Örneğin benzen bazlı çözücüler petrol ispirtolan, mineral terebentin, beyaz ispirto, nafta çözücü. Tinerler: Genellikle solvent karışımı olup, içeriği toluene, methylisobutyl ketone, isobutonol ve ethylene glycol’dur. Diğer Organik Bileşenler: Dimetilformamid, fenol, furfuril alkol, diaseton alkol, ayrıca bazı ham malzemeler ve plastikteki katkı maddeleri yer alır. Örneğin ftalat, fenolreçine, tutkal, poliklorlu bifenil

AX = Kaynama Noktası 65°C’nin Altında Olan Organik Gazlar ve Buharlar: Asitaldehit, aseton, bütan, bütadiyen, dietileter, diklarometan, dimetil eter, etilenoksit, metanol, metilen klorid, metil asetat, metil format, vinil klor

Not: Belirli düşük kaynamalı organik gazlar, hem B hem de K filtreyle filtre edilebilir. Örnek: formaldehit (B) ve metilamin (K)

B = İnorganik Gazlar ve Buharlar: Klor, nitrojendioksit, hidrojen siyanid, hidroklorik asit, siyanür bileşikleri, fosfor, fosforik asit

E = Gazlar ve Asit Buharları, Organik Asitler, Asit Gazları Ve Genellikle Gazlı Asitler: Nitrik asit, propionik asit, sülfür dioksit, sülfirirk asit, formik asit

K = Amonyak ve Organik Türevleri, Organik Aminler: Metilamin, etilamin, dietilamin, etilendiamin

P = Partiküller, toz

CO = Karbon monoksit

NOX = Nitrojen monoksit, azot oksit, nitröz buhar

Hg = Civa ve inorganik bileşenleri, organik civa bileşenleri, civa alkil, civa buharları, ozon (Not: Her zaman kombine filtre olarak kullanılır)

I = İodine Radyoaktif İyot ve Organik Bileşenleri: Örneğin metil iodide (Her zaman kombine Filtre olarak kullanılır.)

Yarım Yüz Maskesi Nasıl Seçilir?

 

Filtre Seçiminde Gereken Koruma Seviyesi Hesaplama

Gereken koruma seviyesi aşağıdaki gibi hesaplanır:

Çalışılan yerin ölçülmüş konsantrasyonunu maddenin WEL değerine bölün.

Sonradan, gereken koruma seviyesinden daha yüksek koruma faktörü olan respiratörü seçin

Gereken Koruma Faktörü = çalışılan yerin konsantrasyonu / kirleticinin WEL değeri

Güvenli KKD
Koruma Faktörü Gerekiyorsa?

Kirletici Uçuşan zararlı tozlar
Ölçülen konsantrasyon 5 mg/m3 (zaman ağılık averaj)
WEL 0.2 mg/m3

 

  • 25 koruma faktörü gerekiyor ve limitin katları için hesaplanan değeri gösterdiğine göre, P3 filtreli yarım yüz maske yeterli.
  • WEL Değeri: Mesleki maruz kalma sınırı
  • Gereken minimum koruma faktörü 5/0.2= 25
  • B2 gaz filtreli tam yüz maske kullanılırken izin verilen kirletici konsantrasyon miktarı nedir?
Kirletici Klorin (Cl2)
WEL 0.2 mg/m³

 

  • Gaz filtreli tam yüz maskesinin çalışma ortamında koruma faktörü 400’dür. Dolayısıyla tam yüz maske, 400 x WEL kadar koruma sağlar.
  • Maksimum konsantrasyon hesaplaması= 400 x 1 ppm (Cl2)= 400 ppm= 0.04 % klorin
  • Ppm: (Partspermillion- milyonda bir, 1 m3 havada bulunan maddenin mililitre cinsinden miktarı ml/m3 )

Filtrelerin Kullanım Süreleri

  • Çalışılan yerdeki kirleticinin konsantrasyonu ve karakteristiğine,
  • Filtre kapasitesine; örneğin filtre sınıfı, çalışan yerin konsantrasyonuyla test değerinin karşılaştırılmasına
  • Nefes alıp verme hacmi ve çalışma oranına
  • Havadaki neme
  • Atmosferdeki ısı derecesine bağlıdır.

 

OSGB Tasarımı

İlgili Yayınlar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Araç çubuğuna atla