Biyolojik Risklerde Alınacak Önlemler

Biyolojik risklerde alınacak önlemler arasında çalışma prosesleri ve teknik kontrol önlemleri öncelikli olmalıdır.

Biyolojik riskler, Herhangi bir enfeksiyona, alerjiye veya zehirlenmeye neden olabilen, genetik olarak değiştirilmiş olanlar da dahil Mikroorganizmalar, Hücre kültürleri ve insan endoparazitleri içerir.

Biyolojik Etken Grupları

1. Grup 1 Biyolojik Etkenler
2. Grup 2 Biyolojik Etkenler
3. Grup 3 Biyolojik Etkenler
4. Grup 4 Biyolojik Etkenler

Biyolojik Riskleri En Aza İndirmek İçin Alınacak Önlemler

• Maruz kalan veya kalabilecek çalışan sayısı en az düzeyde tutulur.
• Çalışma prosesleri ve teknik kontrol önlemleri, biyolojik etkenlerin ortama yayılması önlenir.
• Toplu koruma önlemleri ve kişisel korunma yöntemleri uygulanır.
• Biyolojik etkenlerin kontrol dışı sızması önlenir.
• Biyolojik risk işareti ve diğer işaretler kullanılır.
• Biyolojik etkenlerin karıştığı kazaların önlenmesine yönelik plan hazırlanır.
• Çalışma ortamı ölçümleri yapılır.
• Atık yönetimi oluşturulur.
• Biyolojik etkenlerin işyeri içinde güvenli taşınması için gereken düzenlemeler yapılır.

İşverenin Bilgi Verme Yükümlülüğü

• Risk değerlendirmesinin sonuçları.
• Çalışanların biyolojik etkenlere maruz kaldığı veya kalma ihtimali bulunan işler.
• Maruz kalan çalışan sayısı.
• İSG sorumlusu kişilerin adı, soyadı, unvanı ve bu konudaki yeterliliği.
• Çalışma şekli ve yöntemleri de dahil olmak üzere alınan koruyucu ve önleyici önlemler.
• Çalışanların, Grup 3 veya Grup 4 de yer alan biyolojik etkenlere ait fiziksel korumalarının ortadan kalkması sonucu oluşacak maruziyetten korunması için yapılan acil eylem planı.
• İşveren, biyolojik etkenin ortama yayılmasına ve insanda ciddi enfeksiyona ve/veya hastalığa sebep olabilecek herhangi bir kaza veya olayı derhal Çalışma Bakanlığına ve Sağlık Bakanlığına bildirir.
• İşletmenin faaliyeti sona erdiğinde, düzenlenen maruz işçilerin listesi ile tutulan tüm tıbbi kayıtlar Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne verilir.

Biyolojik Risklerde Alınacak Önlemler

• Bulaşma riski bulunan çalışma alanlarında hiçbirşey yenilip içilmeyecektir
• İşçilere uygun koruyucu giysi veya diğer uygun özel giysi sağlanacaktır
• Uygun ve yeterli temizlik ortamı/olanakları sağlanacaktır
• Göz yıkama sıvıları, Cilt antiseptikleri
• Banyo, tuvalet temizliği
• Gerekli koruyucu ekipmanlar;
  • Belirlenmiş bir yerde uygun olarak muhafaza edilecektir.
  • Kullanım öncesi ve sonrası temizlik ve bakımı yapılacaktır.
  • Bozuk koruyucu ekipmanlar, kullanımından önce tamir edilecek veya değiştirilecektir.
• İnsan ve hayvan kaynaklı numuneler için;
  • Numune alınması
  • İşlem yapılması
• İncelenmesi
  yöntemleri belirlenecektir.Biyolojik etkenlerle kirlenmiş olabilecek iş elbiseleri ve koruyucu ekipman, çalışma alanından ayrılmadan önce çıkarılacak ve diğer giysilerden ayrı bir yerde muhafaza edilecektir.
• İşverence, kirlenmiş bu elbiselerin ve koruyucu ekipmanın dekontaminasyonu ve temizliği sağlanacak, gerektiğinde imha edilecektir.
• Alınan bu önlemlerin maliyeti işçilere yansıtılmaz.

Biyolojik etkenlere maruziyet ile ilgili liste ve kayıtlar

Grup 3/Grup 4 biyolojik etkenlere maruz kalan işçilerin;

Yistesi
Yapılan işin türü
Maruz kalınan biyolojik etkenler
Maruziyetler
Kazalar ve olaylarla ilgili kayıtlar

Bu liste ve kayıtlar maruziyet sona erdikten sonra en az 15 yıl saklanır.

Son maruziyetten sonra en az 40 yıl boyunca saklama koşulları:

Kalıcı/gizli enfeksiyona neden olduğu bilinen biyolojik etkenlere maruziyet
Eldeki bilgi ve verilere göre, seneler sonra hastalığın ortaya çıkmasına kadar teşhis edilemeyen enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyet
Hastalığın gelişmesinden önce uzun kuluçka dönemi olan enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyet
Tedaviye rağmen uzun süreler boyunca tekrarlayan hastalıklarla sonuçlanan biyolojik etkenlere maruziyet
Uzun süreli ciddi hasar bırakabilen enfeksiyonlara sebep olan biyolojik etkenlere maruziyet.

Endüstriyel İşlemler, Laboratuarlar ve  Hayvan Barınakları İçin Özel Önlemler

Endüstriyel işlemler, laboratuarlar ve hayvan barınakları için alınması gerekli özel önlemler aşağıda belirtilmiştir:

• Teşhis laboratuarları da dahil, laboratuarlarda ve Grup 2, 3 ve 4 biyolojik etkenlerle bilhassa enfekte edilmiş veya bunları taşıyan veya taşıdıklarından şüphe edilen laboratuar hayvanlarının barınaklarında aşağıdaki önlemler alınır;
  • Araştırma, geliştirme, öğretim veya tanı amacıyla çalışmaların yürütüldüğü laboratuarlarda, enfeksiyon riskini asgariye indirmek için Ek–V te belirtilen önlemler alınır.
  • Risk değerlendirmesini takiben biyolojik etkenin risk derecesine göre fiziksel koruma düzeyi tespit edilecek ve Ek–V te belirtilen önlemler alınır.
• Aşağıda belirtilen biyolojik etkenlerle çalışmalar;Grup 2 biyolojik etkenler için koruma düzeyi en az 2 olan,Grup 3 biyolojik etkenler için koruma düzeyi en az 3 olan,Grup 4 biyolojik etkenler için koruma düzeyi en az 4 olan,çalışma alanlarında sürdürülecektir.
• İnsanda hastalığa yol açabilecek biyolojik etkenler içerip içermediği belirsiz olan maddelerle çalışılan ancak asıl amaçları biyolojik etkenlerle çalışmak olmayan laboratuarlarda, koruma düzeyi en az 2 olan önlemler uygulanır.
• Bakanlıkça daha alt düzeydeki koruma önlemlerinin yeterli olduğu belirtilmedikçe, gerekli olduğu bilinen ya da şüphelenilen durumlarda koruma düzeyi 3 veya 4 olan önlemler uygulanır.
• Grup 2, 3 veya 4 de yer alan biyolojik etkenlerin kullanıldığı sanayi proseslerinde;
  • Daha önce tanımlanmış olan koruma ilkeleri, Ek–VI da belirtilen uygulamaya yönelik önlemler ve uygun prosedürler esas alınarak uygulanır.
  • Biyolojik etkenlerin kullanımı ile ilgili risk değerlendirmesine göre, sanayide kullanılırken alınması gereken önlemlerin neler olduğuna karar vermeye Çalışma Bakanlığı yetkilidir.
• İşçiler için ciddi sağlık riski oluşturabilecek, ancak kesin bir değerlendirme yapılamayan biyolojik etkenlerle çalışmaların yapıldığı tüm işyerlerinde koruma düzeyi en az 3 olan önlemler alınır.