Uzman Kas İskelet Sistemi Rahatsızlıkları
İçindekiler
Meslek hastalığı, 16/6/2006 tarihli ve 26200 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre;
Sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir. Bu tanım, sigortacılık açısından yapılmış olup hangi koşullarda tazmin boyutunun devreye gireceği söz konusu Kanunda belirtilmiştir.
ILO (International Labour Organisation-Uluslararası Çalışma Örgütü) Meslek Hastalıkları Listesinde meslek hastalıkları dört kategoride toplanmakta olup aşağıdaki gibidir;
- İş faaliyetlerinden kaynaklanan ajanlara maruziyet ile meydana gelen meslek hastalıkları;
- Kimyasal ajanların neden olduğu hastalıklar
- Fiziksel ajanların neden olduğu hastalıklar
- Biyolojik ajanlar ve bulaşıcı veya parazitik hastalıklar
- Hedef organ sistemlerinden kaynaklanan meslek hastalıkları
- Solunum hastalıkları
- Deri hastalıkları
- Kas iskelet hastalıkları
- Ruhsal ve davranışsal hastalıklar
- Mesleki kanserler
- Diğer hastalıklar
Kas iskelet sistemi rahatsızlıkları, ILO meslek hastalıkları gruplandırmasında “hedef organ sistemlerinden kaynaklanan meslek hastalıkları” grubunda yer almaktadır. Tanımını yapmak gerekirse: Kas iskelet sistemi rahatsızlıkları; kaslarda, sinirlerde, bağlarda, tendonlarda, kıkırdakta, disklerde (omurga) ve birleşme noktalarında oluşan rahatsızlıklardır. Günlük yaşamda uygulanılan eğilme, uzanma, doğrulma, kavrama, tutma, bükme gibi sıradan hareketler, aslında insan sağlığına zararlı hareketler değildirler. Ancak, iş yaşamındaki sürekli tekrarlar, güç gerektiren davranışlar ve hızlı hareketler bu hareketleri zararlı hale getirebilir. İşle ilgili kas iskelet sistemi rahatsızlıkları anında gelişen bir rahatsızlık değil; aşama aşama gelişen travmalardır. Genellikle aylar veya yıllar süren uzun maruziyetler sonrasında gelişir. Kas iskelet sistemi rahatsızlıkları, önemli ölçüde çalışma ortamı tarafından şiddetlendirildiği için işle ilgili kas iskelet sistemi rahatsızlıkları olarak adlandırılırlar.
Elle Taşıma İşlerinde Kas İskelet Sistemi Rahatsızlıkları
Kas iskelet sisteminde elle taşıma işine bağlı zorlanma özellikle aşağıda belirtilen durumlardan kaynaklanmaktadır.
- Yüklerin elle yapılan nakliyesi
- Kaldırma, elde tutma, taşıma
- Çekme, itme
- Zorlayan vücut pozisyonları
- Oturma
- Ayakta durma
- Vücudu öne eğme
- Çömelme, diz çökme, uzanma
- Kolların omuz seviyesi üzerinde olması
- Artan efor ve/veya güç gerektiren iş
- Zorlukla ulaşılabilen işyerleri (merdiven çıkma, tırmanma)
- El/kol sisteminin bir araç olarak kullanımı (vurma, çekiçleme, bükme, presleme)
- Donanımları çalıştırmada efor/güç kullanımı
- Yüksek el aktivitesi düzeyleriyle tekrarlayan görevler
- Tüm vücut vibrasyonu
- El-kol vibrasyonu
Yukarıda listelenen durumlarda çalışma, kas iskelet sisteminin akut ve/veya kronik fonksiyonel bozukluklarına ve hastalıklarına neden olabilir. Ek olarak, kas iskelet sistemi sağlığını ve böylece çalışma yetisini bozan diğer hastalıklara ve durumlara (örneğin, romatizmal hastalıklar) özel dikkat verilmelidir. Aşağıda yer alan kas iskelet sendromları fonksiyonel etkileri sebebiyle özel öneme sahiptir
Omurga bozuklukları
- Israr eden radiküler belirtileri olan intervertebral disk lezyonları
- Omurgada belirgin dejeneratif değişiklikler
- Kemiklerde veya omurgada kalıtsal veya kazanılmış ağır değişimler
- Belirgin postoperatif veya posttravmatik bozukluklar
- Omurga tümörleri
Omuz-kol bölgesi bozuklukları
- Geçici yük taşıma kapasitesinde azalma ile omuz ekleminde fonksiyonel bozukluklar (örneğin, darbe sendromu, donmuş omuz, tekrarlayan omuz çıkması, travmatik omuz çıkması sonrası durum)
- Hastalıklı ve irrite tendonlar, tendon kılıfları, tendon yapışma yerleri ve sinoviyal bursa
- Omuz, dirsek, el, el bileği ve parmak eklemlerinde dejeneratif değişimler
- Azalmış yük taşıma kapasitesine yol açan omuz eklemi bozuklukları
- Kompresyon sendromları (örneğin karpal tünel sendromu)
- Kırık ve çıkma sonrası geçici durum
- El bileği kemiklerinin bozuklukları
- Dolaşımsal bozukluklar
- Tümörler veya osteomiyelit
Kalça, diz, ayak bileği ve ayak bölgeleri bozuklukları
- Tam fonksiyonel iyileşme sağlanıncaya kadar menüsküs rahatsızlıkları
- Kalça, diz, ayak bileği ve ayak parmağı eklemlerinde dejeneratif değişimler
- Hastalıklı ve irrite tendonlar, tendon kılıfları, tendon yapışma yerleri ve sinoviyal bursa
- Kemiklerin ve yumuşak doku lezyonlarının sekeli (örneğin, kırık bir ayak bileği sonrası durum)
- Ayağın belirgin malformasyonları (örneğin, yumru ayak, tip ayağı)
- Femur başı (kalça kemiği) nekrozu
- Kalça displazisi
- Perthes hastalığındaki gibi femur başının deformasyonları
- Tümörler veya osteomiyelit.
Yukarıda listelenen maruziyetlerin türleri ve iş durumlarından kaynaklanan çoğu kas iskelet hasarı kesin bir şekilde ispatlanamamıştır. Diğer parametrelerin büyük bir kısmının ilave nedenler olarak veya hatta bağımsız nedenler olarak görülebilmesi gerçeği değerlendirmeyi daha da güçleştirir. Kas iskelet sisteminin özellikle ortopedik rahatsızlıklara ilaveten, belirli bir çalışma durumunda sağlığı ve mevcut hastalık durumunu değerlendirirken yaşlanma sürecinin bir sonucu olarak kas iskelet sistemi hastalıkları ile eşzamanlı oluşabilen ve performans kayıplarını arttırabilen diğer performans sınırlayıcı rahatsızlıklar da dikkate alınmalıdır
Mesleki kas iskelet sistemi rahatsızlıkları erken tanı konulup uygun yolla tedavi edilmedikleri takdirde yerleşerek sakatlıklara neden olabilirler. Bu durumda tedavileri çok zor ve pahalıdır. Oysa söz konusu hastalıklardan korunmak büyük ölçüde mümkün olup bu hastalıkların en önemli özelliklerinden biri önlenebilir olmalarıdır.
