Neden İş Güvenliği Logo
İş Sağlığı ve Güvenliği

İş Kazası Sıklık Hızı, Ağırlık Oranı Hesaplama

İş Kazası Sıklık Hızı, Ağırlık Oranı Hesaplama
Tamircin Burada

İş Kazası Sıklık Hızı, Ağırlık Oranı Hesaplama, iş sağlığı ve güvenliği çalışmalarının başarı derecesinin ölçülmesinde ve alınacak önlemlere karar verme konusunda belirleyici faktördür.

İş kazası sıklık oranı ve ağırlık oranı hesabı yapabilmek için öncelikle işletmenin iş kazalarını doğru ve eksiksiz şekilde kayıt altına alıyor olması gereklidir.

İş Kazası Sıklık Hızı ve Ağırlık Oranı İçin Gereken Kriterler

Sıklık hızı ve ağırlık oranı hesabı yapabilmek için hesaplama yapılacak işyeri veya çalışan grubu için şu bilgilerin bilinmesi gereklidir;

  • Hesaplama yapılacak dönem içindeki iş kazası sayısı
  • İş kazası nedeniyle yaşanan iş gücü kayıpları, gün olarak.
  • Toplam çalışan sayısı.
  • Dönem içinde toplam çalışma olmayan gün sayısı.

Önemli: Hesaplama yöntemi ve bakış açısı tamamen işletmelerin yaklaşımı ile ilgilidir.

 

 

İş Kazası Sıklık Hızı, Ağırlık Oranı Hesaplama

İş kazası sıklık hızı veya oranı, belirli bir çalışma süresi diliminde yaşanan iş kazası sayısını ifade eder. Örnek verecek olursak, her 1 milyon çalışma saati başına yaşanan iş kazası sayısı genel karşılaştırma yöntemi olarak kullanılır.

İş kazası sıklık oranı hesaplarken, hesaplama yapılan dönemde toplam kaç saat çalışma yapıldığı ve kaç adet iş kazası olduğunu bilmemiz gereklidir. Toplam çalışma yapılan saat hesabı, tüm çalışanların o dönem boyunca ne kadar çalıştığını hesaplayarak bulunabilir.

Örneğin; 100 işçi 30 günlük bir ay içinde hiç izin kullanmadan günde 8 saat çalışıyorsa toplam çalışma süresi 100 kişi x 30 gün x 8 saat = 24000 saat olarak bulunacaktır. Doğru bir hesaplama yapabilmek için bu süreden hafta sonu tatilleri, resmi tatiller, işçilerin izinli ve raporlu vb. olduğu süreleri çıkarmak gereklidir.

 

Kaza sıklık oranı, toplam kaza sayısının toplam çalışma süresine oranının 1 milyon değeri ile çarpılması ile bulunur.

Yukarıdaki hesaplama formülünden de anlaşılacağı üzere kaza sıklık oranı/hızı, iş kazası sayısının toplam çalışma süresine bölümü ile hesaplanır. Buradaki 1.000.000 sayısı, her 1.000.000 saat çalışmada kaç tane kaza olduğunu oranlamak için kullanılmıştır. Dilerseniz farklı bir katsayı ile çarpabilir, kendi hedeflerine göre hesaplama yapabilirsiniz. Ancak bu sektördeki veya ülkedeki diğer hesaplamalarla karşılaştırma yapmanızı zorlaştıracaktır. Bir çok işletme, dernek, kurum ve SGK bu hesaplama yöntemini kullanmaktadır.

Örnek Çalışma

850 işçinin çalıştığı bir işletmede, bir yıl içerisinde 100 iş kazasının meydana geldiği ve kaybedilen iş günü toplamının ise ( yıllık izin, işe gelmeme, hastalık ve kaza gibi) 40.000 olduğu varsayılsın. (1 yıl içerisinde 300 iş günün bulunduğu ve 1 iş gününde 7.5 saat çalışıldığı kabul edilmektedir. )

Bu durumda kaza sıklık oranları, aşağıdaki formüle göre hesaplanır;

Kaza Sıklık Oranı = Toplam Kaza Sayısı / Toplam insan saat çalışma sayısı x 1.000.000

Kaza Sıklık Oranı = 100 / (850 x 300 x 7.5) – (40.000 x 7.5) x 1.000.000

Kaza Sıklık Oranı = 62.01

İş Kazası Ağırlık Oranı Nasıl Hesaplanır?

İş kazası ağırlık oranı, belirli bir çalışma süresi diliminde, meydana gelen iş kazaları nedeniyle oluşan toplam kayıp gün sayısını ifade eder. Örnek verecek olursak, her 1000 çalışma günü başına oluşan kayıp gün sayısı genel karşılaştırma yöntemi olarak kullanılır.

İş kazası ağırlık oranı hesaplarken, hesaplama yapılan dönemde toplam kaç gün çalışma yapıldığı ve kazalar nedeniyle ne kadar kayıp gün olduğunu bilmemiz gereklidir. Bu hesaplamada sıklık oranından farklı olarak saat değil gün sayısı kullanılmaktadır.

Yukarıdaki formülde 1.000 sayısı, her 1.000 gün çalışmada kaç kayıp gün olduğunu oranlamak için kullanılmıştır. Dilerseniz farklı bir katsayı ile çarpabilir, kendi hedeflerine göre hesaplama yapabilirsiniz. Ancak bu sektördeki veya ülkedeki diğer hesaplamalarla karşılaştırma yapmanızı zorlaştıracaktır. Bir çok işletme, dernek, kurum ve SGK bu hesaplama yöntemini kullanmaktadır.

İş kazası ağırlık hızı formülü
İş kazası ağırlık hızı formülü

Önemli: Kaza sıklık ve ağırlık oranı hesaplaması yapılırken ortalama kabul edilen değerler yerine net hesaplanan değerler kullanılmalıdır.

Kaza ağırlık oranı hesaplaması yapılırken bazı kazalar nedeniyle alınan sağlık raporları, diğer ay veya yıl boyunca da devam edebilir. Bazı kaynaklar devam eden günleri, diğer dönemde hesaplanmasının doğru olduğunu, bazıları ise tam tersini söylemektedir. Kaza ağırlık oranı hesabının temel mantığında dönem içinde meydana gelen iş kazalarının ağırlığı yani sonuçlarının ne kadar ciddi olduğunun ölçülmesi vardır. Bu nedenle sağlık raporu süresi diğer dönemde devam etse bile, kazanın meydana geldiği dönemde hesaplamak daha doğru sonuç verebilir.

Önemli: Kaza sıklık oranı ve ağırlık oranı hesaplamaları, haftalık veya aylık dönemler yerine yıllık veya bir kaç yıllık dönemlerde yapılmalıdır.

Örnek Çalışma

Takvim yılı içerisinde ölümlü ve/veya ölümlü olmayan mesleki yaralanmalardan dolayı toplam kayıp gün sayısının, aynı yıl içerisinde referans grupta yer alan işçilerin çalışma saatlerinin toplamına bölünmesiyle elde edilen değerin 1.000 katsayısı ile çarpılmasıyla hesaplanır.

F2 = Kaza Ağırlığı

F2 = Kayıp İş Günü x 10³ / Toplam çalışma saati

Toplam Çalışma Saati = i x [365 gün – (Çalışılmayan gün Sayısı)] x 7.5 Saat

i = Yıllık ortalama çalışan sayısı

Bu durumda, kaza ağırlık oranları aşağıdaki formüle göre hesaplanır;

Kazalardan dolayı toplam kayıp gün sayısı / toplam insan saat çalışma sayısı x 1000

Bu oranın hesaplanması sırasında eğer ölümlü iş kazası veya sürekli iş göremezlik durumu mevcut ise, kazalardan dolayı toplam kayıp gün sayısına, her ölümlü ve/veya sürekli iş göremezlik olayı için ayrı ayrı 7.500 gün eklenmesi gerekmektedir.

Geçici iş göremezlik olaylarında, tıbbi işlemlerin süresi 1 günden daha az sürmesi durumları dikkate alınmamaktadır.

GENEL KAZALANMA ORANI = F1 x F2 / 1000

TOPLAM ÇALIŞMA SAATİ = i x [365 gün – (Çalışılmayan gün Sayısı)] x 7.5 Saat

i=Yıllık ortalama çalışan sayısı

OSGB Hizmetleri

 

OSGB Web Tasarımları

İlgili Yayınlar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Araç çubuğuna atla