Kişisel Koruyucu Donanımları Nasıl Seçmeliyiz? sorusu üzerinde önemle durulması gereken bir konudur. Konuyla ilgili NİG ekibi olarak kapsamlı bir çalışma hazırladık.

Kişisel Koruyucu Donanımları Nasıl Seçmeliyiz?

Kişisel Koruyucu Donanımların (KKD) etkin kullanımı için gerçek ihtiyaçların belirlenmesi, bu ihtiyaca uygun kişisel koruyucuların doğru seçimi, kullanıcıların onayının alınması, etkin kullanım için eğitim verilmesi ve denetim gibi bir dizi işlemi gerektiren önemli bir konudur. O nedenle Neden İş Güvenliği İSG Komitesi olarak KKD ile ilgili kapsamlı bir araştırma yapma ihtiyacı hissettik. Faydalı olacağını umut ediyoruz.

İşyerlerinde kişisel koruyucu donanımların seçimine ve satın alınmasına karar verilirken etkili olan en önemli unsur,  standartlara uygun olup olmadığının bilinmesidir. Yaşamımız içinde her geçen gün daha fazla yer almaya başlayan standartlar, tüm dünya ülkelerinin üzerinde büyük bir titizlikle durduğu vazgeçilmez bir konuma getirilmiştir.

Standartlarla ilgili çalışmalar, “EUROPEAN NORM – EN” adı altında ürünlerin taşıdıkları özelliklere göre nasıl üretilmeleri ve nasıl test edilmelerini açıklayan belgeler olarak yayımlanmaktadır; ana amaç ise kaliteli, hatasız mal üretimini sağlamaktır.

Ürünlerin kendi gurubundaki standartlara uygun olup olmadığı ise yetkili ve akredite edilmiş laboratuvarlara sahip kuruluşlar aracılığı ile test edilmekte ve standartlara uygunluğu belgelendirilmektedir.

Ülkemizde Türk Standartları Enstitüsü tarafından 89/686/EEC ve 93/68 EEC Direktifleri çerçevesinde kabul edilen standartlar, dilimize çevrilerek ve ilgili kuruluşların görüşleri alınarak hayata geçirilmektedir. TS–EN olarak yayımlanan standartlar, özellikle çalışanların sağlığı ve güvenliği için büyük önem taşımaktadır.

Kişisel Koruyucu Donanımlarda TSEN kodları ve CE uygulamasına yönelik yönetmelikler yayımlanmıştır;
bu yönetmelikler ve söz konusu direktiflere göre KKD’ler, üç gurup içinde incelenmektedir. Bu kategorizasyonda KKD’lerin hangi riske karşı koruma sağladığı önem taşımaktadır. Çünkü KKD’ler, koruma sağladığı riskin özelliğine göre kategorize edilirler. Kategorizasyon, CE işaretlemesi yapılırken doğru uygunluk değerlendirme yönteminin seçiminde önemli bir kriterdir.

KKD Kategorileri

Kategori 0: KKD Yönetmeliği kapsamına girmeyen KKD’lerdir.

Kategori 1 (Minör Riskler): Kullanıcının kendisinin değerlendirebileceği kabul edilen, tedrici olarak ortaya çıkan ve zamanında fark edilebilir derecede düşük düzeydeki risklere karşı koruma sağlayan basit yapıdaki KKD’lerdir.

Kategori 2 (Orta Riskler): Kategori 1 ve kategori 3’ün dışında kalan tüm KKD’ler, kategori 2 olarak sınıflandırılır; özellikle yaralanmalarda onaylanmış kurumların bunları sertifikalandırmasına ihtiyaç duyulur.

Kategori 3: Ani olarak ortaya çıkan tehlikeler karşısında kullanıcının zamanında fark edemeyeceği düşüncesinden hareketle, tasarımcı tarafından üretilen, hayati tehlike oluşturan, sağlığa ciddi şekilde, geriye dönüşü olmayan derecede zarar veren risklere karşı koruma sağlayan karmaşık yapıdaki kişisel koruyucu donanımlardır.

Geri dönüşü olmayan (toksik ya da yüksek yoğunluklu kimyasal içeren) riskler sertifikalandırılmalı ve bu sertifikalarda onaylanmış kurumun kimlik numarası yer almalıdır.

Kategori 3 içinde sayılan kişisel koruyucular, çalışanları ortam riskleri ve tehlikelerine, iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı korumak üzere çalışanlara işveren tarafından verilmesi zorunlu olan malzemelerdir.

Kişisel koruyucu Donanımların seçimi yanlış yapılırsa veya amaca uygun olarak kullanılmazlarsa eğer koruyucu özellikten söz edilemez. KKD’ler kullanıldığı halde, pek çok iş kazasının sonucunda, yine de yaralanmaların olduğu görülmektedir. Öyleyse, burada şu soruyu sorabiliriz: Kişisel koruyuculara rağmen neden yaralanma oluyor? Bu sorunun yanıtı çok basittir; ya koruyucunun koruma kapasitesi aşılmış, ya yanlış malzeme seçimi yapılmış ya da kullanıcı tarafından koruyucu ekipman hatalı kullanılmış olabilir. Kişisel koruyucu donanımlar, tehlikeyi yok etmez, tehlikeden olumsuz etkilenmeyi önler veya en aza indirir. KKD’ler zarar verici etkenlere maruz kalma olasılığını azaltmak veya en aza indirmek için kullanılır.

KKD’lerin koruma gücünün de bir sınırı vardır. Yanlış seçilen KKD’ler iş kazlarına, meslek hastalıklarına ve ekonomik kayıplara da neden olabilir.

EN NEDİR?

Avrupa için standartlar oluşturan Avrupa Standartları Komitesi’dir (EuropeanCommittee for Standardization/ CEN).  Bu komite, EFTA üyesi ülkelerin (Avusturya, Finlandiya, İzlanda, Norveç, İsveç ve İsviçre) ve her AB ülkesinin ulusal standart enstitüleri ve ayrıca önde gelen Kişisel Koruyucu Donanım üreticileri temsilcilerinden oluşmuştur. Söz konusu standartlar; Avrupa Standartları Komitesi tarafından geliştirilir ve her üye ülkedeki sağlık ve güvenlik yönetimi tarafından kontrol edilir. Bazı standartlar (prENs), taslak halindedir; fakat bunlar, tüm üye ülkeler tarafından onaylandıktan sonra pr ön eki kaldırılarak bağlayıcı Avrupa normu durumuna getirilir.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından kişisel koruyucu donanımlarla ilgili uyumlaştırılmış standartlara dair Tebliğ, 17.01.2002 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “ürünlerin piyasa gözetimi ve denetimine dair Yönetmeliğin 5. maddesi ile 09.02.2004 tarihili Resmi Gazete’de yayımlanan “Kişisel koruyucu Donanım Yönetmeliği”nin 6. maddesine göre uyumlaştırılmış standartlar, Türk standartları olarak kabul edilip yayımlanmıştır. KKD Yönetmeliği, Kişisel Koruyucu Donanımların CE Belgelendirme işlemlerinin yapılabilmesi için hangi kategoriye dâhil olduklarını belirlemektir. Bu yönetmelik, 09.02.2005 tarihili Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

CE NEDİR?

CE uygunluk işareti, üreticinin ilgili teknik düzenlemeden kaynaklanan bütün yükümlülüklerini yerine getirdiğini ve ürünün ilgili tüm uygunluk değerlendirme işlemlerine tabi tutulduğunu gösteren bir işarettir. CE işareti, ürünün Mevzuata uygunluğunu göstermek için kullanılır. Ürün üzerinde, üretici veya temsilcisinin ismi, onaylanmış kuruluş numarası, ürünün adı, Yönetmelikte tanımlanan beden ölçüsü olmalıdır. KKD’nin kendisi veya ambalajı üzerinde CE işareti olmayan, hangi riske karşı nerede, nasıl kullanıldığına ilişkin bilgi bulunmayan kategori 3 (yüksek riskli işlere yönelik KKD) olduğu halde, onaylanmış kuruluş numarası ya da standart numarası olmayan ürünlerin güvensiz ürün olma ihtimali yüksektir. Böyle bir ürünle karşılaşılması halinde, iletişim bilgilerinden yetkili merciye ulaşarak ürünün tamamlayıcı bilgilerinin alınması suretiyle ürün ihbar edilmelidir.

Solunum Koruma Ürünleri Seçerken

El Koruma Ürünlerini Seçerken

Yüksekte Çalışma Ürünlerini Seçerken

Göz Koruma Ürünlerini Seçerken

Kulak Koruma Ürünlerini Seçerken

Vücut Koruma Ürünlerini Seçerken

Kafa Koruma Ürünlerini Seçerken

Ayak Koruma Ürünlerini Seçerken

KKD Grupları için diğer sayfaya geçiniz;