Neden İş Güvenliği Logo
İş Sağlığı ve Güvenliği

İş Kazalarına Neden Olan Tehlikeli Hareketler

İş Kazalarına Neden Olan Tehlikeli Hareketler
Tamircin Burada

İş kazalarına neden olan tehlikeli hareketler sonucu yaralanan ya da yitirilen insan yaşamlarının değerini ölçmek ve hiç bir maddi değerle karşılaştırmak asla mümkün değildir.

İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) kavramı, çalışma hayatında ortaya çıkacak tehlikelerin, tedbirlerinin alınmasından önce, risklerin öngörülerek değerlendirilmesi ve bu risklerin ortadan kaldırılması ya da olabilecek zararların en aza indirilebilmesi için yapılacak çalışmaları içerir. İş kazası tanımına giren her durum İş Sağlığı ve Güvenliğini ilgilendirir.

İş Kazası Tanımı

İş kazasının birçok tanımı bulunmaktadır; Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO) iş kazasını “önceden planlanmamış, çoğu zaman yaralanmalara, makine ve teçhizatın zarara uğramasına veya üretimin bir süre durmasına yol açan olay” olarak tanımlamaktadır. ILO ise iş kazasını “belirli bir zarar veya yaralanmaya yol açan, önceden planlanmamış beklenmedik bir olay” şeklinde tanımlamıştır.

Kaza İstatistikleri

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’nün 2003 yılı verileri kullanılarak, 2005–2006 yılları için yaptığı tahminlere göre; dünyada her yıl yaklaşık 337 milyon iş kazası meydana gelmektedir. Bu iş kazaları sonucu 2 milyon 310 bin kişi hayatını kaybetmekte ve 160 milyon kişi ya yaralanmakta ya da meslek hastalığına maruz kalmaktadır. Bu kazaların doğurduğu maddi kayıp 1,2 trilyon $ olarak tahmin edilmektedir. 2009 yılı Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) istatistiklerine göre ülkemizde 64316 iş kazası ve bu kazalarda 1171 ölüm bunun sonucu olarak 1 milyon 533 bin 749 iş günü kaybı gerçekleşmiştir.

İstatistiki bilgiler ve yapılan araştırmalar göstermiştir ki;

– İş kazalarının % 95’inden fazlası kişilerin hatalı davranışından kaynaklanmaktadır.
– Kazaların meydana gelme sıklığı, kişilerin hatalı hareketlerine bağlıdır.
– Tüm iş kazaları, zincir halkaları gibi birbirine bağlı hataların emniyetsiz hareket ve durumların oluşmasıyla meydana gelmektedir. Bu zincirin bozulmasıyla bilinen sonuç değişecek ve kazalar önlenecektir.


Yüksekte Çalışma Eğitimi Verebilmek İçin Sertifika Gerekli mi?


İş Kazalarının Sınıflandırılması

Kazaya Ramak Kala Durumu

Herhangi bir yaralanma veya malzeme kaybına veya hasarına “kıl payı farkla” yol açmayan kazalardır. Ancak gerçek bir kaza olarak kabul edilmeli ve buna yol açan çalışma koşulları araştırılmalıdır.

Maddi Kayıplara Yol Açan İş Kazaları

Büyük maddi kayıplı kazalar
Herhangi bir yaralanmanın yer almadığı, ancak şirket tesisinde, araçlarında, malında veya cihazlarında (herhangi bir sigorta ödemesi öncesinde) 10.000 USD veya daha fazla hasara neden olan kazalardır.

Küçük maddi kayıplı kazalar
10.000 USD altında hasarın veya ürün kaybının meydana geldiği kazalardır. Sadece maddi kayıplara yol açan kazalar iş emniyeti performansını sıfırlamazlar, ancak olumsuz etkilerler.

Web Tasarımı

Yaralanma ile Sonuçlanan İş Kazaları

Bir işyerinde tanımlanmış olan bir görevin yerine getirilmesi sırasında tek bir olaydan veya kısa bir süre içinde birden fazla olaydan kaynaklanan yaralanma veya rahatsızlanma (veya hastalanma) durumudur.

Ekipman veya yönetim araçlarındaki kusurlar nedeniyle meydana gelen kazalar mesai dışında da olsa iş kazası olarak nitelendirilmelidir. Ancak, iş yerinde doğal nedenler sonucunda meydana gelen ölüm veya hastalıklar / rahatsızlıklar, yaralanmalar iş kazası olarak kabul edilmezler. Basit yaralanma ile sonuçlanan kazalar, basit müdahaleler gerektiren ve gün kaybı ile sonuçlanmayan kazalardır. İş emniyeti performansını sıfırlamaz, ancak dolaylı yoldan olumsuz etkiler. Örnek: Basit sıyrıklar, parmak sıkışmaları, ciddi olmayan bölgesel yanıklar, önemsiz ve derin olmayan kesikler, vb.

Geçici iş göremezlik / sakatlık hali, kazaya uğrayan şahsın, en azından kazanın meydana geldiği günü takip eden takvim günü boyunca çalışmasının kısıtlanmasına yol açan kazalardır. Çalışma günü kaybı ile sonuçlandığından iş emniyeti performansını sıfırlar.


İSG Profesyonellerine Ait Belgelerin Vize Süresi Ne Kadar?


Kalıcı kısmi sakatlık meydana gelen bir kaza sonucunda vücudun herhangi bir parçasının veya bir organının kalıcı olarak fonksiyonunu kaybetmesi, sakatlığı veya onarılamayacak şekilde kopması gibi kazalar sonucunda iş emniyeti performansı sıfırlanır.

Tam sakatlıkla sonuçlanan kazalar, kişinin çalışmasını tamamen engelleyen ve vücudun fiziki fonksiyonlarını kalıcı olarak ortadan kaldıran son derece ciddi kazalardır. İş emniyeti performansını sıfırlar.

Ölümcül İş Kazaları

Ölümle sonuçlanan iş kazalarıdır. Birden fazla kişinin ölümü söz konusu olabilir. Yaralanma ile ölüm arasında geçen süre dikkate alınmaz. Bu tip kazalarda maddi hasar da meydana gelebilir. Ölümcül iş kazaları, iş emniyeti performansının sıfırlanmasına neden olur.

İş Kazalarının Maliyet Açısından Değerlendirilmesi

Görünür Maliyetler

  • İlk müdahale, ambulans ve tedavi masrafları
  • Geçici veya sürekli iş göremezlik ve ölüm ödemeleri
  • İşçiye veya yakınlarına ödenen maddi ve manevi tazminatlar
  • Sigortaya ödenen tazminatlar

İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerindeki Değişiklikler


Görünmez Maliyetler

  • İşletmenin, makinelerin, üretim alanı ya da fabrikanın bir bölümünün ya da tamamının kaybedilmesi
  • İşçinin üretimde çalışmaması nedeniyle iş gücü ve maliyet kaybı
  • Adli masraflar
  • İşe yeni bir işçinin alınması gerekiyorsa veriminin düşük olmasının getirdiği maliyet
  • Kazanın getirdiği fazla mesainin maliyeti
  • Kaza esnasında, bu bölümde işin durması nedeniyle zaman ve maliyet kaybı
  • Üretim yeri, makine veya tezgâhın kısmen ya da tamamen zarar görmesi nedeniyle tamir veya yeni makine alımının getirdiği maliyet
  • Ürünün ya da hammaddelerin zarara uğraması
  • Çalışanların moral bozukluğu nedeniyle dolaylı veya dolaysız iş yavaşlatmaları
  • Yeni işçi alımı gerekiyorsa, işçiye verilen eğitim ve işçinin işi öğrenmesi esnasında geçen
    sürenin getirdiği maliyet
  • Bürokratik işlemlerle ilgili harcanan zaman ve maddi kayıp
  • Siparişin zamanında teslim edilememesi nedeniyle uğranılacak kayıplar

İş Kazalarına Neden Olan Tehlikeli Hareketler


Mühendisler Elektrik ile İlgili Tesisatın Periyodik Kontrollerini Yapabilir mi?


  • Herhangi bir tehlikeli durum bulunan yerlere konulmuş nöbetçilere, ikaz ve işaret levhaları ile işaretçilerin verdiği işaretlere dikkat ve riayet edilmemesi
  • Açık işletmelerdeki tehlikeli yerlerde durulması, dolaşılması, bir taraftan diğer tarafa geçilmesi, malzeme bırakılması, araç park edilmesi, müsaade ve gerekli emniyet tedbirlerini almadan çalışma yapılması
  • İş makinelerinin tertip ve tayin edilen yol, geçit, çalışma sahası ve güzergâh dışında çalıştırılması
  • İş makinelerinin personel nakil vasıtası olarak kullanılması, iş makinelerine görevli olmayan kişilerin binmesi
  • İş bitiminde iş makinelerinin park yerlerine çekilmemesi, ayna diplerine, basamak ve harman kenarlarına, su basması, taban kabarması veya heyelan beklenen, tehlikeli yerlere park edilmesi
  • Arızalı iş makinesinin yetkili bir kişinin müsaadesi olmadan çalıştırılması
  • İş makinelerinin tamir, bakım, yağlama ve ikmal işlerinin, üretici firmanın vermiş olduğu kataloga veya sorumlu mühendisin vereceği talimata uygun, ehil kişilerce yapılmaması
  • İşyerinde çalışan personelin yaptığı işe uygun kişisel koruyucu donanım kullanmaması
  • Personelin yapılmakta olan işin gerektirdiği emniyet tedbirlerini almadan çalışması
  • Şoför veya operatörün haberi olmadan iş makinesinin yağlama ve bakımının yapılması, makineye inilip binilmesi, makineye yaklaşılması
  • İş makinesinin hareket ve manevrası durdurulmadan, kepçe ve bıçakları takoz veya sağlam bir zemine bırakılmadan, kamyonların kasası kalkık vaziyette iken ikinci bir emniyet tedbiri pim veya zincir ile kasa bağlanmadan yağlama ve bakım yapılması

İş Güvenliği Uzmanı Yangın Eğitimi Verebilir mi?


  • İş makinesine iki ayrı ekibin tamir bakım işi için müdahale etmesi durumunda ekiplerin birbiriyle gerekli iletişimi kurmaması (elektrikçi-makineci) iş bitimini haber vermemesi
  • İş makinesindeki arızaya operatör veya şoförün bizzat müdahale etmesi
  • Tamir bakım esnasında iş makinelerinin viteslerinin boşa alınıp frenlerin iyice sıkılmaması
  • Basınçlı hava ile çalışan makinelerin, manometrelerinin, emniyet süboplarının ve irtibatlarının kontrol edilmemesi
  • İş makinelerinin dönen, hareket eden kısımlarını tutan cıvataların, bakımlarında kontrol edilip sıkıştırılmaması
  • Nezaretçilerin işyerlerini ve iş makinelerini kontrol etmemesi, tehlikeyi gördüğü halde çalışmayı durdurmaması
  • Operatör ve şoförlerin iş makinesini çalıştırmaya başlamadan önce gerekli kontrolleri (yükleme yapacağı yerde kayma, yuvarlanma, çökme, kavlak, olduğunu, makinenin arızasız olduğunu ve makinenin etrafını dolaşarak herhangi bir tehlike olmadığını vb.) yapmadan çalışmaya başlaması
  • Operatör ve şoförlerin iş makinesine gerekli bakım ve kontrolü yapmadan, hava basınçlı makinelerde hava istenilen basınca gelmeden, frenleri kontrol etmeden, kornaya basıp 10–15 saniye beklemeden makineyi hareket ettirmesi
  • İş makinelerine tehlike arz edebilecek taraftan binilip inilmesi
  • Operatör ve şoförlerin çalışma süresinde iş makinelerini terk etmesi
  • Operatör ve şoförlerin manevracıdan işaret ve kumanda almadan hareket etmesi, manevracı tarafından verilen işaretlere uyulmaması
  • Kamyonun yanaşma manevrası durmadan ve operatörün görüş sahasına girmeden iş makinesinin yükü boşaltması
  • Yüklemenin kasa gerisinden veya yanlardan yapılmaması, yükün şoför mahallinin ve kabinin üstünden geçirilmesi
  • Yükleme esnasında şoförün veya görevli kişinin kamyona binip inmesi
  • Manevracının, şoförün haberi olmadan yükleme zeminine düşen malzemeleri temizlemesi veya bu durumda şoförün manevracından işaret almadan kamyonu hareket ettirmesi
  • Çalışılan yerin ve makinenin özelliğine göre iş makinelerinin emniyet sınırları dışında bir hızda çalıştırılması
  • İş makinelerinin karşılaştığı ve şahısların bulunduğu yerlerde hızın azaltılmaması
  • İş makinelerinin birbirlerini geçmeye çalışması
  • İş makinelerinin inişlerde vitesten çıkartılması, meyil aşağı boş viteste inilmesi veya uygun viteste inilmemesi
  • Direksiyonun başparmaklar dışta kalacak şekilde değil, iç kısmındaki bağlantı yerlerinden tutulması
  • Vardiya aralarında veya durmalarda iş makinelerinin kontrol levyelerinin stop konumunda frenlerin sıkılmış vaziyette bulundurulmaması
  • Elektrik kablolarının çalışma sahasından, kayma, yuvarlanma, göçme ihtimali olan yerlerden uzak yerlere çekilmemesi,
  • Elektrik kablolarının çekilmesinde kişisel koruyucu donanım ve iletken olmayan tertibat kullanılmaması
  • İş makinelerinin uzak yerlere götürülmesinin ilgili ustabaşı veya posta başı nezaretinde yapılmaması

İş Güvenliği Uzmanları ve İşyeri Hekimlerinin Hizmet Süreleri Nasıl Belirlenir?


  • Kamyonların kasaları kalkık hareket etmesi
  • Dekapaj ve kömür aynası kazısında tabana girmek suretiyle üst kısmın askıya alınması ve bloklar halinde kırılması
  • İş makinelerinin boomlarının ani hareket ve kuvvetlere maruz bırakılması
  • Boomlu iş makinelerinde yükün askıda bekletilmesi
  • Yetkili mühendisin onayı olmadan boomlu iş makinelerinin boom meyillerinin değiştirilmesi
  • Kayma, göçme, yuvarlanma tehlikesi olan yerlerde ve aynalarda iş makinesinin cephesinin tehlikeli tarafa çevrilerek çalışılmaması
  • Şoförlerin açık işletme sahasındaki trafik kurallarına uymaması
  • Ters kepçe veya sallama kepçeli makinelerde makinenin paletleri ve ayakları dibinden malzeme alınması
  • İş makinelerine çok seri hareketler yaptırılması
  • Yüklü ve büyük iş makinesinin geçiş üstünlüğü olduğu kuralına uyulmaması
  • İş makinelerinin kapasitelerinden fazla yükle çalıştırılması
  • Kepçe ve bıçaklı makinelerde kepçe ve bıçaklar yere veya sağlam bir mesnet üzerine indirmeden, kontrol levyelerini stop konumuna getirmeden, frenleri iyice sıkmadan, elektrikli iş makinelerinde jeneratör grupları stop ettirilmeden, kamyonların tekerleri kazılan set içerisine alınmadan ve gerekli emniyet tedbirlerini almadan şoför ve operatörlerin iş makinelerini terk etmesi
  • Çalışma esnasında operatör ve şoförlerin yemek yemesi, başkaları ile konuşması, şakalaşması, kitap okuması, direksiyon ve kumanda levyelerini bırakması, vb. hareketlerde bulunması,
  • Tel halat vasıtasıyla yapılan çekme ve kaldırma işlerinde halat yakınında durulması ve halatın kontrol edilmemesi
  • Manevracıların şoför veya operatörü görmeden veya anlaşılır şekilde işaret vermeden manevra yaptırması
  • Manevracıların iş makinelerinin tesir sahası içerisine görevi olmayan izinsiz kişilerin girmesini engellememesi
  • Şoförün, operatör düdük çalmadan veya manevracıdan işaret almadan vasıtasını hareket ettirmesi
  • Manevracının amirinden izin almadan iş sahasını terk etmesi
  • Manevracıların işaretleşmeyi eğitimde aldıkları bilgiye göre ve belirtilen şekilde yapmaması
  • Manevracının, kamyonu iş makinesinin yükleme yapılacak tarafından kumanda etmemesi
  • Manevracının iş makinesi ve kamyona emniyetli mesafede bulunmaması
  • Manevracının şoförü görecek şekilde cephesi kamyonun yan kenarına paralel olarak durmaması
  • Kamyonun yanaşma manevrası esnasında manevracının elini öne uzatarak işaret parmağı ile arka tekerleğin geleceği yeri göstermemesi
  • Gece vardiyasında manevracının işaret veren elini lamba ile aydınlatmaması
  • Manevracıların yükleme esnasında kamyonla ekskavatör arasında veya kamyonun arkasında durması veya buralarda başka kişilerin bulunmasına müsaade etmesi
  • Manevracının gece vardiyasında kamyonların far ışığından yararlanarak saate bakmak, sefer yazmak vb. nedenlerle kamyonun önüne, hareket sahasına veya taşıdığı yükün düşebileceği mesafeye yaklaşması
  • Manevracının şoförle konuşması gerektiği zamanlarda, kamyonu durdurmadan şoförle konuşması, şoförle konuşması bittikten sonra, manevracının işaret vereceği yere gelmeden ve manevracı işaret vermeden şoförün hareket etmesi
  • Silo ve benzeri yerlerde boşaltma yapılırken ızgaralar üzeriden ve boşaltma sahasında şahısların bulunması
  • Yanıcı, parlayıcı, patlayıcı maddelerin veya araçlarının işlerinin bitiminde, insanların toplu bulunduğu binalara diğer iş makinelerine yakın park edilmesi, emniyetli ve uygun yerlere park edilmemesi

İş Kazası Kapsamına Giren Durumlar


  • İş makineleri ve işyerlerinin çevresine veya zeminine dökülen, sızan yağların basıp kayma ve yangın gibi tehlikelere karşı sık temizlenmemesi
  • Atık yağların ve kullanılmış yağlı iş elbiselerinin ve kişisel koruyucu donanımların atık bertaraf tesisine verilmemesi
  • Yangın söndürme cihazlarının kullanılmasının ilgili personele öğretilmemesi
  • Deliklerin kademede taban bırakmayacak şekilde derin delinmemesi
  • Delik derinliğinin üçte ikisinden fazla patlayıcı madde konulması
  • Delme patlatma işlerinin ehliyetli barutçular tarafından yapılmaması
  • Birden fazla barutçu görevlendirilmesi halinde bunlardan birinin sorumlu barutçu olarak yetkilendirilmemesi
  • Diğer barutçuların ve delme patlatma işinde görevli olan personelin sorumlu barutçunun tertip ve kontrolüne uymaması
  • Delme patlatma işinde görevlendirilen nezaretçinin sorumlu barutçu ile anlaşarak iş yerinin güvenliğini sağlamaması
  • Patlatma tesir sahasında çalışan tüm personelin, patlatma işi ile görevlendirilen nezaretçinin, barutçunun ve işaretçinin vereceği işaret ve talimatlara uymaması
  • Patlayıcı maddenin taşınması, muhafazası ve kullanılmasında mevzuatın belirlediği iş güvenliği ve emniyet tedbirlerine uyulmaması
  • Delme patlatmada kullanılacak patlayıcı maddenin taşınmasına bir barutçunun görevlendirilmemesi, orijinal ambalajlarında veya hususi yapılmış kaplar haricinde taşıma yapılması
  • Patlayıcı madde taşıyan araçlara barutçu veya görevli personel haricindeki kişilerin binmesi veya patlatma ile ilgili olmayan malzemelerin konulması
  • Delme patlatma yapılacak sahada patlayıcı maddenin tamamının bir yere istiflenmesi, doldurulacak deliklerin başlarına veya yakınlarına partiler halinde taksim edilmemesi, güneş tesirinden korunmaması
  • Patlatma tesir sahası dışına, yeteri kadar nöbetçi görevlendirilmemesi
  • Nöbetçilere görevleri anlatılıp tekrar ettirilmeden görev yerlerine gönderilmesi
  • Delikler doldurulurken görevlilerden başka kişilerin patlatma sahasına girmesi
  • Parça savruntularının etki alanı dışına çıkarılamayan iş makinelerinin siperinde, altında ve içinde şahısların bulunması
  • Enerji hattı veya diğer tesisler yanında ateşleme yapılırken gerekli emniyet tedbirleri alınmadan ve ilgili servisler haberdar edilmeden patlatma yapılması
  • Enerji nakil hattı ve diğer tesisler yakınında ateşleme yapıldıktan sonra, enerji nakil hattı ve diğer tesisler kontrol edilmeden, elektrik verilmesinde bir sakınca olmadığı anlaşılmadan veya mahsur giderilmeden elektrik verilmesi ve çalışma yapılması

Genel İş Sağlığı ve Güvenliği Kuralları


  • Barutçu tarafından ateşleme tellerinin, ateşleme işinde görevli olan diğer kişiler patlatma sahasından uzaklaştırılmadan bağlanması
  • Ateşlemenin en yakın deliğe 100 metreden az olmamak üzere patlatma tesir sahası dışından yapılmaması
  • Barutçunun ateşleme tesir sahasını kontrol etmeden ve nöbetçilerden işaret almadan patlatma yapması
  • Barutçunun nöbetçilerden tamam işaretini aldıktan sonra üç defa mutad işaretini (siren çalarak) vermeden ateşleme yapması
  • Patlatma sonrasında patlatma sahası barutçular tarafından kontrol edilmeden, barutçu tarafından müsaade edilmeden patlatma sahasına girilmesi ve çalışma yapılması
  • Patlatma sonrasında kontroller yapılırken deliklerin ve patlatma yapılmış yüzeyin üzerine basılması
  • Patlatma sonrasında bütün deliklerin patlamış olduğuna kanaat getirilmeden patlatma sahasında çalışmaya müsaade edilmesi
  • Patlamayan delik olması halinde barutçu tarafından tekrar kontrol edilmemesi, yöneticilere haber verilmemesi, talimatlara uyulmaması
  • Teknik amonyum nitratın hazırlanması, hangi maddelerle ne ölçüde karıştırılacağı, karıştırma, doldurma ve ateşleme işlemlerinin nerelerde nasıl yapılacağı konusunda işletme idaresi tarafından verilen özel talimatlara uyulmaması

Açık İşletmelerdeki Tehlikeli Durumlar

Diğer Sayfaya Geçiniz…

Sayfalar: 1 2

OSGB Web Tasarımları

İlgili Yayınlar

3Yorumlar

  • Orhan Yıldırım , Nisan 17, 2021 @ 11:43 pm

    Hocam izninizle makalenizi kullanmak istiyorum. Paylaşım için yardımlarınızı bekliyorum.

    • Salih DERE , Nisan 18, 2021 @ 11:09 am

      Tüm yayınlarımızı referans göstererek kullanmanız İSG kültürünün yerleşmesi açısından önemli. İlginizi içni biz teşekkür ediyoruz.

  • […] da yeterli beceri ve deneyim kazanmamış olması, güvensiz davranışlara kaynaklık etmekte ve iş kazası nedenlerini ortaya […]

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Araç çubuğuna atla