Neden İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu Kurulmalı?

İş sağlığı ve güvenliği; işyerlerinde iş kazalarının ve meslek hastalıklarının önlenmesi için gerekli bütün faaliyetleri kapsayan bir konu olup, işveren ile çalışanın etkin iletişimi, koordinasyonu ve katılımıyla yönetilebilecek bir yapıdır. İşyerinde bulunan herkesi kapsayan bir yaklaşım, kaza ve hastalıkları önleme çalışmalarında başarıyı doğrudan etkilemektedir. İşverenin kazaları önlemek için çalışanı gözetme yükümlülüğü olduğu kadar, çalışanın da işverene bu konuda destek olma yükümlülüğü vardır.

İşverenin sağlık ve güvenlik risklerini etkili bir biçimde yönetme sorumluluğu bulunduğu gibi çalışanın da verilen eğitimleri alma, oluşturulan talimatları ve tedbirleri uygulama, işyerlerinde gördüğü tehlikeleri bildirerek sürekli iyileşmeye katılım sağlama görevi vardır.

Sağlıklı ve güvenli işyeri oluşturmada her iki tarafın karşılıklı iletişim sağlayabileceği, değerlendirmede bulunabileceği, faaliyetleri programlayabileceği, ortaya çıkan problemlere çözüm bulabileceği ve başarı seviyelerini gözden geçirebileceği bir ortamın oluşturulması gerekir ki bu ortama en uygun zemin işyerlerinde kurulan iş sağlığı ve güvenliği kuruludur. İşverenler, iş sağlığı ve güvenliği kurullarının mevzuata uygun olarak verdiği kararları uygulamakla yükümlüdür.

Neden İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu Kurulmalı?

İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin yönetimine çalışanları da dahil ederek işbirliğini geliştirmek, iş sağlığı ve güvenliğinin etkin denetimini sağlamak ve iş kazaları ile meslek hastalıklarını azaltmak amacıyla kurulmaktadır.

ILO Sözleşmeleri

İşyerlerinde çalışanların temsil edildiği kurullar, 89/391 sayılı Avrupa Birliği Çerçeve Direktifinin “Danışma ve İşçilerin Katılımı” başlıklı 11 inci maddesinde yer alan “işverenler, işçiler ya da temsilcileri ile işçi sağlığı ve güvenliği konularında istişarede bulunacaklar ve bu konularda onların görüşlerini alacaklardır” hükmü ile düzenlenmiştir. Bununla birlikte, ILO sözleşmelerinden 187 No’lu İş Sağlığı ve Güvenliğini Geliştirme Çerçeve Sözleşmesi ve 155 No’lu İş Sağliği ve Güvenliği ve Çalışma Ortamına İlişkin Sözleşmede de bu hususa vurgu yapılmaktadır.

Ülkemizde, yukarıda bahsi geçen istişarenin sağlanmasına yönelik olarak iş sağlığı ve güvenliği kurullarının kurulmasına ilişkin düzenleme ilk kez 1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanunu ile çalışma hayatına girmiştir.

Günümüzde iş sağlığı ve güvenliği kurullarına ilişkin düzenleme, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 22 ve 30 uncu maddelerine dayanılarak 18.01.2013 tarih ve 28532 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik” ile yapılmıştır.

Bir işyerinde iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturulması için; 50 ve daha fazla çalışanın bulunması, Altı aydan daha fazla süreli işlerin yapılması gerekmektedir.

Neden İş Güvenliği

Yapılan analizlerde dünyada son yıllarda iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili gözlemlenen olumlu gelişmeler neticesinde iş kazalarında ve iş cinayetlerinde hissedilir azalmalar yaşanırken, maalesef ülkemizde iş kazaları/iş cinayetleri artmaktadır. Ekonomik boyutu ile incelendiğinde ise, çalışanın iş yaparken aklının sadece işte olması gerekirken, asgari ücretle geçinmeye çalışan arkadaşlardan ne kadar verim alınabilir ki?

Ülkemizde yaşanan ve giderek artan iş kazaları, iş cinayetleri ne yazık ki bu konudaki ilgisizliği, insana verilen önemin yok denilecek kadar az; çağdaş çalışma ve yaşam koşullarına ulaşmak için daha çok uzun yıllara ihtiyacımızın olduğunu aşağıdaki analizleri incelediğimizde ortaya koyduğu aşikardır.

Bir güvenlik açığının ölçülebilen en büyük maliyeti, sadece çalışan olmaz. Kaybedilmiş bir beden veya zihinsel rehabilitasyon yılları, çalışanı tamamen yeni bir yaşam tarzına zorlayabilir. Bu tür olaylara nasıl fiyat koyacağımızı tanımlamak gerçekten zor olsa gerek. Görevlerini yerine getirirken yaşamını yitiren ya da  uzun soluklu yaralanmalar da kuşkusuz ekonomik olarak ölçülebildiğimizin ötesindedir. Yaşamını yitiren kişinin yanı sıra aile ve iş arkadaşları  da diğer paydaşlardır.

Bu kazalar aynı zamanda şirketleri de etkilemektedir. İş kazası geçiren bir çalışan kayıp adam/saat anlamına gelmektedir. O nedenle bir şirket için bakıldığında giderler yalnızca verimlilik kaybı olarak ölçülmez, aynı zamanda kayıp iş gücü ve artan sigorta maliyetleri de etkilidir.

Şirketler için bir diğer önemli kayıp ise, iş kazalarının çokluğu nedeniyle oluşacak olan motivasyon bozukluğudur. Çalışanlar kendilerini güvende hissetmezlerse iş moralleri azalır ve çalışma istekleri düşecektir. Bu da işveren için olumsuz sonuçların doğmasına sebep olacaktır.

Bu nedenle çalışanlar mümkün olan en iyi işi yapmaya konsantre olabilmek için işlerini güvenli bir ortamda yapmak isterler. Sorumlu işverenler, güvenli bir işyerinin şirketin ana hattını geliştirdiğini kabul etmelidir. Hangi yönden bakarsanız bakın işi güvenli bir şekilde yürütmenin avantajları çoktur.

İş Sağlığı ve Güvenliğinin Amacı :

1. Çalışanlara en yüksek seviyede sağlıklı ortam sağlamak,
2. Çalışma şartlarının olumsuz etkilerinden onları korumak,
3. İş ve işçi arasında mümkün olan en iyi uyumu temin etmek,
4. İşyerlerindeki rizikoları tamamen ortadan kaldırmak veya zararları en aza indirgemek,
5. Oluşabilecek maddi ve manevi zararları ortadan kaldırmak,
6. Çalışma verimini arttırmak.