Elle Taşıma İşlerinde Risk Değerlendirme

Elle Taşıma İşlerinde Risk değerlendirme çalışması ile gerçekleştirilen faaliyetin; sistematik bir biçimde, tüm faktörler göz önünde bulundurularak sağlık ve güvenlik açısından genel tablosu ortaya konmaktadır.

Bu sayede hem farkında olunmayan potansiyel tehlikeler belirlenmekte hem de öncelikli iyileştirme yapılması gereken durumlar değerlendirilmektedir.

Aşağıdaki tabloda elle taşıma işi için yapılacak bir risk değerlendirme çalışmasında göz önünde bulundurulması gereken problemler ve bu problemleri ortadan kaldırmaya yönelik çözüm yollarına ilişkin genel bilgiler verilmektedir

Elle taşıma işine bağlı risk değerlendirmesinde dikkat edilmesi gereken hususlar

Fiziksel Riskler Fiziksel Risk Etmenleri VE Kimyasal Riskler Kimyasal Risk Etmenleri

Değerlendirme yapılırken bakılması gereken sorunlar	Riske bağlı yaralanmaları azaltmanın yolları
Görev esnasında; -Vücuttan uzakta tutulan yük, -Bükülme, alçalma ya da yukarı uzanma -Uzun taşıma mesafeleri -Yorucu itme ve çekme işlemleri -Tekrarlayan işlemler -Yetersiz dinlenme süreleri -Prosesten kaynaklı hızlı çalışma gerekliliği, mevcut mudur?	Aşağıda belirtilen düzenlemeler yapılabilir mi? -Kaldırma ekipmanı kullanmak, -Verimliliği arttırmak için işyeri düzenini iyileştirmek -Bükülme ve alçalma miktarını azaltmak -Bükülme ve alçalma miktarını azaltmak -Özellikle ağır yüklerde zemin seviyesinden ve omuz hizasının üstünden kaldırmadan kaçınmak – Taşıma mesafelerini azaltmak – Tekrarlayan hareketleri azaltmak, – Bir grup kas çalışırken diğer grup dinlenecek şekilde işi çeşitlendirmek – İtme yerine çekme işi gerçekleştirmek
Yük; – Ağır ve hantal, – Kavranması zor, – Dengesiz ya da beklenmedik anda hareket edebilen (hayvan gibi), – Zararlı (keskin, sıcak veya soğuk) – Biçimsiz bir yığın – Görüş alanını kapatacak kadar hacimli, özelliğini taşımakta mıdır?	Yük; – Daha hafif ya da daha az hacimli, – Daha kolay kavranabilir, – Daha dengeli, – Eşit yığınlanmış hale getirilebilir mi? Eğer yük farklı bir yerden alınıyorsa, kavranması kolay ve daha küçük paketler halinde tedarik edilip edilemeyeceği sorgulanabilir.
Çalışma ortamında; – Duruş kısıtlamaları, – İnişli-çıkışlı, kaygan ya da engel bulunan zeminler – Zeminde seviye farkları, – Sıcak, soğuk, nemli koşullar, – Rüzgar ya da diğer güçlü hava hareketleri, – Zayıf aydınlatma koşulları, – Hareketlerde kişisel koruyucu donanım ya da kıyafetlerden kaynaklı kısıtlamalar mevcut mudur?	Aşağıda belirtilen düzenlemeler yapılabilir mi? – Serbest dolaşım engellerini kaldırmak – Daha iyi bir zemin sağlamak, – Seviye farkları ve dik rampaları engellemek, – Aşırı soğuk ve sıcağı engellemek, – Aydınlatma ile ilgili şartları geliştirmek – Daha az kısıtlayıcı KKD sağlamak – Çalışanların kıyafet ve ayakkabılarının işe uygunluğundan emin olmak
Bireysel kapasite ile ilgili olarak görev ve/veya görevden kaynaklı; – Ortalama kuvvet ve becerinin üstünde bir yetenek mi gerektirir? – Sağlık problemi olanlar ve öğrenme ya da fiziksel olarak yetersiz kişiler tehlike içinde midir? – Hamileler tehlike içinde midir? – Özel bilgi ve eğitim gerektirmekte midir?	Aşağıda belirtilen düzenlemeler yapılabilir mi? – Sağlık problemi olanlar ve öğrenme ya da fiziksel olarak yetersiz kişiler için görev tanımlarını daha dikkatli belirlemek – Hamileler için ekstra özen göstermek – Çalışanlara özellikle sık karşılaşacakları durumlarla ilgili daha detaylı bilgi vermek, – Daha fazla eğitim vermek, – İşyeri hekiminden tavsiyeler almak
Yardımcı taşıma ekipmanları; – Alet iş için doğru tür müdür? – Korunaklı mıdır? – Alet üzerindeki tekerlekler zemin için uygun mudur? – Tekerlekler rahatça hareket edebilmekte midir? – Tutmayı sağlayan kulplar sağlam ve kullanışlı mıdır? – Herhangi bir fren sistemi var mıdır ve uygun durumda mıdır?	Aşağıda belirtilen düzenlemeler yapılabilir mi? – Çalışma hızını ayarlamak, – Görev için daha uygun bir ekipman sağlamak, – Planlı önleyici bakım yapmak – Donanımın kolayca hareket edebilmesi için tekerlek, lastik ya da zemini değiştirmek, – Daha kullanışlı kulplar sağlamak, – Fren sistemlerini güveli ve etkili biçimde kullanılacak şekilde düzenlemek
İş organizasyon faktörleri; – İş tekrarlamalı ve sıkıcı mıdır? – Makine ya da sistemin çalışması tempolu mudur? – Çalışanlar iş taleplerini fazla bulmakta mıdır? – Çalışanların iş ve metotlarla ilgili kontrol yetkileri az mıdır? – Yönetici ve çalışanlar arasındaki iletişim yetersiz midir?	Aşağıda belirtilen düzenlemeler yapılabilir mi? – Monotonluğu azaltmak için görev değişikliği yapmak, – Çalışanların becerilerinden daha fazla yararlanabilmek, – İş yükünü ve tarihleri daha ulaşılabilir hale getirmek – İyi iletişim ve takım çalışmasına teşvik etmek, – Alınacak kararlarda çalışanların da katılımını sağlamak, – Daha iyi eğitim ve bilgi sağlamak.

Elle Taşıma İşi Risk Değerlendirme Yöntemleri

İçindekiler

1 Elle Taşıma İşi Risk Değerlendirme Yöntemleri

Yangın ve Yangın Sınıfları

Elle taşıma işlerinde insan üzerinde fiziksel yüklenmeye neden olan faktörlerin tespiti büyük önem taşımaktadır. İlgili tespit risk değerlendirme çalışmaları ile gerçekleştirilmekte olup bu çalışmada elle taşıma işine özel kullanılan risk değerlendirme yöntemlerine özetle yer verilmiş ve bir takım parametreler bazında karşılaştırılmıştır.

Amerikan Endüstriyel Hijyenistler Konferansı Yük Kaldırma Eşiği (American Conference of Governmental Industrial Hygienists Threshold Limit Values-ACGIH TLV):

ACGIH TLV, işyerlerinde kaldırma işlemleri için kabul edilebilir değerleri ortaya koymak amacıyla 2004 yılında geliştirilmiştir. Çalışanların neredeyse tamamında tekrarlayan kaldırma işi ile ilişkili olarak ortaya çıkabilecek işe bağlı bel ve/veya omuz yaralanmalarını önlemek adına yükün kaldırma eşik sınır değerini belirlemek amacı ile tasarlanmıştır. Yöntem geliştirilirken kesin, güncel ve kolay uygulanabilir olması amaçlanmıştır.

Amerika Ulusal İş Güvenliği ve Sağlığı Enstitüsü Kaldırma Eşitliği (The National Institute for Occupational Safety and Health Lifting Equation – NIOSH Lifting Equation):

NIOSH kaldırma eşitliği ilk olarak 1981 yılında geliştirilmiş ve 1991 yılında büküm, kavrama gibi bir takım parametreler eklenerek revize edilmiştir. Bu metot, işyerlerinde kaldırma işlemi için kabul edilebilir limit değerleri belirlemede kullanılmaktadır. Yöntem geliştiricilere göre belirlenen limit değerler referans alınarak faaliyetler gerçekleştirilirse tüm çalışanlar için kaldırma ve indirme işi ile ilgili bel rahatsızlıklarının neredeyse tamamı önlenebilecektir.

İhbar Tazminatı Hangi Hallerde Ödenir?

Snook Tabloları:

Snook Tabloları farklı elle taşıma görevler için maksimum kabul edilebilir limit değerleri belirleyebilmek adına geliştirilmiştir. Tablolardaki veriler psikofiziksel yaklaşım kullanılarak ağırlık/kuvvet ayarlamalarını yapabilecek şekilde geliştirilmiştir. Tabloların kullanımı ile tüm gün herhangi bir zorlanma, alışılmışın dışında bir yorgunluk, nefes bozukluğu ya da aşırı ısınma olmadan yoğun şekilde çalışma faaliyeti gerçekleştirilebilir yaklaşımı vardır.

Elle Taşıma Değerlendirme Çizelgeleri (Manual Handling Assessment Charts-MAC):

MAC, HSE tarafından kaldırma, taşıma ve takım çalışması ile yapılan faaliyetlerde en sık rastlanan riskleri belirlemek ve değerlendirmek adına geliştirilmiş bir yöntemdir. Yöntemin uygulanması ile faaliyetle ilgili bilinen çeşitli risk faktörleri kategorize edilerek yorumlanır. Yöntem itme ve çekme işlerini içeren elle taşıma işlerinin değerlendirilmesinde kullanılamamaktadır.

Mital ve Arkadaşları Tabloları:

Mital ve Arkadaşları Tabloları; Mital, Nicholson ve Ayoub tarafından 1993 yılında geliştirilmiştir. Çalışma; çeşitli biyomekanik, fizyolojik ve epidemiyolojik kriterlere göre kabul edilebilir ağırlık limitlerini ortaya koyan bir set tablodan oluşmaktadır. Ek olarak; çalışma süresi, asimetrik kaldırma, kavrama özelliği, yük yerleştirme işlemleri ve ısı stresi gibi birtakım diğer faktörleri baz alarak endüstri çalışanları için maksimum kabul edilebilir ağırlık limitlerini sağlamaktadır. Tablolar elle taşıma işlemleri ile ilgili değerlendirme ve tasarım amacı ile kullanılabilir.

Anahtar Gösterge Yöntemi (Key Indicator Method-KIM):

KIM, elle taşıma işleri esnasında ortaya çıkabilecek riskleri tarama ve değerlendirme amacı ile uygulanmaktadır. Almanya Federal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü (Bundesanstalt für Arbeitsschutz und Arbeitsmedizin-BAuA) ile Alman İş Sağlığı ve Güvenliği Devlet Komitesi (Länderausschuss für Arbeitsschutz und Sicherheitstechnik-LASI) uygulayıcıları, güvenlik temsilcileri, işyeri hekimleri, işverenler, çalışan dernekleri, sigorta kuruluşları ve bilimsel kurumlar ile yakın işbirliği içinde geliştirilmiştir. Metot; kaldırma, tutma, taşıma işlemleri ile itme ve çekme işlemleri için iki farklı formda uygulanmaktadır.

Aşağıdaki tabloda elle taşıma işinde kullanılan risk değerlendirme yöntemlerine ilişkin bir karşılaştırma tablosu verilmektedir. Yöntemler, kas iskelet sistemi rahatsızlıklarına ilişkin fiziksel risk faktörleri, elle taşıma işine ait görev türleri, yöntemin analiz zamanı, eğitim gereksinimi ve değerlendirilen vücut bölgesi bazında karşılaştırılmaktadır.

İşyeri Hekimi Tarafından Yazılan Reçetelerin Ödenmesi İçin Gereken Hususlar

Risk değerlendirme yöntemlerinin karşılaştırılması

Değerlendirme Aracı	ACGIH-TLV	NIOSH	Snook Tabloları	MAC	Mital ve Arkadaşları Tabloları	KIM
Duruş	X	X	X	X	X	X
Yük/Güç	X	X	X	X	X	X
Hareket Frekansı	X	X	X	X	X	X
Süre	X	X	X	–	X	X
Çalışma Koşulları	–	–	–	X	X	X
Görev Türleri	Kaldırma	İndirme/ kaldırma	İndirme/ kaldırma/ taşıma/ itme/çekme	İndirme/ kaldırma/ taşıma /takım çalışması	İndirme/ kaldırma/ taşıma/ itme/çekme	İndirme/ kaldırma/ taşıma/ itme/çekme
Analiz Zamanı	Düşük	Düşük	Düşük	Düşük	Düşük	Düşük
Eğitim Gereksinimi	Düşük	Düşük	Düşük	Düşük	Orta	Düşük
Değerlendirilen Vücut Bölgesi	Boyun/o muz/ sırt/ gövde/ kalça	Boyun/ omuz/sırt/ gövde/ kalça	Boyun/omuz/ sırt/gövde/ kalça/bacak/ diz/ayak bileği	Boyun/omuz /sırt/gövde/ kalça	Boyun/omuz /sırt/gövde/ kalça/bacak/ diz/ayak bileği	Boyun/omuz /sırt/gövde/ kalça/bacak/ diz/ayak bileği

Kaynaklar
Occupational Health and Safety Council of Ontario (OHSCO) (Canada), Musculoskeletal Disorders Prevention Series MSD Prevention Toolbox, Ontario

Klussmann A, Steinberg U, Liebers F, Gebhardt H, Riege M. The Key Indicator Method for Manual Handling Operations (KIM-MHO) – Evaluation of a New Method for the Assessment of Working Conditions with in a Cross-Sectional Study, BioMed Central