Sağlık İçin: Şeker Hastalığı

Şeker Hastalığı; Kandaki şeker düzeyinin normal değerin üzerinde olması ile karakterize bir hastalıktır. Kan şekeri düzeyini düzenleyen insülin hormonu pankreastan salınır.

Şeker Hastalığı – Diyabet

Şeker hastalarında pankreastan insülin salınımı ya hiç olmaz ya da yetersizdir. Bazı hastalarda pankreastan insülin salınımı olur ancak bu salınım gecikmeli olarak meydana gelir. Bu durumda da kan şekeri düzeyi yükselir. Şekerli ve unlu yiyecekler yenildiği zaman kandaki şeker düzeyinin yükselmesini önlemek için pankreastan hemen yeterli düzeyde insülin salınımı olur, bu şekilde kandaki şeker düzeyi normal sınırlar içinde tutulur.

Sağlıklı Yaşam ve Egzersiz

Şeker hastalığının başlıca iki tipi vardır:

İnsülinin tam olarak yokluğu durumunda Tip I Diyabetten söz edilir (insüline bağımlı diyabet). Bu tip diyabet çoğunlukla çocukluk ve erken gençlik dönemlerinde görülür, bu yüzden çocuk diyabeti olarak da bilinir. Tip I diyabetin görülme sıklığı düşüktür.
İnsülinin yetersiz olduğu veya gecikmeli olarak salındığı duruma Tip II Diyabet adı verilir (insüline bağımlı olmayan diyabet). Bu tip diyabet çoğunlukla yetişkinlerde, şişman olanlarda ve kadınlarda görülür. Tip II diyabet, Tip I diyabete göre daha çok görülür.

İnsülinin yokluğu veya yetersizliği durumunda kanda şeker düzeyi yükselir. Kanda şeker düzeyi belirli bir sınırı aşınca fazla olan şeker idrarla atılmaya başlar. Şeker böbreklerden süzülüp idrara geçerken, birlikte çok miktarda su da idrar yolu ile atılır. Bu yüzden şeker hastaları sık sık idrar yapma ihtiyacı hissederler, böylelikle şeker hastalığının başlıca belirtisi olan sık idrar yapma tablosu ortaya çıkar. Fazla miktarda idrar yapma sonucunda hastalar çok su içme ihtiyacı hissederler.

İnsülin yetersizliği nedeniyle şeker vücutta kullanılamadığı için kişiler sürekli açlık hissederler ve sık yemek yeme ihtiyacı duyarlar. Ancak alınan kaloriden yeterince yararlanılamadığı için hastalar çok yemek yemelerine rağmen kilo almazlar, hatta kilo kaybederler. Sonuç olarak çok su içen, çok idrar yapan, çok yemek yemesine rağmen kilo kaybeden kişilerde şeker hastalığından kuşkulanılmalıdır. Bu belirtiler insülinin tam olarak yokluğu sonucu olan Tip I diyabette daha belirgindir, hatta kimi zaman hastalık şeker koması tablosu ile ortaya çıkabilir ve çocuklar acil olarak hastaneye götürülebilir.

Kimlerde Diyabet Görülür?

Toplumda daha yaygın olarak görülen Tip II diyabet oldukça sinsi seyirlidir, hastalar sık idrar yapma, çok su içme gibi belirtileri önemsemedikleri için uzunca zaman sonra doktora başvurabilirler. Hatta bazı hastalarda herhangi bir muayene sırasında kan şekeri yüksek bulunabilir. Bu durumda hastalara çok su içme ve sık idrar yapma durumları sorulduğunda bir süreden beri bu belirtilerin var olduğu öğrenilir.

Şeker hastalığı damarlarda yol açtığı bozulmadan dolayı sağlık açısından önemlidir. Özellikle yaşamsal önemi olan kalp, beyin ve böbrek damarlarının bozulması önemlidir. Göz damarlarındaki bozulma görme bozukluklarına neden olur. Ancak şeker hastalığının gecikmeden saptanması ve uygun tedavisi ile bu bozuklukların önüne geçmek mümkündür. Çok idrar yapma ve çok su içme yakınması, çok yemek yemeye rağmen kilo kaybı olması durumunda doktora başvurmak gerekir. Bunun dışında 40 yaşın üzerinde her yıl en az bir defa kan şekeri ölçümü yapılması erken tanı bakımından yarar sağlar.

Sağlıklı Yaşam için …

Şeker hastalığı kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür. Ailede şeker hastası kimselerin olması, şişmanlık, fazla miktarda şeker ve şekerli yiyecekler tüketmek şeker hastalığı bakımından risk oluşturur.

Şeker hastalarının üçte biri hastalığının farkında değildir, herhangi muayene veya tarama muayenesi sırasında hastalık tesadüfen bulunabilir. Şeker hastalığı tanısından korkmamak gerekir. Hastaların çoğu uygun diyet ayarlaması ve egzersiz programı ile uzun zaman kan şekeri düzeyini kontrol altında tutabilir. Gereken durumda yeterli dozda ilaç kullanmak (ağızdan alınan hap veya insülin enjeksiyonu şeklinde) suretiyle kan şekeri düzeyi ayarlanabilir. Ancak Tip I diyabet hastalarının tedavisinde insülin kullanılması gerekir. Hatta insülinin günde birkaç kez kullanılması da söz konusu olabilir. Kontrolsüz diyabette damar bozuklukları meydana gelebilir.