Ağır sanayi sektöründe iş sağlığı ve güvenliği, ağır sanayi sektörü en çok gürültüye maruz kalınan sektörlerden biridir.
Duman çekme sistemleri, buharı dışarı veren vakum sistemleri, elektrik ark ocakları, merdaneli öğütücüler ve havalandırma fanları yüksek miktarda gürültü yaratmaktadır. Bu sektörde çalışanlardan yarısı kulakların korunmadığı takdirde 10 yıl gibi kısa bir süre içerisinde işitme kaybı ile karşılacaklardır. Ayrıca yüksek ısıya sahip partiküller kulak zarını yakmakta ve bazı ağır materyallerin düşmesi sonucu çıkan ses, kulak zarının yırtılmasına neden olmaktadır.
Ağır sanayi endüstrisi ‘ağır’ olarak kabul edilen endüstrilerden biridir. Ağır ve son derece büyük malzeme ve makinaların bir yerden diğerine sürekli taşınması, sıcaklığı 1800 dereceye kadar çıkan erimiş metaller, toksik ve aşındırıcı maddeler, hava yoluya solunum sisteminin sunuk (maruz) kaldığı kokular-dumanlar-maddeler ve gürültü, iş sağlığı ve güvenliği açısından en önemli riskleri oluşturmaktadır.
Sektörün büyük ölçekli olması nedeniyle sendikalı işçi oranı fazladır. Bu nedenle tehlikelere karşı önlem alınması konusunda sendikalar işverenlere baskı yapmalı ve devlet de devreye girerek tehlikelerin ve kazaların azaltılması yönünde gerekli tedbirleri ve yaptırımları ivedilikle almalıdır.
İçindekiler
Ağır Sanayi Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği
Kas-iskelet sistemi yaralanmaları bu sektörde oldukça sık görülür. Endüstrideki makinalaşmaya karşın, sıklıkla ağır ve büyük kalıplı materyaller işçiler tarafından taşınmaktadır. Ayrıca etrafın temiz tutulması da önemlidir. Tersi durumlarda kaymalar ve düşmeler, burkulmalara ve kırılmalara neden olmaktadır. İşin yapılması sırasında rotasyon, takım çalışması ve güvenlik eğitimleri, risklerin azaltılmasına yardımcı olmaktadır.
Fiziksel Tehlikelerden Kaynaklanan Hastalıklar
Ağır sanayi sektörü en çok gürültüye maruz kalınan sektörlerden biridir. Duman çekme sistemleri, buharı dışarı veren vakum sistemleri, elektrik ark ocakları, merdaneli öğütücüler ve havalandırma fanları yüksek miktarda gürültü yaratmaktadır. Bu sektörde çalışanlardan yarısı kulakların korunmadığı takdirde 10 yıl gibi kısa bir süre içerisinde işitme kaybı ile karşılacaklardır. Ayrıca yüksek ısıya sahip partiküller kulak zarını yakmakta ve bazı ağır materyallerin düşmesi sonucu çıkan ses, kulak zarının yırtılmasına neden olmaktadır.
Bazı büyük makinalar yere temas ettikleri için ortamda sürekli olarak titremeye(sarsıntıya neden olurlar). Ayrıca matkaplar, testereler ve çekiçler ise elle kullanıldıklarından işçilerin titreşime maruz kalmasına neden olurlar. Bütün vücudun titreşime maruz kalması bulanık görmeye ve hareketten kaynaklanan baş dönmesine neden olabilir. Elle kullanılan makinaların yarattığı titreşim ise Karpal Tünel Sendromuna*, Raynaud Sendromuna* ve eklemlerde aşınmalara neden olur ve bu rahatsızlıklar sonunda kalıcı olabilir. Ayrıca Dupuytren Kontraktürü* ile karşı karşıya kalma riski öğütme ve dövme işlerinde uğraşanlarda görülmektedir.
Demirin dövülmesi sırasında ve demirin eritilmesi sırasında çok yüksek derecede ısı ortaya çıkmaktadır. Her ne kadar eritme işlemi sırasında çok daha yüksek sıcaklıklar görülse de, demir dövme ve şekillendirme sırasında sürekli olarak işlemin gözlenmesi sıcaklıktan daha fazla etkilenilmesine neden olmaktadır. Isıdan etkilenmeyi engellemek için sıvı tüketilmekte, havalandırma sistemleri çalıştırılmakta, ısıdan koruyucu elbiseler ve donanımlar kullanılmaktadır.
Lazerlerin kullanımı sırasında, bazı tehlikeler ortaya çıkmaktadır. Cildin yanması için gereken lazer güç düzeyinden çok daha azı, göz retinasını tahrip etmek için yeterlidir. Kullanan kişi, her ne kadar gözünü korusa da çevreden geçen işçiler için lazer kullanımı riskli olabilir.
Kimyasal Tehlikelerden Kaynaklanan Hastalıklar
Dumanların yayılması ve bazı partiküller erimiş metallerle çalışan, kok kömürü kullanan ve ocakları dolduran işçiler için tehlikelidir. Bu toz ve dumanlara sürekli maruz kalma astım hastalığına neden olabilir ve bu durum kalıcı bir hal alabilir.
Silikaya maruz kalma, daha çok metallerin eritilmesi için kullanılan ocakların bakımı ile ilgelenen ve patlamalı ocaklarla çalışan işçiler arasında görülür ve sonunda Silikoz hastalığına yakalanmaya neden olabilir.
Asbest, daha çok ısı ve gürültü yalıtımı için kullanılmaktadır. Bakım ve inşaat çalışmaları sırasında önceden kullanılmış olan asbest, tekardan havaya karışabilmekte ve tehlikeler yaratabilmektedir. Asbestosa maruz kalma; asbestozAsbestoz; Asbest tozlarının solunum yoluyla alınmasına bağlı gelişen bir hastalıktır, Asbest, silikat, demir, magnezyum, alüminyum ve kalsiyum hidratlarının... More, mezotelyoma ve diğer kanserlere neden olmaktadır.
PAH’lar(Polisiklik Aromatik Hidrokarbon), yanmalı işlemler sonucunda ortaya çıkarlar. Genellikle çelik endüstrisinde kömürün kısmen yakılması ile kok elde edilirken kömür katranın zifti bazı uçucuların açığa çıkmasına neden olur. Bunlar havada aerosol ya da buhar şeklinde bulunabilirler. Kısa süre ile bunlara maruz kalma deride kaşıntılara, müköz zar iltihabına, baş ağrısına, baş dönmesine ve mide bulantısına neden olur.
Kömürle çalışan ocaklar, katran ve zift partiküllerinin havaya karışmasına neden olmaktadır. Uzun vadede bu ortama maruz kalan işçiler için akciğer kanserine yakalanma riski sıradan bir insanınkine göre 2 kat daha fazladır. Çünkü kok kömüründe bulunan katran ve zift kanserojendir.
Ağır sanayi endüstrisinde neredeyse 1000’den fazla kimyasal maddeKimyasal madde; doğal halde bulunan, üretilen, herhangi bir işlem sırasında kullanılan veya atıklar da dâhil olmak üzere ortaya... More kullanılmaktadır. Bunların her biri üretim sürecinin belirli evrelerinde devreye girmektedir. Kömürün yanarak kok haline gelmesi sırasında katran, benzen ve amonyak ortaya çıkmaktadır. Kükürt dioksit ve azot oksit içeren dumanlara maruz kalmak, vanadyum ve diğer metal alaşım katkıları kimyasal pnömonite neden olmaktadır. Benzen, toluen ve zaylen gibi kömür ocağı gazında hazır bulunan maddeler solunum yolu rahatsızlıklarına ve merkezi sinir sistemi bozukluklarına neden olurlar. Bunlara uzun yıllar maruz kalma ise kemik iliği hasarlarına, anemiye ve kan kanserine neden olurlar.
Ağır Sanayi Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemleri
Sırasıyla yerel ve genel havalandırmaya başvurulması ile Kişisel Koruyucu Donanımların ciddi şekilde kullanımı ağır sanayi sektöründe iş kazaları ve meslek hastalıklarını önlemek konusunda çok önemlidir. Kimyasallara, tozlara ve dumanlara karşı solunum koruyucu maskeler ve solunum cihazları kullanılmalıdır. Aksi takdirde akciğer kanseri ve kan kanseri gibi ölümcül hastalıklarla karşılaşma riski çok yüksek olmaktadır.
Bunlarla birlikte silikozSilikoz; solunum yoluyla pnömokonyoz yapabilecek miktarda silikat parçacığı alınması sonucu gelişir. En ağır meslek hastalıklarından biridir; günümüzde sıklığı... More ve asbestozAsbestoz; Asbest tozlarının solunum yoluyla alınmasına bağlı gelişen bir hastalıktır, Asbest, silikat, demir, magnezyum, alüminyum ve kalsiyum hidratlarının... More gibi hastalıkların önlenebilmesi için de solunum yollarını korumak zorunludur.
Ayrıca lazer kullanımı sırasında paravanlar, göz koruyucu gözlükler,maskeler veya siperlikler kullanılmadığı takdirde retinada yırtıklar meydana gelmektedir. Bunlarla birlikte ortamda bulunan diğer tozlar, dumanlar ve buharlar da gözler için tehlikeli olabilmekte aynı zamanda çok yüksek ısıdaki erimiş metallerde gözler için büyük riskler oluşturmaktadır. Bütün bu risklere karşı uygun koruyucu gözlükler takmak kazalarla karşılaşıldığında gözlerin hasar görmesine engel olacaktır
Daha önce belirtildiği gibi ağır sanayi sektörü en çok gürültüye maruz kalınan sektörlerden biridir. Makinalar çalışırken, demir-çelik taşınırken, havalandırma ve diğer işlemler yapılırken çıkan gürültü, kaynakta ancak belirli bir miktarda kesilebilir. Aynı sektörde uzun süre korunmasız çalışan işçilerde duyma kayıpları kaçınılmaz hale gelmektedir. Ayrıca ani gürültü şokları zar travmalarına ve ve yırtılmalarına neden olmaktadır. Bütün bunlar önemli risk faktörleridir ve bunları azaltmak için mutlaka mühendislik önlemlerinin yanında kulak koruyucu donanımlar olan kulaklıklar ve tıkaçlar kullanılmalıdır.
İSG Karikatürleri
EVET/Beğendiyseniz sağa, HAYIR/Beğenmediyseniz sola kaydırın.
Sonuçlar
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
Ağır Sanayi Sektöründeki Hastalıkların Açıklaması ve Önlemleri
Akciğer kanseri, yapısal olarak normal akciğer dokusundan olan hücrelerin gereksinim ve kontrol dışı çoğalarak akciğer içinde bir kitle (tümör) oluşturmasıdır. Burada oluşan kitle öncelikle bulunduğu ortamda büyür; daha sonraki aşamalarda ise çevre dokulara veya dolaşım yoluyla uzak organlara yayılarak (karaciğer, kemik,beyin vb. gibi) hasara yol açarlar. Bu yayılmaya metastaz adı verilir.
Kansızlık ya da anemi kırmızı kan hücrelerinin içinde bulunan ve oksijen taşımakla görevli olan hemoglobin molekülünün miktarında azalma olmasıdır. Anemi’nin çok çeşitli sebepleri vardır. Demir eksikliği bunlardan en sık görülenidir.
Dupuytren kontraktürü, avuç içinin ve altındaki dokuların bir hastalığıdır. Kalın skar dokusu kıvamındaki deri parmaklara doğru uzanarak parmakları avuç içine çeker ve elin hareket fonksiyonlarını bozar. Genellikle orta yaşlardaki ortaya çıkmaya başlar ve sebebi bilinmemektedir.
Karpal tünel sendromu, elin ve el bileğinin ağrılı bir hastalığıdır. Karpal tünel, el bileğindeki kemik ve diğer dokuların oluşturduğu dar bir kanaldır. Bu tünelin içinden median sinir geçer. Bu sinir başparmak, işaret parmağı, orta parmak ve yüzük parmağının duyusunu alır ve başparmaktaki kaslara kumanda eder. Bu tünelin içerisindeki bağlar ve tendonlar şişip gerildiği zaman, median sinire baskı yaparlar. Bu baskı giderek karpal tünel sendromunu oluşturur.
Lösemi, (kan kanseri) ya da ilik kanseri olarak da bilinen bir hastalıktır. Kemik iliğinde kan yapımından sorumlu hücrelerin kanserleşmeleri sonucunda gelişir ve aslında tek bir hastalık değildir; çok değişik tipleri vardır. Kanserleşen ilik hücreleri sağlıklı kan üretmedikleri gibi, iliği istila etmek suretiyle sağlıklı kan üretebilecek hücrelere de yer bırakmazlar.
Mezotelyoma yada Asbest Kanseri, asbeste maruz kalma sonucunda akciğerleri, karın boşluğunu ve kalp etrafını çevreleyen hücrelerin anormal şekilde çoğalması ve büyümesidir. Kötü huylu bir kanser olduğu için vücudun tamamına yayılabilir. Her yıl on binlerce kişide tanısı konulan ve çok tehlikeli bir hastalıktır.
Müköz zar iltihabı, ağız-burun içi-barsak-mide-vajina ve akciğeri döşeyen zarla kaplı alanların iltihaplanması.
Raynaud Sendromu, el ve ayak parmaklarının soğuğa maruz kalması nedeniyle ağrı ve uyuşuklukla birlikte soluklaşmasıdır. Dolaşım bozukluğu nedeniyle hastalık görülür. Genellikle bu hastalığın altında başka nedenler vardır. Bu nedenler bilinmiyorsa Raynaud’s sendromu adını alır. Sürekli sarsıntı yapan makinalarla çalışan işçilerde görülür.
SilikozSilikoz; solunum yoluyla pnömokonyoz yapabilecek miktarda silikat parçacığı alınması sonucu gelişir. En ağır meslek hastalıklarından biridir; günümüzde sıklığı... More, serbest silis taneciklerinin (Kristal kuvars) solunum yoluyla alınması sonucu meydana çıkan, sanayi parçacıklarının yol açtığı ağır bir hastalıktır. Madencilik, taş kesme, taşocağı çalışmaları (özellikle granit), yol ve bina inşaatı, dinamitle kayaları patlatma ve çiftçilik, serbest silise maruz bırakan mesleklerdir. Belirtilerin meydana gelmesi için genellikle 15-20 yıl bu parçacıklara maruz kalmak gerekir. Fakat silise yoğun şekilde maruz kalınan kapalı alanlarda patlatma, yüksek kuvars içeren kayaları delerek tünel açmak ve temizleme tozu imalatı gibi işlerde çalışan korumasız işçiler bir yıldan kısa bir sürede silikoza tutulabilirler.
Zatürre olarak da bilinen pnömoni, akciğerlerin iltihaplanmasıdır. Zatürrenin ilk sıradaki nedeni, pnömokok (Streptococcus pneumoniae) adı verilen yuvarlak şekilli bakterilerdir. Virüslerin neden olduğu zatürre ise genellikle daha hafiftir ve evde tedavi edilebilir. Bakteriyel pnömoniler daha ağır seyirli olup genellikle soğuk algınlığı nedeniyle ortaya çıkarlar. Pnömoni akciğerin tek bir lobu ile sınırlı ise lober pnömoni, bronşlardan başlayarak akciğerin başka bölümlerine yayılmışsa bronkopnömoni olarak adlandırılır.
Kaynak: SGK-2017 Demir Çelik Sektörü çalışmaları- H.Akay
Neden İş Güvenliği İSG Uzmanları (H.Akay, S.Uygun, B.Nergis, S.Özcan derleme)
Yazının tüm hakları www.nedenisguvenligi.com‘a ve yazara aittir. Telif hakları kanunu gereğince kopyalanamaz ve/veya farklı bir yerde kullanılamaz. Ancak alıntı yapıldığında link ve adres verilmek zorundadır.
