Uzman Silika Tozunun İnsan Sağlığı Üzerinde Etkileri, maruziyet dozu ve şekli, ayrıca kişinin durumu ile belirlenir
Solunabilir, Kristal Yapıda Silika Tozu
İçindekiler
Silika tozu mineral yapıda bir tozdur. Maden işletmeleri, taş ocakları ve bunları işleyen çimento ve kireç sanayi, porselen ve seramik sanayi, cam sanayi, kuvars madenciliği ve değirmenleri, demir ve çelik döküm sanayi, temizleme ve aşındırma işlerinin yapıldığı işyerlerinde kristal yapıdaki solunabilir silika tozu ile karşılaşılabilir.
Silika Tozunun Özellikleri ve Sınıflandırılması
Kristalin SiO2 türevleri kuvars, kristobalit ve tridimit kristalin silika olarak adlandırılır. Serbest kristalin silika içeren solunabilir tozSolunabilir toz; Aerodinamik eşdeğer çapı 0,1–5,0 mikron büyüklüğünde kristal veya amorf yapıda toz ile çapı üç mikrondan küçük,... More silikojenik etkilere sahiptir.
CAS numarasıCAS numarası; Kimyasal Kuramlar Servisi tarafından verilen numarasını ifade eder. CAS numarası a) Alaşım: Bu Yönetmeliğin amaçları bakımından... More
Kuvars :14808-607
Kristobalit :14464-46-1
Tridimit :15468-32-3
Silika Tozunun Ölçüm ve Analizi
İşyeri ortamından maruz kalınan toz içindeki serbest kristalin silika miktarı, toplam toz toplama veya kişisel toz toplama cihazı ile filtre üzerine alınan toz numunesinde bulunan serbest kristalin silika miktarı veya solunabilir tozSolunabilir toz; Aerodinamik eşdeğer çapı 0,1–5,0 mikron büyüklüğünde kristal veya amorf yapıda toz ile çapı üç mikrondan küçük,... More içerisindeki serbest kristalin silika miktarı laboratuvarda, infrared spetrofotometrik yöntemle analiz edilerek % miligram olarak hesaplanır. Elde edilen sonuçlar mevzuatta belirtilmiş olan Zaman Ağırlıklı Ortalama Değer (ZAOD/TWAZAOD/TWA; Zaman Ağırlıklı Ortalama Değer: Günlük 8 saatlik zaman dilimine göre ölçülen veya hesaplanan zaman ağırlıklı ortalama değeri... More) ile karşılaştırılarak kişisel maruziyet durumu belirlenir.
Silika Tozunun İnsan Sağlığı Üzerinde Etkileri
Kristalin silika tozunun (kristobalit ve tridimit dahil) etkileri; solunum yoluna giren tozun içindeki serbest silika düzeyi, maruziyet dozu ve şekli, ayrıca kişinin durumu ile belirlenir. Akciğerin alveoler bölgesinde SiO2 partikülleri alveolar makrofajlarla temasa geçer. Partiküller fagosite edilir ve sonra fagosite edilen SiO2 makrofajların yıkımına neden olur. Makrofajlardan salınan partiküller tekrar fagosite edilir ve hücre hasarı döngüsünü tekrarlar. Makrofaj hasarının yeni retiküler ve kollajenöz bağ dokusu oluşumunun ön koşulu olduğu düşünülmektedir.
Pulmoner interstisyumdaki bağ dokusu gelişimi çoğunlukla nodülerdir. Hiler lenf nodları sıklıkla etkilenir. SilikozSilikoz; solunum yoluyla pnömokonyoz yapabilecek miktarda silikat parçacığı alınması sonucu gelişir. En ağır meslek hastalıklarından biridir; günümüzde sıklığı... More nodüllerinin büzülme eğilimi karakteristiktir; bu durum perifokal amfizem gelişimine neden olur. Komşu nodüllerin büyümesi ve giderek birbiriyle birleşmesi kallus yapısına ve havayolu, pulmoner damar ve lenf kanallarının deformasyonuna neden olur.
Silika Tozunun Kronik Etkileri
Kuvars tozuna bağlı akciğeri bulguları yapısal ve fonksiyonel değişikliklerin çeşidine ve yaygınlığına bağlıdır. Pratikte, akciğer tüberkülozu dışında Kronik Spesifik Olmayan Solunumsal Sendrom (CURS) ve geç evrelerde kronik kor pulmonale kuvars tozu akciğerinin en önemli sekelleridir.
Silikozlu hastalarda semptom üçlüsü- nefes darlığı, öksürük ve balgam çıkarmagenel olarak CURS ciddiyeti ile belirlenir. Aynı durum fizik muayene bulguları için de geçerlidir örneğin sesli soluma ve vezikülotimpanik rezonans, CURS silikozSilikoz; solunum yoluyla pnömokonyoz yapabilecek miktarda silikat parçacığı alınması sonucu gelişir. En ağır meslek hastalıklarından biridir; günümüzde sıklığı... More dışındaki nedenlerle gelişebilir. Nadir olgularda ciddi ilerlemiş silikozSilikoz; solunum yoluyla pnömokonyoz yapabilecek miktarda silikat parçacığı alınması sonucu gelişir. En ağır meslek hastalıklarından biridir; günümüzde sıklığı... More, restriktif ventilasyon bozuklukları nedeniyle nefes darlığı ve kronik kor pulmonaleye neden olabilir. Kuvars tozu akciğerinin tanısı uygun iş öyküsü varlığında radyografi temelinde konur.
Tehlikeli Yerlerin Sınıflandırılması
Hastalığın seyri sırasında radyografide p, q ve r boyutlarında yuvarlak opasiteler şeklinde nodüler fibroz görülür. Bunlar özellikle iki akciğer korteksini de etkiler. Geç evrelerin radyografik özellikleri özellikle üst akciğer loblarındaki kalluslardır (A, B, C). Silikotik değişikliklerin ciddiyeti ile kişisel hastalık hissi, fizik muayene bulguları ve saptanabilir akciğer fonksiyon bozukluğu arasında alışılmışın dışında belirgin bir tutarsızlık yoktur. Radyografi, ILO pnömokonyozPnömokonyoz, akciğerlerde tozun birikimi sonucu doku hasarı ile seyreden hastalık Pnömokonyoz nedir? Pnömokonyoz, akciğerlerde tozun birikimi sonucu doku... More sınıflandırmasına göre değerlendirilir (ILO 2000).
Patofizyolojik açıdan silikozSilikoz; solunum yoluyla pnömokonyoz yapabilecek miktarda silikat parçacığı alınması sonucu gelişir. En ağır meslek hastalıklarından biridir; günümüzde sıklığı... More olguları özellikle restriktif ve/veya obstruktif solunum bozukluğunun, ventilasyon dağılım bozukluklarının, pulmoner amfizemin, gaz değişimi bozukluklarının ve/veya pulmoner dolaşımda basınç artışının göstergesidir. Kuvars tozu akciğeri genellikle yavaş ilerler. CURS; kronik bronşit, özgün olmayan bronşiyal solunum yolu hastalıkları, pulmoner amfizem ve bunların kombinasyonunu tanımlar. SilikozSilikoz; solunum yoluyla pnömokonyoz yapabilecek miktarda silikat parçacığı alınması sonucu gelişir. En ağır meslek hastalıklarından biridir; günümüzde sıklığı... More gelişmeden önceki silikojenik toz maruziyetinin süresi 15 yıl veya daha fazladır.
Ayrıca yalnızca birkaç yıllık maruziyetten sonra ortaya çıkan akut silikozAkut silikoz; Yüksek yoğunluktaki solunabilir kristal silikaya birkaç haftayla 5 yıl arasında değişen maruziyet sürelerinden sonra hızla gelişen... More olguları da vardır. Kuvars tozu akciğeri ile ilişkili değişiklikler maruziyet bitiminden sonra da ortaya çıkabilir veya ilerleyebilir. SilikozSilikoz; solunum yoluyla pnömokonyoz yapabilecek miktarda silikat parçacığı alınması sonucu gelişir. En ağır meslek hastalıklarından biridir; günümüzde sıklığı... More ile eş zamanlı gelişen akciğer tüberkülozu genelde silikoza eşlik etmeyen tüberkülozdan farklı olarak daha ciddi ve tedaviye daha dirençlidir.
Tıbbi Muayene
Mesleki tıbbi muayeneler, işyerlerindeki solunabilir silika maruziyeti sağlığı tehdit edebilecek düzeyde olan kişilere uygulanmaktadır (örneğin mesleki maruziyet sınır değeriMaruziyet sınır değeri; çalışanların belirlenen sınır değer üzerinde kesinlikle maruz kalmaması gereken değeri ifade eder. Maruziyet sınır değeri... More aşılmış olanlar).
Tıbbi Değerlendirme
Değerlendirme ancak işyerinin durumu ve kişinin maruziyeti bilindiğinde olanaklıdır. Bu amaçla bir risk değerlendirmesi yürütülmüş olmalıdır; değerlendirmede hangi teknik, kurumsal ve kişisel önlemlerin kullanıldığı belirtilmelidir.
Güvensiz KKD Ürünleri Nelerdir
Solunabilir kristalin silika maruziyetinin sağlık durumunu klinik olarak anlamlı şekilde bozması beklenen özellikle kalp-solunum sistemi bozuklukları ve/ veya fonksiyonel sorunları olan hastalarda;
- Ciddi akciğer fonksiyonu ve kalp-dolaşım sistem bozuklukları
- Kronik bronşit, astım, amfizem
- Kronik ya da tekrarlayıcı plörit
Radyografik olarak saptanabilen toz akciğeri ya da diğer fibrotik veya granülomatöz akciğer değişiklikleri
- Akciğer ya da havayolu fonksiyonlarını anlamlı şekilde bozan veya bronkopulmoner hastalıkların gelişimini kolaylaştıran malformasyonlar, tümörler, kronik inflamasyon, plevral fibroz ya da diğer bozukluklar
- Solunum üzerine olumsuz etkiler oluşturan toraks ya da omurga deformiteleri
- Akciğer yaralanması ya da cerrahisi sonrası toraks içi organların fonksiyon bozukluğu yapan durumlar
- Aktif ya da latent tüberküloz, yaygın inaktif tüberküloz
- Beslenme bozukluğu, zayıflık, Broca formülü ile belirlenen ideal vücut ağırlığının %30 üzerinde olma (boy (cm)-100 = ideal ağırlık (kg)), yapısal bozukluklar ve zayıflıklar
- Kalp kapağı hastalıkları ve diğer organik kardiyak hasarlarda olduğu gibi belirgin veya beklenen erken kalp yetmezliği veya sıklıkla erken kalp yetmezliğine neden olan yeni geçirilmiş hastalıklar
- Özellikle tedaviye yanıt vermeyen yüksek kan basıncı
- Genel direnci düşüren diğer kronik hastalıklar
6331 Sayılı Kanun’a Göre Çalışanların Yükümlülükleri
Yazının tüm hakları www.nedenisguvenligi.com‘a ve yazara aittir. Telif hakları kanunu gereğince kopyalanamaz ve/veya farklı bir yerde kullanılamaz. Ancak alıntı yapıldığında link ve adres verilmek zorundadır.
Kaynak;
ILO Uluslararası PnömokonyozPnömokonyoz, akciğerlerde tozun birikimi sonucu doku hasarı ile seyreden hastalık Pnömokonyoz nedir? Pnömokonyoz, akciğerlerde tozun birikimi sonucu doku... More Sınıflandırması Rehberi
