İnşaatlarda Alınacak Asgari Güvenlik Önlemleri

İnşaatlarda Alınacak Asgari Güvenlik Önlemleri ile ilgili olarak NİG ekibinin hazırladığı kapsamlı çalışmaya aşağıdan ulaşabilirsiniz.

Türkiye’de en çok iş kazalarının yaşandığı sektörlerin başında inşaat ve yapı sektörü geliyor.  Özellikle ölümlü kazalar başta olmak üzere kazaların en önemli sebeplerinden birisi yapı sektöründe, eğitimsiz /vasıfsız işçilerin fazla olması ve çalışanların sık sık değişerek işçi sirkülasyonunun çok olmasıdır. Ayrıca bu sektörde üretim ve kullanılan malzemeler genel anlamda çok çeşitlilik göstermektedir. Kazaların bir diğer nedeni ise, çalışma alanları geniş ve dağınıktır. Bu nedenle toplu olarak korunmaları pek mümkün olmamaktadır.

İnşaatlarda Alınacak Asgari Güvenlik Önlemleri

Devlet, bu sektörde oluşan güvenlik açıklarını kapatmak adına geç de olsa adımlarını atmaktadır. Resmi Gazetede 05.10.2013 tarihinde 28786 sayı ile yürürlüğe giren Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğini çıkartarak, bu sektörde alınması gereken asgari önlemleri belirtmiştir.  Biz de buradan esinlenerek yapılması gereken minimum güvenlik önlemlerinden bahsetmek istiyoruz. İşte olmazsa olmazlar;

 

Yapı İşlerinin Kapsamı;

Maden ocakları hariç olmak üzere, yerüstü ve yeraltında, su üstü veya su altında yapılan bina, set, baraj, yol, demiryolu, havai hat, tünel, metro, köprü, çelik yapı ve montajı, iskele, liman, gemi inşaatı, dalgakıran, kanalizasyon, lağım, kuyu, kanal, duvar ve benzeri inşaat, tamirat, tadilat ve yıkım işlerini; toprak kazı, yarma ve doldurma işlerini; elektrik, sıhhi tesisat ve kalorifer tesisatı işlerini; dülgerlik, marangozluk, sıva, badana ve boya işlerini; bu işlerde kullanılan sabit ve hareketli makine ve tesislerin kullanılmasını kapsar.

---

Yüksekte Çalışma Eğitimi Verebilmek İçin Sertifika Gerekli mi?

---

Genel Güvenlik Kuralları;

İnşaatlarda Güvenlik Önlemleri

• Her işveren, yapı işyerlerinde işçilerin sağlığını ve iş güvenliğini sağlamak için, yönetmelikte belirtilen koşulları yerine getirmekle ve gerekli araç ve gereçleri eksiksiz bulundurmakla yükümlüdür.
• İşçiler de, bu yoldaki usul ve koşullara uymak  zorundadırlar.
• Her işveren, yapı işlerini, fenni yeterliliği bulunan kişilerin teknik gözetim ve sorumluluğu altında yürütecektir.
• İşveren, birinci sayfası, çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığınca saptanacak örneğe uygun ve diğer sayfaları bir asıl ve bir suret olacak şekilde bir yapı iş defterini işyerinde bulundurmakla yükümlüdür.
• Yapı işlerinin gündüz yapılması esastır.
• Karanlıkta veya gece çalışılmasının gerekli veya zorunlu bulunduğu hallerde, çalışma yerinin ve geçitlerin yeterince ve uygun şekilde aydınlatılması ve  iş güvenliğinin sağlanması gereklidir.
• Yapı işlerinde kullanılan iskeleler, platformlar, geçitler, korkuluklar, merdiven parmaklıkları, güvenlik halatları ve güvenlik fileleri, zincirler, kablolar ve diğer koruma tedbirlerine ait araç ve gereçler ve işçilere verilen verilen güvenlik kemerleri ile diğer malzeme ve araçlar; yapılan işe uygun ve işçileri her çeşit tehlikeden korumaya yeterli olacak ve kullanılan tesisat, tertibat, malzeme veya araçlar, kaldırabilecekleri yüke dayanacak nitelikte ve sağlamlıkta bulunacak; alet, parça, malzeme gibi cisimlerin düşmesi muhtemel yerlerde çalışacak işçilere koruma başlığı (baret) verilecektir.
• Yapı alanı içindeki tehlikeli kısımlar, açıkça sınırlandırılacak ve buralara görünür şekilde yazılmış uyarma levhaları konulacak ve geceleri kırmızı ışıklarla aydınlatılacaktır.
• Yapının devamı süresince sivri uçları veya keskin kenarları malzeme ve atıklar, gelişi güzel atılmayacak ve ortalıkta bulundurulmayacaktır.

---

İnşaatlarda güvensiz bir çalışma ortamı görüldüğünde yapılması gerekenler?

---

• Yapı işyerinde kazaya sebep olacak veya çalışanları tehlikeli durumlara düşürecek şekilde malzeme istif edilmeyecek ve araçlar gelişi güzel yerlere bırakılmayacaktır.
• Tavan veya döşemelerdeki boşluk ve deliklere korkuluk yapılacak veya bu deliklerin üstleri geçici bir süre için uygun şekilde kapatılacaktır.
• Yapı işyerinde çalışanların birlikte korunmaları sağlanamadığı hallerde, yapılan işlerin özelliği itibariyle gerekli kişisel korunma araçları verilecektir. Bu araçlar işçilerin fizik yapılarına uygun olacaktır. Bir işçinin kullandığı koruyucu araçlar başka işçilere verilmeden önce uygun şekilde temizlenecektir.
• Yüksekliği tabandan itibaren 3 metreden daha fazla olan ve düşme veya kayma tehlikesi bulunan yerlerde çalışanlarla, kiremit döşeyicilerine, oluk ve her türlü dış boya işleri yapanlara, gırgır vinçlerini çalıştıranlara ve kuyu, lağım, galeri ve benzeri derinliklerde çalışanlara güvenlik kemerleri verilecek ve işçiler de verilen bu kemerleri kullanacaklardır.
• Çatılarda veya eğik düzeylerde yapılan işlerde kullanılan yapı iskeleleri uygun korkuluklarla donatılacaktır.
• Bu korkuluklar aynı zamanda dengesini kaybetmiş bir işçinin düşmesine engel olabilecek sağlamlıkta yapılacaktır.
• Cam, saç ve çimento harçlı levhalardan yapılmış veya eskimiş, yıpranmış ve dayanıklılığı azalmış çatılarda, çatı merdiveni kullanılacak ve buralarda tam güvenlik sağlanmadıkça çalışılmayacaktır.
• Kuvvetli rüzgar alan iş yerlerinde gerekli güvenlik tedbirleri alınmadan işçiler çalıştırılmayacaktır.
• Yapı alanında kamyon ve benzeri taşıt ve araçlar kullanıldığında bunların giriş ve çıkışları için uygun bir şekilde işaretlenmiş yerler ayrılacak ve bu taşıtların bütün manevraları bir gözetici tarafından yönetilecektir. Bu araçların manevra ve park yerleri belirtilmiş olacak, kısa bir süre için de olsa araçlar, gerekli güvenlik tedbirleri sağlanmadıkça sürücüsüz bırakılmayacaklardır.

---

Çalışan Temsilcisi Sayısı Nasıl Belirlenir?

---

 

Kazı İşlerinde Güvenlik Kuralları;

• Belediye sınırları içinde meskun bölgelerde, yapı kazılarına başlamadan önce yapı alanının çevresi ortalama 2 metre yükseklikte tahta perde ile çevrilecek, payandaları içten vurulacak ve bunlar yapının bitimine kadar bu şekilde korunacaktır.
• Yapının oturacağı alanın çevresinin açık ve geniş olması halinde tahta perde yerine kazı sınırı gerisinden başlamak üzere 90 ‐ 100 cm yükseklikte yükseklikte bir korkuluk yapılacaktır.
• İşyerlerindeki trafiğe açık yolların kesiştikleri yerler uygun şekilde kırmızı renkte ışıklandırılacaktır.
• Kazı işlerinin yapılacağı yerlerde; elektrik kabloları, gaz boruları, su yolları, kanalizasyon ve benzeri tesisat bulunup bulunmadığı önceden araştırılacak ve duruma göre gereken tedbirler alınacaktır.
• Kazı sırasında zehirli ve boğucu gaz bulundu bulunduğu anlaşıldığı hallerde, işçiler, derhal oradan uzaklaştırılacak; gaz çıkışı önlenecek ve biriken gaz boşaltılmadıkça kazı işlerine başlanmayacaktır.
• Kazıların her bölümü sorumlularca her gün en az bir defa kontrol edilecek ve çalışmasında bir sakınca olmadığı sonucuna varılırsa işe devam edilecek; çalışılmasında sakınca olduğu anlaşılırsa sakınca giderilinceye kadar iş durdurulacaktır.
• Genellikle kazı işleri, yukarıdan aşağıya doğru ve toprağın dayanıklılığı ile orantılı bir şev verilmek suretiyle yapılacaktır.
• Sert kaya, sert şist, betonlaşmış çakıl, sert kalker, killi şist kaya, gre ve konglomera gibi kendini tutabilen zeminlerde yetkililerin gerekli gördüğü hallerde ve şevsiz yapılmak zorunluluğu bulunan bulunan 150 santimetreden daha derin kazılarda, yan yüzler uygun şekilde desteklenmek veya iksa edilmek suretiyle tahkim olunacak ve iksa için kullanılacak kalas başları, kazı üst kenarından 20 santimetre yukarı çıkarılacaktır.

---

Çalışanın Sağlığının Uygun Olmaması Nedeniyle İşi Yürütemeyecek Olması Nasıl Belgelenir?

---

• Açıkta yapılan kazı işlerinde, 150 cm den daha derin toprak yığınlarının ve her derinlikte yapılan temel ve kanal kazılarında yan cıdarların altlarını şerit gibi kazarak yukarıdan çökertmek yasaktır.
• 150 cm den daha derin olan kazı işlerinde, işçilerin inip çıkmaları için yeteri kadar el merdivenleri bulundurulacaktır. İksa tertibatını ve desteklerini, inip çıkma için kullanmak yasaktır.
• Kuyu ve lağım çukurları gibi derin yerlerde çalıştırılacak işçilere güvenlik kemeri sinyal ipleri gibi uygun koruyucu araçlar verilecektir. Gerekli durumlarda bu gibi çalışma yerlerine temiz hava sağlanacaktır.
• Kazı işlerinde yağış sırasında işçi çalıştırılmaz
• Arazi durumuna göre, muhtemel su baskınlarına karşı gereken tedbirler alınacaktır.
• İşveren, yağışlı havalarda, işçilerin ıslanmalarını önlemek için, kendilerini koruyacak kapalı bir yer sağlamakla yükümlüdür.
• İşçiler ıslak elbise ile çalıştırılamaz.
• Su içinde çalışmayı gerektiren hallerde, işçilere, uygun lastik çizmeler verilecektir. Diz boyunu aşan suların yenilmesi için ayrıca gerekli tedbirler alınacaktır.
• Ekskavatör, buldozer ve benzeri makinalarla yapılan kazılarda bu makinaların hareket alanı içinde işçi çalıştırılamaz. Bu makinaların üzerinde ehliyetli operatörden başka kimse bulundurulamaz.
• Kazılan toprağı dışarı taşıyacak araçların kazı yerine kolaylıkla girip çıkmalarını sağlayacak rampa eğimleri 35 dereceden fazla olamaz. Bunun sağlanmadığı hallerde yük asansörleri kullanılacaktır.
• Kazıdan çıkan toprak kaymasına engel olmak üzere, toprak cinsinin gerektirdiği uzaklığa atılacaktır. Bunun mümkün olmaması halinde kazıda gerekli gerekli iksa yapılacaktır.
• Dinamit veya diğer patlayıcı maddelerin kullanıldığı hallerde 100 metre uzaklıktaki çevrede kavlak muayenesi yapılacaktır.
• Bu maddelerin kullanılmasından sonra en az bir saat geçmeden ve yetkili eleman tarafından sakınca olmadığı saptanmadan kuyu, tünel, galeri ve benzeri yerlere girilmesi yasaktır.
• Kaya kazılmasını gerektiren yer altı işlerinde, sulu delici makinalar kullanılacak veya tozların işçilerin sağlığına zarar vermemesi için gerekli diğer tedbirler alınacaktır.
• Patlayıcı maddelerin kullanıldığı veya serbest silisin bulunduğu yerlerde, kazı toprağı ıslatılacaktır.
• Su baskını olasılığı bulunan arazide yapılan galeri çalışmalarında, işçilerin hızla boşaltılmasını sağlayacak çıkış yerleri bulundurulacak veya yeterli sayıda yükseltilmiş hücreler hücreler yapılması gibi uygun tedbirler tedbirler alınacaktır.

---

İş Sağlığı ve Güvenliği Kapsamında İşverenlere Yönelik Teşvikler

---

İskelelerde Alınacak Güvenlik Kuralları;

• Yapı iskeleleri, ancak sorumlu ve yetkili teknik elemanın yönetimi altında, tecrübeli ustalara iskele ölçüleri ve malzeme özellikleri göz önünde bulundurularak kurdurulacak veya söktürülecektir.
• İskeleler, sık sık ve en az ayda bir kere muayene ve kontrol edilecek ve sonuçlar yapı iş defterine yazacaktır.
• İskeleler her fırtınadan sonra kontrol edilecektir.
• İskelelerin taşıyabilecekleri en çok ağırlık, levhalar üzerine yazılarak iskelenin uygun ve görülebilir yerlerine asılacaktır. Bu ağırlıklardan fazla bir yükün iskelelere yüklenmesi yasaktır.
• İskelelerin yağmur, kar, buz veya benzeri nedenlerle kayganlaşması halinde, kaymayı önleyecek tedbirler alınacaktır.
• İskelelerde görülecek arızalar derhal onarılacak, zayıf kısımlar kuvvetlendirilecek veya yenileri ile değiştirilecektir.
• İskeleler üzerine moloz ve artıklar ile geçişi engelleyecek malzeme bırakılmayacaktır.
• Vinç veya benzeri makinaların kullanılmasında, yüklenen malzemenin iskeleye takılarak iskelenin iskelenin yıkılmasını veya herhangi herhangi bir kaza veya zararı önleyecek gerekli tedbirler alınacaktır.

---

İş Kazası Kapsamına Giren Durumlar

---

Ahşap İskelelerde Alınacak Genel Güvenlik Kuralları;

• Ahşap iskelelerde kullanılacak kereste, düzgün, sıkı dokulu, çıralı ve sağlam olacak, üzerinde fazla budak bulunmayacaktır
• Iskarta, tamir edilmiş ve boyanmış kereste ve tahtalar iskele yapımında kullanılamaz.
• İskelelerde kullanılacak kerestelerin, cinslerine göre taşıyabilecekleri en çok yüke dayanabilecek standart kesitleri hesap edilecek ve bu kesitlerden daha küçük kesitli kereste kullanılmayacaktır.
• İskelelerde gerekli dayanıklılığı sağlayacak çivi, buldoğ gibi bağlantı malzemesi kullanılacaktır. Çiviler tam uzunluklarıyla ve sivri uçları arka taraftan çıkacak şekilde çakılacak bu uçlar uygun şekilde gömülecektir. Paslı çiviler iskelelerde kullanılamaz.
• İskelelerin platform, geçit veya benzeri yerlerinde kullanılacak kalaslar, uzunluğu doğrultusunda eksiz, yan yana ve aralıksız olarak konacaktır.
• Kalas uçları iskele bitiminde bitiminde kendi uzunluğunun 1/10 undan fazla çıktığı hallerde, o kısma geçmeyi önleyecek uygun korkuluklar yapılacaktır.
• Sıva, badana ve tamirat gibi işler için yapılan ve yük taşımayan iskele genişlikleri 80 santimetreden dar yapılmayacak, döşemelerinde en az iki adet 5*20 santimetrede santimetrede kesitten daha küçük kesitte kalas kullanılmayacak ve bu kalaslar birbirlerine 60 santimetrede bir enine olmak üzere alttan 2,5*5 santimetrelik çıtalarla bağlanacaktır.
• Tuğla duvar, taş duvar ve kaplama gibi işler için yapılan ve yük taşıyan iskelelerin genişlikleri, 120 santimetreden az ve bunların duvar yüzüne olan uzaklıkları ise, 10 santimetreden fazla olamayacak, döşemelerde hiçbir şekilde boşluk ve aralık bırakılmayacaktır.
• İskelelerde yapılacak korkuluk ve ara korkuluk kereste kesitleri 5×10 cm den küçük olmayacak ve ara korkuluklar döşeme tabanından itibaren 50 santimetre santimetre yükseklikte yapılacaktır. Ancak iki dikme arasında yatay kuvvetlere karşı çaprazlar yapıldığında, ara korkuluklar konulmayabilir.
• Yük taşıyan iskelelerde alet ve malzemenin düşerek kazaya sebep olmasını önlemek için döşeme dış kısmına 15 cm yüksekliğinde bir etek tahtası konacaktır. Bu etek tahtası ile döşeme arasında en çok bir santimetre boşluk bırakılabilir.
• Yük taşıyanlar hariç olmak üzere, 8 metre yüksekliğe kadar olan iskele dikmeleri 8*8 santimetre, 8‐24 metre yükseklik arasında bulunan iskele dikmeleri ise 10*10 santimetre kesitten kesitten daha küçük olmayacaktır.

---

İşverenin iş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri ile İlgili Yükümlülükleri Nelerdir?

---

• Daha yüksek veya yük taşıyacak olan iskelelerin statik hesabı yapılarak gerekli kesitler saptanacaktır
• İki dikme arası, yük taşıyan iskelelerde iskelelerde 240 santimetreden, santimetreden, yük taşımayan iskelelerde ise 3 metreden daha fazla olmayacaktır.
• İskele dikmeleri, binadan ayrılmayacak ve yanlara doğru sallanmayacak veya bel vermeyecek şekilde düz ve çapraz kuşaklarla takviye edilerek binaya bağlanacaktır.
• İskele esas veya tali dikmeler, oturma veya kayma yapmayacak şekilde sağlam yer üzerine oturtulacak ve dikme altları birbirlerine bağlanacaktır.
• İskele yapılacak taban yumuşak veya zayıf ise, dikmeler yükü yaymak için yeterli kalınlıkta ve boyutta, ahşap veya beton plaklar üzerine oturtulacaktır.
• Dikmeler yatay yüzey olarak eklenecek ve kesitleri birbirine eşit olacak, bunların dört yüzüne de aynı genişlikte en az 70 santimetre uzunluğunda ve 2,5 santimetre kalınlığında sağlam keresteden hazırlanmış ek tahtalar uzun çivilerle çakılacak veya cıvata (bulon) kullanılmak suretiyle eklenecektir.
• Taşıyıcı , koruyucu veya takviye edici olarak yapılacak atkılar, kuşaklar, çaprazlar ve mesnetler, dikmelerin iç kısmına uygun şekilde çivilenecek veya usulüne göre tespit edilecektir.
• Yan kiriş başları, taşıyıcı esas kirişlerden en az 15 cm daha taşkın bırakılacak ve esas kiriş üstüne bindirmek suretiyle her iki taraftaki dikmelere çivi veya civatalarla bağlanacaktır.
• Yük fazlalığından ötürü eklenecek ara atkı kirişleri, eşit aralıklarla esas kirişe çivilenmek suretiyle tespit edilecektir.
• Yan kiriş başlarının duvara gireceği kısımlar en az 10 cm olacaktır. Bunların başları hiçbir şekilde çaptan küçültülemez veya tıraşlanamaz.
• Pencere ve benzeri boşluklara gelen kısımlar ise mesnet ve çapraz yapılmak suretiyle tespit edilecektir.
• Betonarme karkas binalar için kurulacak iskele yan kiriş başlarının bir tarafı 5×10 santimetre kesitinde ve 30 cm uzunluğunda tahtalar çivilenerek bina kolonunun yüzlerine tespit edilecektir.
• Atkı kirişlerinde ek yapılamaz.
• Rampa ve geçitlerin iki tarafının korkuluklu olarak yapılması halinde, eğim en çok 25 derece olacak ve üzerlerine 40 santimetrede bir kendi genişlikleri kadar çıtalar çakılacaktır.
• Rampa ve geçitler 80 cm den, üzerlerinden yük geçirilecek olanlar ise 125 cm den dar olmayacak ve bunların geriye kaymaması için gerekli tedbirler alınacaktır.
• İskelenin geçit ve rampa mesnet aralıkları, kalasların esnemesini, bel vermesini önleyecek ve üzerinde yaylanmadan yürünebilmesini sağlayacak şekilde ayarlanacaktır.
• İskelelerde köprü görevi görecek geçitler, 60 cm’den dar ve korkuluksuz yapılmayacaktır.
• İskele sökülmesi aşağıda belirtilen esaslara göre yapılacaktır:
  • İskelelerin sökülmesine en üst kısımdan başlanacaktır.
  • İskelelerin bina bağlantıları kalasların alınmasından sonra ve yukarıdan aşağıya sırayla sökülecektir.
  • Sökülmüş olan malzeme hangi yükseklikten olursa olsun doğrudan doğruya yere atılmayacak, iki yerinden bağlanarak dengeli şekilde indirilecek ve uygun bir yere istif edilecektir edilecektir.
  • Söküm başlamadan önce herhangi bir sebeple, iskelenin takviye veya çaprazlarından hiçbir eleman alınamaz. Ancak sökülme başlandıktan sonra iskele malzemesinin indirilmesi amacıyla iki dikme arası (aks) korkuluklarının alınması mümkündür.

---

İş Kazası Kapsamı ve Bildirim Süreleri

---

Çelik Borulu İskelelerde Alınacak Genel Güvenlik Kuralları;

• Çelik borulu iskelelerde kullanılacak bütün boru ve madeni kısımların dayanıklılığı ve diğer özellikleri taşıyacakları yüke göre normlara uygun bulunacaktır.
• İskele yapımından gayrı işlerde kullanılmış bulunan boru ve diğer malzeme, iskele yapımı işlerinde kullanılmayacaktır.
• Çelik borulu iskeleler, sağa ve sola sallanmayacak şekilde yeteri kadar çapraz borularla takviye edilecek ve binadan ayrılmayacak şekilde tespit olunacaktır.
• Düşey ve yatay borulardaki ekler en çok 6 metrede bir yapılacaktır.
• Boru başlarının, tabana yerleştirilen kalas altlıklara batmaması için, özel surette yapılmış madeni başlık kullanılacak ve bu başlıklar çivi veya uzun vidalarla bu altlıklara tespit edilecektir.
• Çelik borulu iskelelerdeki platformlarda kullanılacak kalas veya diğer ahşap kısımların özellikleri ile kullanılacak çaprazlar, korkuluklar, ara korkuluklar ve benzeri kısımlardaki aralıklar ahşap iskelelerde aranan özelliklere uygun olacaktır.
• Boru veya madeni iskeleler statik, elektriğe karşı uygun şekilde topraklanacaktır.
• Sisli ve alaca karanlık havalarda, çalışma devam ettiği sürece, iskeledeki merdiven ve asansör başları ve çalışılan döşemeler boydan boya uygun şekilde aydınlatılacaktır.
• Boru iskelesinin bir kısmı veya kısımlarının sökülmesinde gereken güvenlik tedbirleri alınacaktır.

Asma İskelelerde Alınacak Güvenlik Kuralları;

• Asma iskelelerin aşağı ve yukarı hareketlerini sağlayan makine, teçhizat ve vinçlerin, kullanmaya elverişli olduklarına ilişkin ve yetkili teknik elemanca kullanmaya başlamadan önce düzenlenmiş belgeler işyerinde saklanacaktır.
• Asma iskele, iş sırasında sağa sola veya ileri geri hareket etmeden asılı kalacak şekilde tespit edilecektir.
• Asma iskelelerin taşıyacağı yükler, yetkili teknik elemanların verecekleri bir raporla belirtilecek ve iskeleye bundan fazlası yüklenilmeyecektir.
• Asma iskelelerde merdiven kullanılmayacaktır.
• Asma iskele askısı için kullanılacak çelik veya kendir halatların veya benzer malzemenin her gün işe başlamadan önce muayene edilerek ezik, kopuk, çürük veya başka bir özrü olup olmadığı hususu yapı iş defterine kaydedilecek, ancak sağlam olduğu anlaştıktan sonra iskelede çalışma yapılacaktır.
• Asma iskelelerin, iniş ve çıkış yollarında herhangi bir engel bulunmayacaktır
• İskeleler yapılacak işe göre en ağır yüke dayanıklı olacaktır.
• Tuğla duvar ve sıva işlerinde kullanılacak asma iskelelerin tespit edileceği askı kirişi, 16 lık 1 putrel veya aynı dayanıklılıkta diğer malzemeden yapılacaktır.
• Asma iskeleyi taşıyacak halatların güvenlik kat sayısı 6 dan aşağı olmayacak ve bu halatlarda ek yeri, halka, başlık ve bağlantı bulunmayacak, bunlar askı demirlerinden kaymayacak şekilde tespit edilecektir.
• İskelelerin duvardan olan açıklığı, malzeme takım ve aletlerin aşağıya düşmesini önleyecek şekilde olacaktır.
• İskele içinde çalışan işçilerin başlarını korumak için en az 2,5 cm kalınlığında tahtadan yapılmış koruyucu bir tavan bulunacaktır.
• Asma iskelelerde her metrekareye 400 kilogramdan fazla yük konmayacak ve asma iskelede 4’ten fazla işçi çalıştırılmayacaktır.
• Asma iskelelerde kullanılacak kanca, çengel ve benzerlerinin ağızları, güvenlik mandalı veya uygun güvenlik tertibatı ile kapatılacaktır.
• Asma iskele korkulukları, en az 100 cm yükseklikte ve ara korkuluklu yapılacak ve etek tahtaları ise en az 15 cm yükseklikte olacaktır.

---

İşverenlerin Prim Ödeme İşlemleri

---

Sıpa İskelelerde Alınacak Genel Güvenlik Kuralları;

• Sıpa iskeleler dayanıklılık ve taşıyacağı yükler bakımından yeterli sağlamlıkta ve uygun malzemeden yapılacaktır.
• Sıva veya hafif işler için kullanılacak sıpa iskelelerde aşağıdaki özellikler bulunacaktır;
  • İskele genişliği 50 cm’den az, yüksekliği 120 cm’den çok,
  • Platformların kalınlığı 5 cm’den ve genişliği 40 cm’den az,
  • İskele kirişleri ve bacakları 5*10 cm kesitinden küçük,
  • Takviye için kullanılacak çapraz ve düz bağlantılar, 2,5*10 cm kesitinden küçük olmayacaktır.
• Sıpa iskelelerde, bacakları veya taşıyıcı orta kirişleri eksiz olacaktır.
• İki sıpa iskele arası, merkezden merkeze 250 santimetreden çok olmayacak ve iskele ayak açıklığı, yüksekliğinin yarısını geçmeyecektir.
• Sıpa iskele bacakları, düzgün ve sağlam yerlere oturtulacaktır
• Bunun mümkün olmadığı hallerde, düzgünlüğü sağlamak için bacak altlarına konacak tek parçalı ahşap yastıkların yüksekliği 10 santimetreden çok olmayacaktır.

 

Yapı İskeleleri ve Merdivenlerde Alınacak Genel Güvenlik Kuralları;

• Duvar işlerinde veya 120 santimetreden yüksekte yapılacak işlerde kullanılacak sıpa iskelelerde aşağıdaki özellikler bulunacaktır:
  • Genişlikleri 125 cm’den az,
  • Yükseklikleri 300 cm’den çok,
  • Platform kalınlığı 5 cm’den az,
  • İskele bacak ve kirişleri 10*10 cm kesitinden küçük,
  • Takviye ve çaprazlar 2,5 * 15 cm veya 5 * 10 cm kesitinden küçük OLMAYACAKTIR.

---

Yüksek Gerilimli Ortamlarda İş Güvenliği

---

 

Betonarme Kalıbı Yapım ve Sökümünde Güvenlik Kuralları;

• Betonarme platformlarının döşeme kenarlarına düşmeyi önleyecek korkuluk yapılacaktır. Bu mümkün olmadığı hallerde, serbest çalışmayı sağlamak için döşeme kenarına korkuluklu iskele yapılacaktır.
• Betonarme kalıbını taşıyan direklere ızgara çakıldıktan ve üzerine kalas konduktan konduktan sonra çalışmaya başlanılacaktır.
• Tavan 3 metreden yüksek olması halinde ara çalışma platformu yapılmadan, ızgara işinde çalışılmayacaktır.
• Boşluklara gelen betonarme kolon kalıplarının dikiminde, sıpa iskele, üç ayaklı merdiven kullanılması gibi gerekli güvenlik güvenlik tedbirleri alınacaktır.
• Betonarme kalıplarının kiriş kanatları boşluk tarafından çakılmayacaktır. Zorunlu hallerde gerekli güvenlik tedbirleri alındıktan sonra, boşluk tarafında çalışabilir.
• Betonarme kalıpları, kiriş tabanlarının kalıp tahtasından önce çakılması gerektiğinde takviye edilmemiş kiriş tabanına basılarak çalışılmayacaktır.
• Kalıp sökme işi aşağıda belirtilen esaslara göre yapılacaktır;
  • Kalıbı alınacak kısmın önce çaprazları, kolon kanatları alınacak ve saha temizlenecektir.
  • Sökme işi en çok iki aksın dikmeleri dikmeleri alınarak yapılacaktır.
  • Sökme işini yapan işçiler, dikmelere tırmanmayacak, sıpa ve benzeri araçlardan yararlanacaktır.
  • Sökülen kalıp malzemesi uygun şekilde istif edilecektir.
  • Söküm sırasında, söküm yerine sökücüden başka işçiler girmeyecektir.
  • Dış yüz ve boşluk kısımlarda düşmeye karşı gerekli güvenlik tedbirleri alınacaktır.
  • Kalıp malzemesinin yere indirilmesi veya yukarıya çıkarılması için malzeme dengeli olarak, iki noktadan bağlanacaktır.

 

 

Merdivenlerde Alınacak Güvenlik Kuralları;

• Merdiven kolları ve basamakları için kullanılacak kereste en azından sağlam ve birinci sınıf çıralı çam cinsinden olacak, üzerinde çatlak, yarık, çürük ve bir santimetre çapından büyük budaklar bulunmayacaktır.
• Basamaklar en çok 30 santimetre ve eşit aralıklı olacaktır
• Sabit basamaklı el merdiveni ile seyyar merdivende, basamak zıvanaları ile zıvananın gireceği lambalarda aşağıdaki özellikler bulunacaktır;
  • Merdiven kolunda açılacak lamba ve basamak zıvana uzunlukları 2 cm’den az,
  • Kör delikler delikler ve bunların zıvanalar vanaları 2,5 cm uzunluğundan ve 2 cm çapından küçük olmayacaktır.
• Kusurlu merdivenler kullanılmayacaktır
• Onarım amacı ile de olsa basamak altlarına takoz konulmayacaktır
• Açılır kapanır el merdivenlerinde basamaklar kollara uygun boyutlarda cıvata ile bağlanacaktır. Cıvata başı ve somun ile ahşap arasına rondela konacak ve kontrsomun kullanılacaktır.
• El merdivenleri, kullanıldıkları yerlere, alt ve üst kısımları kaymayacak veya bu yerlerden kurtulmayacak şekilde yerleştirilecektir.
• Taşınır merdivenlerde kollar, orta yerinden, bir tarafı eklemli, diğer tarafı çengelli lama yahut zincir ile birbirine bağlanacaktır
• Cıvata başı ve lama ile ahşap arasına rondela konacak ve kontrsomun kullanılacaktır.
• Taşınır merdivenlerin üst bağlantıları menteşe ile yapılacaktır.  Bağlantılar taşıyacağı yüke uygun boyutlarda olacak, kollara açılan delikler, menteşe cıvata çapından daha büyük olmayacaktır. Cıvatalarda kontrsomun kullanılacaktır.
• Taşınır merdivenin son basamağında çalışılamaz.
• Taşınır merdivenlerle el merdivenlerinin kol uçlarına, kaymayacak şekilde pabuçlar konacak, merdivenler madeni veya kaygan döşemelerde kullanılacak ise, pabuç altlarına ayrıca tırtıllı lastik veya mantar eklenecektir.
• Merdivenler uzatılmak amacıyla birbirlerine eklenemez.
• 4 metreden uzun taşınır merdivenlerle el merdivenleri, çelik boru veya profilden yapılacaktır.
• İşçilerin gelip geçtiği yerlerde kullanılacak merdivenin etrafı halat, zincir veya ahşap korkuluklarla çevrilecek ve görünür yerlere uyarma levhaları asılacaktır.
• Sabit inşaat merdivenlerinde, çıkılacak platformlara korkuluk ve uygun eteklik konacak ve bu platformlar 60 santimetreden dar yapılmayacaktır.
• Merdivenin bir veya her iki kolu, çıkılacak yerin platformunu en az 90 santimetre aşmış olacak ve merdivenin son basamağı ile platformun arası 30 santimetreyi geçmeyecektir.
• 10 metre yüksekliğini geçen sabit merdivenlerde, her 10 metrede metrede bir dinlenme platformu yapılacaktır.
• Yapının duvar boşlukları kapatılmayan veya gerekli tedbirler alınmayan kısmında merdiven kullanılmayacaktır.
• Basamakları yapılmamış betonarme merdiven döşemelerine kayma veya düşmeyi önleyecek önleyecek ahşap basamaklar ve kova boşluğu kenarlarına ise uygun korkuluklar yapılacaktır.
• Düz saçtan veya madeni malzemeden yapılmış merdiven basamaklarının üstleri kaymayacak malzeme ile kaplanacaktır.

---

İhbar Tazminatı Hangi Hallerde Ödenir?

---

Yıkım İşlerinde Alınacak Güvenlik Kuralları;

• Yıkım işleri, ancak sorumlu ve yetkili teknik elemanın denetimi altında yapılacaktır.
• Yıkımdan önce yapının içindeki ve etrafındaki havagazı, su ve elektrik bağlantıları kesilecektir. Yıkım sırasında su ve elektriğin kullanılması gerektiği hallerde, bunlar, yapı dışında özel koruyucular içine alınacaklardır.
• Yıkım sırasında çıkan taş, tuğla, demir ve moloz gibi artıklar kat döşemelerinde yığılmayacaktır. Yıkılan kısmın malzeme ve molozları kattan veya yere güvenlik tedbirleri alındıktan sonra atılacaktır.
• Yıkım sırasında çıkan kiremit, tuğla veya benzeri malzemenin yere indirilmesinde kullanılan olukların üstleri kapalı olacak ve çalışma sırasında aşağı bırakılan malzeme, oluktan alınmadıkça  başka malzeme bırakılmayacaktır.
• Altında veya etrafında bulunan işçilerin güvenliği sağlanmadıkça yıkılacak kısmın duvar ve döşemeleri kitle halinde yıkılamaz.
• Duvarın döşemeye oturduğu kısımda veya herhangi bir yüksekliğinde şerit gibi oyuk açmak ve sonra duvarı üstten iple çekmek ve ittirmek suretiyle yıkım yapılması yasaktır.
• Yıkılacak kısımlar, yıkılmadan önce ve yıkım sırasında bol su ile sık sık ıslatılacak ve toz kalkmaması için gerekli tedbirler alınacaktır
• Yıkılacak kısmın etrafında, en az yapı yüksekliğinin iki katına eşit güvenlik alanı bırakılacak ve bu alan korkulukla çevrilecektir.
• Boş alan bulunmaması gibi nedenlerle bu yükümün yerine getirilmesi olanağı yoksa, yıkım sırasında fırlayacak  parçaların etrafa zarar vermesini önlemek için, yapı etrafı gerekli yükseklik ve  dayanıklılıkta bir perde ile çevrilecektir.
• Elle yıkılacak duvarlar için kurulacak iç kısım iskeleleri tabandan en çok 4 metre yükseklikte yapılacaktır.
• Binadaki merdivenler ve bunların dayanakları en sonra yıkılacaktır.
• Camlı kapı, pencere ve ayna gibi kırıldıklarında tehlikeli olabilecek kısımlar, yıkıma başlamadan önce sökülüp uygun yerlere taşınacaklardır.
• Yıkımda çalışan işçilere gözlük, koruma başlığı (baret) ve çelik burunlu ayakkabı gibi kişisel korunma araçları verilecektir.

Yapı İşlerinde Kullanılan Makine ve Teçhizatta Alınacak Güvenlik Kuralları;

• Yapı işlerinde kullanılan makinalarda, hareketi ileten kavrama ve dişliler uygun şekilde korunacaktır.
• Gırgır vincin kullanılmasında aşağıdaki tedbirler alınacaktır:
  • Vincin elektrik motoru topraklanmış olacaktır.
  • Vincin şalteri otomatik olacak, vinç kovasının belirli bir yüksekliğe çıkması halinde otomatik şalter devreyi kesecektir
  • Vinç tanbur yuvası çelik telin uzunluğu ile orantılı olarak seçilmiş olacaktır.
  • Çelik halatın tanburdan dışarı fırlaması önlenecektir.
  • Kullanılacak çelik halatın çapı 12 milimetreden az olmayacak, sağlam ve özürsüz tellerden yapılmış olacaktır.
  • Kova kancasına takılacak çelik halatın uç kısmı yüksüklü olarak kancaya takılacak ve serbest kalan uç kısmı uzun kısma en az 3 adet “u”  klemensi ile uygun şekilde tespit edilecektir.
  • Kancanın kovadan kurtulmaması için mandal, kilitli mandal veya bağlama gibi uygun tertibat bulunacaktır.
  • Vincin tespit edildiği kolon ahşap ise, kesiti 20×20 santimetreden küçük olmayacak ve kolon, sağa sola yalpa yapmayacak şekilde tespit edilecektir.
  • Ek bulundu bulunduğu hallerde, kolonun dört bir yüzünde yüzünde, ekleme şartlarına uygun saplama yapılacaktır.
  • Hareketli sırasında katlar arasında kovaya takılacak herhangi bir engel bulundurulmayacaktır.
  • İçine konacak her türlü malzemenin yüksekliği kova üst düzeyini aşmayacaktır.
  • Kalas, uzun tahta, demir ve benzeri malzeme veya eşya gırgır vince uygun ve emniyetli şekilde bağlandıktan sonra taşınacaktır.
  • Hareket sırasında alabora olmaması için kova sapı kenarında kilitli mandal kullanılacaktır.
  • Gırgır vinci çalıştıran işçiye güvenlik kemeri, lastik eldiven ve lastik ayakkabı gibi uygun kişisel koruyucu araçlar verilecektir.
  • Gırgır vincin tabanda durduğu alanın ön yüzünde parmaklık (bariyer) şeklinde bir kapısı bulunacak, diğer tarafları ise en az 90 santimetre yüksekliğinde bir korkulukta çevrilmiş olacaktır.
  • Gırgır vincin hareketi sırasında çevrili alan içinde hiçbir işçi bulundurulmayacaktır.
  • Gırgır vince malzeme yükleyen bütün işçilere koruma başlığı (baret) giydirilecektir.
  • Gırgır vincin bütün kısımları en az haftada bir kere ve ayrıca her yer değişmesinde kontrol edilecek ve sonuçlar yapı iş defterine yazılarak imzalanacaktır.

 

 

Yazının tüm hakları www.nedenisguvenligi.com‘a ve yazara aittir. Telif hakları kanunu gereğince kopyalanamaz ve/veya farklı bir yerde kullanılamaz. Ancak alıntı yapıldığında link ve adres verilmek zorundadır.