Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği İstatistikleri

Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği İstatistikleri; İş Kazası ve Meslek Hastalıkları ile ilgili istatistiklerin derlenmesi ve yayınlanması Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı (SGK) sorumluluğundadır.

Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği İstatistikleri

6331 sayı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre sigortalı çalışanların uğradığı tüm iş kazalarının SGK’na raporlama ve kolluk kuvvetlerine bildirim sorumluluğu işverene aittir.

Yıllara Göre İş Sağlığı ve Güvenliği İstatistikleri için TIKLAYINIZ

Sigortalı ve İşyeri İstatistikleri

2015 SGK istatistiklerine göre ülkemizde sigortalı çalışan sayısı, 20.773.227 kişiye ulaşmıştır.

4a kapsamındaki (SGK’lı) zorunlu sigortalıların % 58’i işyerinde 50’den az sigortalı çalıştırılan işyerlerinde, % 28’i ise 10’dan az sigortalı çalıştırılan işyerlerinde istihdam edilmektedir. Türkiye’de 2015 yılı itibarıyla bir kişi veya daha fazla sigortalı işçi çalıştıran işyeri sayısı 1.740.187 olup bu işyerlerinin % 85’in de 10 kişinin altında sigortalı çalışmaktadır. Türkiye’de 2015 yılı itibarıyla herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmadan çalışanların (kayıtdışı) oranı ise % 33,57’dir. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) verilerine göre istihdam edilenlerin % 20,6’si tarım, %20,0’si, sanayi, % 7,2’si inşaat, % 52,2’si ise hizmetler sektöründe yer almaktadır (TUİK, 2017)

Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği Analizi

İş Kazası Özet İstatistikler

SGK İstatistik Yıllıkları, 2015

2013 yılındaki kaza sayılarının geçmiş yıllara göre yaklaşık 2,5 kat artmış olması SGK raporunda şu şekilde açıklanmaktadır. “İş kazası vaka sayıları: 2012 ve öncesi yıllarda iş kazası geçiren sigortalı sayılarına ait istatistikler verilirken ödemesi yapılıp kapatılan iş kazası vaka sayıları esas alınmaktaydı. 2013 yılından itibaren iş kazası bildirim formunun elektronik ortamda alınmaya başlanması ile iş kazası geçiren tüm sigortalı sayılarına ait veriler Avrupa Birliği standartları da (ESAW) dikkate alınarak verilmeye başlanılmıştır. ESAW metodolojisine göre iş kazası sonrası işe başlama kazadan sonraki 5. günde meydana gelmiş ise bu iş kazası istatistiklere yansıtılmaktadır.”

2013 yılında 191.389 olan iş kazası bildirimi sayısı yaklaşık % 15 artışla 2014 yılında 221.366’ya yükselirken 2015 yılında bir önceki yıla göre % 9 artışla 241.547’ye yükselmiştir. Türkiye’de 2015 yılında bildirim yapılan iş kazası sayısı 241.547 olup bunlardan 1252’si ölümle, 3.433 adedi ise sürekli iş görememezlik ile sonuçlanmıştır. 2015 yılında 40’ı kadın 470’i ise erkek çalışana olmak üzere toplam 510 kişi meslek hastalığına tutulmuştur. Meslek hastalığı sonucu hayatını kaybeden sayısı ise 2015 yılında 2014 yılında olduğu gibi bulunmamaktadır

“İş Kazası Sıklık Hızı” her 1.000.000 çalışma saatinde meydana gelen iş kazası sayısı ve çalışan her 100 kişiden kaza geçirenlerin sayısı olmak üzere iki şekilde ölçülmektedir. “İş Kazası Ağırlık Hızı” çalışılan her 1.000.000 saatte kaybedilen iş günü sayısı ve çalışılan her 100 saatte iş kazası sonucu kaybedilen saat olmak üzere iki şekilde ölçülmektedir

İş Sağlığı ve Güvenliği Verileri

2015 yılında iş kazası sıklık hızı 6,77 olarak hesaplanmış ayrıca her 100 kişiden 1,52’si iş kazası geçirmiştir. Çalışılan her 1.000.000 çalışma saatinde iş kazası nedeniyle 565 gün, çalışılan her 100 saat sonucu 0.41saat kaybedilmiştir

İş kazası sıklık hızının artmış olması, iş kazası sayısının artma nedeninin çalışan sayısının artması olmadığını, kazaların çalışan sayısına oranla da arttığını, iş kazası ağırlık hızının artması da, kazaların daha ağır şekilde sonuçlandığını gösterir.

İş Kazalarının İstirahat Sürelerine Göre Dağılımı

SGK İstatistik Yıllıkları, 2015.

Kocaeli İş Sağlığı ve Güvenliği Analizi

İş kazalarının % 44’ünde çalışanlar istirahat almadan kazanın olduğu gün işe devam etmekte,% 39’unda ise 5 gün ve üzeri istirahat almaktadırlar.

2015 yılında iş kazası geçirenlerin 206.922’si erkek, 34.625’i kadın, İş kazası sonucu ölenlerin 1.219’u erkek, 33’ü kadındır. Dolayısı ile çalışma yaşamında yer alan erkekler, kadınlara göre daha fazla iş kazası geçirmektedir, bu sonuçta yapılan işin niteliğinin önemli rol oynadığını söylenebilir

2015 yılında Ekonomik Sınıflama (NACE Rev.2) dağılımlara göre iş kazaları incelendiğinde en çok iş kazası % 48,6 ile İmalat, % 13,8 ile İnşaat, % 7,65 ile Ulaştırma ve Depolama, % 6,43 Konaklama ve yiyecek İçecek Hizmeti Faaliyetlerinde olduğu görülmektedir.

Ölümlü iş kazalarının ise % 37,7’si İnşaat, % 18,45’i İmalat, % 15,17’si Ulaştırma ve Depolama ve % 6,3’ü Madencilik ve Taş Ocakçılığı faaliyetlerindedir. Meslek Hastalıklarının ise 86’sı Maden ve Taş Ocakçılığı, 200’ü İmalat, 19’u Ulaştırma ve Depolama faaliyetlerindedir. Ayrıca sigortalılığı sona erdikten sonra meslek hastalığı teşhisi bulunan 136 kişidir

İş Kazaları Sayısı ve Yaş Dağılımı

2015 yılında iş kazası geçiren sigortalıların % 4’ü 18 yaş ve altı, % 45’i ise 30 yaş ve altındadır. En çok iş kazası yaşanan yaş aralığı 33 – 35’dir

2015 yılında meydana gelen iş kazaları sonucu 18 yaş ve altında 29 genç iş kazası sonucu hayatını kaybetmiştir. Ayrıca iş kazası sonucu hayatını kaybedenlerin 325’i 30 yaşın altındadır.

Meslek Hastalığına tutulanların yaş dağılımı incelendiğinde en yüksek meslek hastalığı tanısı 26 sigortalı ile 39 yaş, 23 sigortalı ile 43 yaştır.

İş Kazaları Sayısı ve İşyerinde Çalışma Süresi

2015 yılında iş kazası geçiren sigortalıların %28’i son işyerinde 3 ay ile 1 yıl arasında çalışanlardan, %56’sı son işveren nezdinde 1 yıl ve daha az süre çalışanlardan oluşmaktadır. Aynı yıl yaşanan iş kazası sonucu hayatını kaybedenlerin 347’si son işyerinde 3 ay ile 1 yıl arasında çalışanlardır. İşe başladığı hafta 82 kişi hayatını kaybetmiştir

İş Kazaları ve İşyeri Büyüklükleri

İş kazalarının % 30’u 1 – 49 çalışanın, % 33’ü 50 – 249 çalışanın ve % 37’si 250 ve üzeri çalışanın bulunduğu işyerlerinde gerçekleşmiştir. En yüksek iş kazası oranı % 15,5 ile 100 – 199 çalışanın bulunduğu işyerlerinde gerçekleşmiştir.

Ölümlü iş kazalarının % 60’ı 1 – 49 çalışanın, % 23’ü 50 – 249 çalışanın ve % 17’si 250 ve üzeri çalışanın bulunduğu işyerlerinde gerçekleşmiştir. En yüksek ölümlü iş kazası sayısı 21 – 49 çalışanın (% 21) bulunduğu işletmelerde gerçekleşmiştir. Meslek hastalığına tutulanların % 28’i 1000 ve üzeri çalışanın bulunduğu işyerlerinde çalışan sigortalılardır

6331 Sayılı Kanun’a Göre Çalışanların Yükümlülükleri

İş Kazaları ve Çalışma Saatleri

2015 yılında yaşanan iş kazalarının 24.180’i 11.00-11.59 saatleri arasında, 22.822’si 10.00-10.59 saatleri arasında, 19.898’i 14.00-14.59 saatleri arasında meydana gelmiştir. Elde edilen verilere öğle arasına yakın saatler ile vardiya bitimine yakın saatlerde iş kazasındaki artış olduğunu göstermektedir.

İş Kazaları ve Meslek Grupları

2015 yılında gerçekleşen iş kazalarının % 52’si nitelik gerektirmeyen mesleklerde, % 9’u Sanatkârlar ve ilgili işlerde çalışanlar ve % 7’si ise Hizmet ve Satış Elemanı meslek gruplarına aittir. İş kazası sonucu hayatını kaybedenlerin % 51’i (637) nitelik gerektirmeyen mesleklerde çalışanlar, % 22’si (280) Tesis ve Makine Operatörleri ve Montajcılar, % 10’u (133) Sanatkârlar ve ilgili işlerde çalışan meslek gruplarındadır.

Meslek hastalığına tutulanların % 12’si (61) Tesis ve Makine Operatörleri ve Montajcılar, % 10’u (51) Sanatkârlar ve ilgili işlerde çalışan meslek grupları çalışanlarıdır.

İş Kazaları ve İl Dağılımları

2015 yılında gerçekleşen iş kazalarının % 23’ü İstanbul, % 9’u İzmir, %7’si Bursa, % 7’si Ankara ve % 7’si Kocaeli’nde gerçekleşmiştir. Ölümlü iş kazalarının ise 241’i İstanbul, 104’ü Ankara, 69’u İzmir, 61’i, Bursa ve 51’i Konya’da gerçekleşmiştir. Aktif çalışan sigortalı sayısının yüksek olduğu illerde iş kazaları ve ölümlü iş kazaları sayıları da yüksektir. Meslek hastalığına tutulan sigortalıların % 20’si İstanbul, % 17’si Zonguldak, % 11’i Kocaeli’ndedir

Uluslararası Çalışma Örgütü Türkiye İlişkisi

Yazının tüm hakları www.nedenisguvenligi.com‘a ve yazarlara aittir. Telif hakları kanunu gereğince kopyalanamaz ve/veya farklı bir yerde kullanılamaz. Ancak alıntı yapıldığında link ve adres verilmek zorundadır.