Neden İş Güvenliği Logo
İş Sağlığı ve Güvenliği

A’dan Z’ye Risk Değerlendirme

A’dan Z’ye Risk Değerlendirme
Tamircin Burada

A’dan Z’ye Risk Değerlendirme ile, bilinmesi gerekenleri aşağıda sıralamaya çalıştık; Risk analizi için kullanılan bilimsel metotlar yanında çalışanların sezgitecrüberisk algısı ve önerileri tehlikelerin görülmesi ve bu tehlikelere karşı önceden önlem alınması bakımından önemlidir.

Ayrıca, yöneticilerin izleme ve denetim faaliyetlerini sıklaştırması, planları gözden geçirmesi ve personele yönelik eğitim faaliyetleri düzenlenmesi kurumun tehlike ile mücadelede bir adım öne geçmesini sağlayacaktır.

OSGB Hizmetleri

A’dan Z’ye Risk Değerlendirme

Risk Değerlendirme Nedir?
İşyerlerinde işletme faaliyetleri sırasında oluşabilecek potansiyel tehlikelerin tanımlanması ve bunlara ilişkin risklerin değerlendirilmesi ve böylece beklenen veya olası risklerle ilgili kontrol tedbirlerinin alınmasına ilişkin yöntem ve esasların sistematik bir şekilde belirlenmesini sağlayarak, yaralanmaların ve sağlıksız durumların asgari seviyelere indirilmesini sağlamaktır
Hangi işyerlerinde risk değerlendirmesi yapılmalıdır?
31/12/2012 tarihi itibariyle çalışan sayısı ve tehlike sınıfı farkı gözetmeksizin kamu da dâhil tüm işyerlerinde risk değerlendirmesi yapılır.
Risk değerlendirmesi kimler tarafından yapılır?
Risk değerlendirmesi, işverenin oluşturduğu bir ekip tarafından gerçekleştirilir. Risk değerlendirmesi ekibi;

a) İşveren veya işveren vekili.

b) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri.

c) İşyerindeki çalışan temsilcileri.

ç) İşyerindeki destek elemanları.

d) İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlardan oluşur.

29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliğinin geçici birinci maddesi uyarınca İSG profesyoneli görevlendirme yükümlülüğü henüz yürürlüğe girmemiş işyerlerinde bu ekip içerisinde işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı bulunmaksızın da diğer ekip üyeleri tarafından risk değerlendirmesi gerçekleştirilebilir. İşveren ihtiyaç duyduğu takdirde bu ekibe destek olmak üzere işyeri dışındaki kişi ve kuruluşlardan hizmet alabilir.

Asıl işveren ve alt işveren ilişkisinde risk değerlendirmesi nasıl yapılır?
Bir işyerinde bir veya daha fazla alt işveren bulunması hâlinde; her alt işveren yürüttükleri işlerle ilgili olarak, risk değerlendirmesi çalışmalarını yapar veya yaptırır. Alt işverenlerin risk değerlendirmesi çalışmaları konusunda asıl işverenin sorumluluk alanları ile ilgili ihtiyaç duydukları bilgi ve belgeler asıl işverence sağlanır. Asıl işveren, alt işverenlerce yürütülen risk değerlendirmesi çalışmalarını denetler ve bu konudaki çalışmaları koordine eder. Alt işverenler hazırladıkları risk değerlendirmesinin bir nüshasını asıl işverene verir. Asıl işveren; bu risk değerlendirmesi çalışmalarını kendi çalışmasıyla bütünleştirerek, risk kontrol tedbirlerinin uygulanıp uygulanmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar.
Risk değerlendirmesi hangi yöntemle yapılacaktır?
Risk değerlendirmesinin yapılacağı sektör özelinde herhangi bir yöntem kısıtlaması mevcut mevzuatta bulunmamakla birlikte yapılacak çalışma öncesinde işyerinde toplanan bilgi ve veriler ışığında belirlenen riskler; işletmenin faaliyetine ilişkin özellikleri, işyerindeki tehlike veya risklerin nitelikleri ve işyerinin kısıtları gibi faktörler ya da ulusal veya uluslararası standartlar esas alınarak seçilen yöntemlerden biri veya birkaçı bir arada kullanılarak analiz edilir.
Kabul edilebilir risk nedir?
Yasal yükümlülüklere ve işyerinin önleme politikasına uygun, kayıp veya yaralanma oluşturmayacak risk seviyesini ifade eder.
Risk değerlendirmeleri kaç yılda bir yenilenir?
Yapılmış olan risk değerlendirmesi; tehlike sınıfına göre çok tehlikeli, tehlikeli ve az tehlikeli işyerlerinde sırasıyla en geç iki, dört ve altı yılda bir yenilenir…
Risk değerlendirmeleri ne zaman yenilenir?
Aşağıda belirtilen durumlarda ortaya çıkabilecek yeni risklerin, işyerinin tamamını veya bir bölümünü etkiliyor olması göz önünde bulundurularak risk değerlendirmesi tamamen veya kısmen yenilenir;

a) İşyerinin taşınması veya binalarda değişiklik yapılması.

b) İşyerinde uygulanan teknoloji, kullanılan madde ve ekipmanlarda değişiklikler meydana gelmesi.

c) Üretim yönteminde değişiklikler olması.

ç) İş kazası, meslek hastalığı veya ramak kala olay meydana gelmesi.

d) Çalışma ortamına ait sınır değerlere ilişkin bir mevzuat değişikliği olması.

e) Çalışma ortamı ölçümü ve sağlık gözetim sonuçlarına göre gerekli görülmesi.

f) İşyeri dışından kaynaklanan ve işyerini etkileyebilecek yeni bir tehlikenin ortaya çıkması

Birden fazla işveren olması durumunda risk değerlendirmesi
Aynı çalışma alanını birden fazla işverenin paylaşması durumunda, yürütülen işler için diğer işverenlerin yürüttüğü işler de göz önünde bulundurularak ayrı ayrı risk değerlendirmesi gerçekleştirilir. İşverenler, risk değerlendirmesi çalışmalarını, koordinasyon içinde yürütür, birbirlerini ve çalışan temsilcilerini tespit edilen riskler konusunda bilgilendirir. Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi bölgeleri veya siteleri gibi yerlerde, işyerlerinde ayrı ayrı gerçekleştirilen risk değerlendirmesi çalışmalarının koordinasyonu yönetim tarafından yürütülür. Yönetim; bu koordinasyonun yürütümünde, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden diğer işyerlerini etkileyecek tehlikeler hususunda gerekli tedbirleri almaları için ilgili işverenleri uyarır. Bu uyarılara uymayan işverenleri Bakanlığa bildirir.
Risk Değerlendirme Yapmayanlara Yaptırımlar
Her tehlike sınıfındaki işletmelerde risk değerlendirme raporu ve acil durum planı hazırlama yasal zorunluluk haline gelmiştir. Sadece risk analizini yaptırmış olmak yaptırımlara engel teşkil etmemektedir. Bunun yanında düzeltici ve önleyici faaliyetleri tespit etmemek, sonucunda aksiyon almamakta belli yaptırımlara bağlanmıştır. İş yerlerinde işin durdurulması ile ilgili yönetmelik gereği işyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde veya çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumlarında işyerinin bir bölümünde ya da tamamında bu tehlike giderilinceye kadar işin durdurulması gerekir. Devamı durumunda ve devam eden her ay için yaptırım uygulanır. Risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda Ceza Hukuku kapsamında İşveren de ilgili teknik personellerde sorumlu tutulacaktır. Düzeltici önleyici faaliyetler uygulamakla yükümlü işveren olarak risk değerlendirme raporunun dahi hazırlanmamış olması bilinçli taksir olarak değerlendirilebilir.
Risk Değerlendirme Yöntemlerinin Seçilmesi
Risk değerlendirmesi kantitatif ve kalitatif olarak yapılabilir. Kantitatif risk analizinde, riski hesaplarken matematiksel teoremler kullanılarak risk değeri bulunur. Kalitatif risk analizinde, tehdidin olması ihtimali, tehdidin etkisi gibi değerlere sayısal değerler verilir ve bu değerler matematiksel ve mantıksal metotlar ile işlenerek risk değeri bulunur. İş sağlığı ve güvenliğinde reaktif olmak, tazmin edici olmak anlamında kullanılır. İş sağlığı ve güvenliğinde proaktif olmak, ölçülebilinen önleyici faaliyet içeren olmaktır. İş sağlığı ve güvenliğinde reaktif değil, proaktif olmak gerekmektedir. Tüm işyerlerine uyacak bir risk analiz metodu mevcut değildir. Risk değerlendirmesi, iş sağlığı güvenliği uzmanı olsa bile bir analistin yapabileceği işlem değildir. Üst yönetim kadrosundan tüm işçilere kadar herkesin birlikte çalışması ile başarıya ulaşır
Risk belirleme adımları
İş süreçleri ve proaktif yaklaşım içinde tehlike kaynağını risk oluşmadan bertaraf ederek, güvenli alanlar oluştururken çalışanların sağlığını ve güvenliğini korumak gerekir. Bunun için risk belirleme adımlarının bilinemsi gerekir. Detaylı çalışmaya buradan ulaşabilirsiniz;
FTA (Hata Ağacı Analizi) Tanımı
Hata ağacı, tanımlanmış istenmeyen olay veya durumun nedenlerinin mantıksal kombinasyonunun grafiksel ifadesidir. Sonuç olayın örneği patlama, teçhizatın arızalanması, zehirli gaz çıkışı ve üretime ara verilmesi olabilir. Detaylı çalışmalar ve örnekler;
HAZOP Tekniği
Tehlikeleri ve işletilebilirlik problemlerini tanımlayan çalışmadır. Çalışmalar, tesisin tasarım amacından nasıl sapabileceği araştırmalarını içerir. Eğer problemlerin tanımlanması sırasında bir çözüm yolu bulunursa, bu HAZOP çalışmasının sonucunun bir kısmı olarak kaydedilir. Detaylı çalışma ve örnek;
Domino Teorisi
Kazaların nedenini bulmada yararlanılan bir yöntemdir. Teori, kazalara neden olan olaylar dizisinin, yan yana duran domino taşları gibi birbirlerini düşürerek kayıplara neden olabileceği gerçeğine dayanır. Kazaya doğrudan yol açan nedenlerin saptanması dışında, risklerin meydana gelmesinde rol oynayan idari faktörlerin saptanması için kullanılabilir. Detaylı çalışma ve örnek;
Fine – Kinney Yöntemi
Fine – Kinney metodu; 1976 yılında G.F. Kinney and A.D Wiruth tarafından geliştirilen karma risk değerlendirme metotlarından biridir. Bu metot ile olası risklerin sonuçları derecelendirilir. Tehlikenin gerçekleşmesi halinde insan, işyeri ve çevre üzerinde oluşturacağı zarar veya hasarın şiddeti değerlendirilir. Kullanımı kolay olması sebebiyle yaygın olarak kullanılan bir metottur. Detaylı çalışma ve örnekler;
3T Risk Matrisi
3T Risk Değerlendirmesi yöntemi imalat ve proses endüstrileri de dahil çeşitli sektörlerde uygulanmak üzere tasarlanmış, ayrıca büyük şirketlerin yanı sıra KOBİ’lerde (küçük ve orta ölçekli işletmeler) de kullanılabilmektedir
L Tipi Matris Analiz Metotu
L tipi matris sebep-sonuç ilişkilerinin değerlendirilmesinde kullanılır. Bu metot basit, tek başına risk analizi yapmak zorunda olan analistler için idealdir. Analistin birikimine göre metodun başarı oranı değişir. Bu metot, işletmelerde özellikle aciliyet gerektiren ve biran evvel önlem alınması gerekli olan tehlikelerin tespitinin yapılabilmesi için kullanılmalıdır. Detaylı Çalışma:
X Tipi Matris Analizi
Tek başına bir analistin yapmasına uygun değildir. 5 yıllık geçmiş kaza araştırmasına ihtiyaç vardır. Tecrübeli bir takım lideri önderliğinde disiplinli bir takım çalışması gerektirir. Daha önce meydana gelmiş bir kazanın veya buna bağlı bir olayın tekrarlanma olasılığı da değerlendirilir. Değerlendirme sonucunda riskin giderilmesi için alınacak önlemlerin maliyet analizi de yapılarak, riskin maliyeti ile riski transfer etme imkânı var ise iki maliyet kıyaslanır. Detaylı Çalışma
Ön Tehlike Analizi
Amacı, sistemin veya prosesin potansiyel tehlikeli parçalarını tespit ederek değer biçmek ve tespit edilen her bir potansiyel tehlike için az ya da çok kaza ihtimallerini belirlemektir. Ön tehlike analizi yapan bir analist, tehlikeli parçaları ve durumları gösteren kontrol listelerine güvenerek bu analizi yapar. Bu listeler kullanılan teknolojiye ve ihtiyaca göre düzenlenir. Bu listelerde belirlenen tehlikeler daha sonra risk değerlendirme formunda değerlendirilir. Bu metot kapsamlı detaylar sağlamak maksadıyla dizayn edilmemiştir. Ön tehlike analizi, tesisin son tasarım aşamasında ya da daha detaylı çalışmalara model olarak kullanılabilecek olan hızla hazırlanabilen kalitatif bir risk değerlendirme analizidir. Her bir sakıncalı olay veya tehlike için mümkün olan düzeltmeler ve önleyici ölçümler ile formüle edilir. Bu analizden çıkan sonuç, hangi tür tehlikelerin sıklıkla ortaya çıktığını ve hangi analiz metotlarının uygulanmasının gerektiğini belirler
Neden-Sonuç Analizi
Bu teknik nükleer enerji santrallerinin risk analizinde kullanılmak üzere Danimarka RISO laboratuvarlarında yaratılmıştır. Diğer endüstrilerin sistemlerinin güvenlik düzeyinin belirlenmesi için de adapte edilebilir. Neden-Sonuç Analizi, Hata Ağacı Analizi ile Olay Ağacı Analizi’nin bir harmanıdır. Neden-Sonuç Analizi’nin amacı, olaylar arasındaki zinciri tanımlarken, istenilmeyen sonuçların nelerden meydana geldiğini belirlemektir. Detaylı bir neden-sonuç diyagramı, balık kılçığı şeklindedir, bu yüzden Balık Kılçığı Diyagramı olarak da adlandırılır. Diyagramı çizmek için gereken sebepler beyin fırtınası veya takım üyeleri tarafından önceden hazırlanmış basit kontrol çizelgeleri kullanılarak üretilir
Olursa Ne Olur (What If)..?
Bu metot, fabrika ziyaretleri ve prosedürlerin gözden geçirmesi esnasında yararlıdır. Hali hazırda var olan kaçınılmaz potansiyel tehlikelerin tespit edilme oranını yükseltir. Bu metot işlemlerin herhangi bir aşamasında uygulanabilir ve daha az tecrübeli risk analistleri tarafından yürütülebilir. Genel soru olan “Olursa Ne Olur?” ile başlar ve sorulara verilen cevaplara dayanır. Aksaklıkların muhtemel sonuçları belirlenir ve sorumlu kişiler tarafından her bir durum için tavsiyeler tanımlanır. Sistemin olumsuz yanı ise risk analistinin dikkati yalnızca bir noktaya odaklanması ya da analistin tecrübesi o noktadaki tehlikeyi görmesine olanak vermemesidir.
Ön Tehlike Analizi (PHA)
Amacı, sistemin veya prosesin potansiyel tehlikeli parçalarını tespit ederek değer biçmek ve tespit edilen her bir potansiyel tehlike için az ya da çok kaza ihtimallerini belirlemektir. Ön tehlike analizi yapan bir analist, tehlikeli parçaları ve durumları gösteren kontrol listelerine güvenerek bu analizi yapar. Bu listeler kullanılan teknolojiye ve ihtiyaca göre düzenlenir. Bu listelerde belirlenen tehlikeler daha sonra risk değerlendirme formunda değerlendirilir. Bu metot kapsamlı detaylar sağlamak maksadıyla dizayn edilmemiştir. Ön tehlike analizi, tesisin son tasarım aşamasında ya da daha detaylı çalışmalara model olarak kullanılabilecek olan hızla hazırlanabilen kalitatif bir risk değerlendirme analizidir. Her bir sakıncalı olay veya tehlike için mümkün olan düzeltmeler ve önleyici ölçümler ile formüle edilir. Bu analizden çıkan sonuç, hangi tür tehlikelerin sıklıkla ortaya çıktığını ve hangi analiz metotlarının uygulanmasının gerektiğini belirler.
İş Güvenlik Analizi (JSA)
Kişi veya gruplar tarafından gerçekleştirilen iş görevleri üzerinde yoğunlaşır. Bir işletme veya fabrikada işler ve görevler iyi tanımlanmışsa bu metodoloji uygundur. Analiz, bir iş görevinden kaynaklanan tehlikelerin doğasını direkt olarak irdeler. İş Güvenlik Analizi dört aşamadan oluşur: 1-Yapı 2-Tehlikelerin tanımlanması 3- Risklere değer biçilmesi 4- Güvenlik ölçüsü analizi

RİSK YÖNETİMİNDE ÖNEMLİ OLAN;

  • UYGULANAN YÖNTEM, KULLANILAN TEKNİK VE SEÇİLEN FORMATTAN ÇOK, BİR ŞEKİLDE RİSKİN ETKİSİNİN AZALTILMASI VE KURUMA VERECEĞİ ZARARIN ÖNÜNE GEÇİLMESİ,
  • KURUMUN FAALİYETLERİNİ ETKİLEYECEK RİSKLERİN DOĞAL HALİNE YANİ ÖNLEM ALINMADAN ÖNCEKİ DÜZEYİNE GETİRİLMESİDİR.
OSGB Web Tasarımları

İlgili Yayınlar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Araç çubuğuna atla